Trong kho tàng y học cổ truyền phương Đông, nhiều loại cây ăn quả quen thuộc lại ẩn chứa giá trị dược liệu quý báu mà người xưa vẫn lưu truyền. Cây hồng bì là một ví dụ điển hình. Không chỉ được biết đến với vị ngọt thanh, thơm dịu đặc trưng, hồng bì còn là một vị thuốc dân gian hiệu quả, giúp điều trị nhiều chứng bệnh thường gặp về đường hô hấp, tiêu hóa, và an thần.

Đặc điểm tự nhiên của cây hồng bì

Thành phần dinh dưỡng trong quả hồng bì

- Vitamin C (Ascorbic acid): Hàm lượng cao, giúp tăng sức đề kháng, chống oxy hóa.

- Vitamin nhóm B: như B1, B2 – hỗ trợ hệ thần kinh và chuyển hóa năng lượng.

- Carbohydrate tự nhiên: Chủ yếu là glucose và fructose, giúp cung cấp năng lượng.

- Chất xơ hòa tan: Giúp tiêu hóa tốt, ngăn ngừa táo bón.

- Khoáng chất: Kẽm, sắt, kali, magie – hỗ trợ miễn dịch, tuần hoàn máu và chức năng cơ bắp.

Thành phần hoạt chất sinh học (trong quả, vỏ và rễ)

- Tinh dầu: Có trong vỏ quả và lá, chứa thành phần chính như limonene, β-caryophyllene, có tính kháng khuẩn, chống viêm.

- Flavonoid: Chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng bảo vệ tế bào, kháng viêm, chống dị ứng.

- Saponin: Có tác dụng long đờm, giảm ho.

- Alkaloid: Một số loại có tác dụng an thần, kháng vi khuẩn.

- Tanin: Chất có tính se, giúp cầm tiêu chảy nhẹ và hỗ trợ tiêu hóa.

Hồng bì dưới góc nhìn y học cổ truyền

Một số bài thuốc dân gian từ hồng bì

Chữa ho có đờm, viêm họng

Nguyên liệu: Hồng bì chín 10–15 quả, đường phèn một ít.

Cách dùng: Hồng bì rửa sạch, bỏ hạt, hấp cách thủy với đường phèn trong 15–20 phút. Ăn nóng hoặc ngậm từng quả, mỗi ngày 2–3 lần.

Làm dịu cổ họng, giảm ho, long đờm tự nhiên.

Trị chứng ăn uống không tiêu, đầy bụng

Nguyên liệu: Vỏ quả hồng bì khô 10g, trần bì 6g, gừng khô 4g.

Cách dùng: Sắc uống 1–2 lần/ngày.

Hành khí, tiêu thực, kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi.

Hỗ trợ điều trị mất ngủ

Nguyên liệu: Hồng bì khô 15g, lá vông 10g, tâm sen 5g.

Cách dùng: Sắc với 500ml nước, còn 200ml thì uống trước khi ngủ.

Giúp an thần, giúp ngủ sâu và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Tăng sức đề kháng, giải nhiệt cơ thể

Nguyên liệu: Hồng bì tươi 100g, mật ong 2 muỗng cà phê.

Cách dùng: Ép lấy nước hồng bì, hòa với mật ong, uống mỗi sáng.

Bổ sung vitamin C tự nhiên, thanh lọc cơ thể, làm mát gan.

Điều trị bệnh ho gà

Chuẩn bị: 50g quả hồng bì phơi khô bỏ hạt, 50g tang bạch bì, 50g củ sả, 50g ô mai, 50g củ bách hộ, 50g cát cánh, 50g kinh giới, 50g hạnh nhân, 50g bạc hà, 50g cam thảo.

Thực hiện: Các nguyên liệu trên đem sắc nhiều lần với nước. Sau đó lấy nước đặc và thêm đường vào rồi nấu thành siro. Mỗi lần uống từ 1 – 5 thìa tùy thuộc vào từng lứa tuổi cũng như mức độ bệnh.

Chữa trị chứng nấc

Chuẩn bị: 15 – 20 quả hồng bì chín cùng với 1 thìa cà phê mật ong.

Thực hiện: Đem hấp cách thủy các nguyên liệu trên cho đến khi quả chín rồi đem dầm nát và pha với nước để uống.

Điều trị đau dạ dày

Chuẩn bị: Phần hạt của quả hồng bì.

Thực hiện: Phơi hoặc sấy khô nguyên liệu đã chuẩn bị. Tiếp đến sao trên lửa nhỏ cho thơm rồi tán mịn. Mỗi lần dùng 6 – 10g bột để chiêu với nước và uống. Uống 2 – 3 lần/ngày để hỗ trợ điều trị bệnh tốt nhất.

Lưu ý khi sử dụng hồng bì

Khi áp dụng các bài thuốc chữa bệnh với hồng bì cần chú ý đến một số vấn đề sau để tránh gặp rủi ro ngoài ý muốn:

+ Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng hồng bì chữa bệnh, nhất là đối với trường hợp người già và trẻ nhỏ.

+ Các bài thuốc dùng dược liệu này để chữa bệnh dạ dày hay đường ruột… chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị. Và hiệu quả thường đến rất chậm nên tuyệt đối không được lạm dụng để thay thế cho việc điều trị y khoa.

+ Một số người có thể sẽ gặp tác dụng phụ khi dùng hồng bì. Nếu có vấn đề bất thường phát sinh thì cần liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và xử lý.