Bí đao hay bí phấn hoặc bí trắng, danh pháp hai phần: Benincasa hispida, là loài thực vật thuộc họ Bầu bí dạng dây leo, trái ăn được, thường dùng nấu lên như một loại rau.

Bản địa của bí đao là vùng Đông Nam Á nhưng nay phổ biến trồng khắp từ Nam Á sang Đông Á. Cây bí đao cần sức nóng mới mọc nhưng trái của nó thì chịu được nhiệt độ thấp, có thể để qua mùa đông mà không hư, mặc dù dây bí đao chỉ mọc năm một, đến đông thì tàn. Lá bí đao xòe, hình bầu có lông giáp, bề ngang 10-20cm. Hoa bí đao sắc vàng, mọc đơn.

Khi còn non, quả bí đao màu xanh lục có lông tơ. Theo thời gian quả ngả màu nhạt dần, lốm đốm "sao" trắng và thêm lớp phấn như sáp. Quả bí đao già có thể dài đến 2m, hình trụ, trong có nhiều hạt dáng dẹp. Bí đao thường trồng bằng giàn nhưng cũng có thể để bò trên mặt đất như dưa.

Quả bí đao màu xanh lục có lông tơ. Theo thời gian quả ngả màu nhạt dần, lốm đốm "sao" trắng và thêm lớp phấn như sáp.

Bí đao trong Đông y gọi là đông qua, có vị ngọt, tính hàn, vào các kinh phế, vị, bàng quang, tiểu tràng, không có độc tính; có tác dụng kiện tỳ, ích khí, tiêu thủy. Trường kỳ ăn bí đao có thể tiêu trừ nước thừa trong cơ thể, giảm cân, chống béo phì.

Bí đao thích hợp cho người bị khí hư tỳ yếu, béo bệu, phù thũng cục bộ hoặc toàn thân. Bí đao được ghi trong các phương thuốc bí truyền làm đẹp của các mỹ nhân, cung phi. Ngoài ra bí đao có tác dụng giải khát, thanh tâm hư nhiệt phiền, tiêu úng thủy trướng và lợi thủy.

Lợi ích sức khỏe của quả bí đao

Thanh nhiệt cơ thể và giải độc gan

Bí đao có tính mát, ngọt dịu. Vì vậy, theo đông y cổ truyền, nó có công dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu đờm… cực tốt. Dường như ai cũng biết, gan là một bộ phận cực kỳ dễ nhiễm mỡ, nhiễm độc tố. Khi gan bị yếu thì khả năng dự trữ khoáng chất, vitamin bên trong cơ thể sẽ bị suy giảm theo. Vậy nên, việc giải độc gan cần được áp dụng đều đặn và phương pháp dùng trái bí đao để giảm độc tố trong gan đã được rất nhiều người tin tưởng áp dụng từ xưa đến nay.

Những người bị gan nhiễm mỡ, suy gan tốt nhất nên sử dụng trà bí đao thường xuyên, để mang lại hiệu quả tốt nhất cho việc giải độc gan, thanh nhiệt cơ thể.

Cải thiện thị lực

Bên cạnh việc giúp giải độc gan, bí đao còn cực kỳ tốt cho thị lực. Tất cả là nhờ loại quả này có chứa hàm lượng vitamin B2 dồi dào. Nhờ đó, ăn bí đao sẽ giúp làm giảm nguy cơ về rối loạn mắt, thoái hóa điểm vàng cũng như hỗ trợ làm giảm stress oxy hóa ở võng mạc.

Nước bí đao có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.

Tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể

Trái bí đao cung cấp 19% lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể mỗi ngày. Nhờ đó, sẽ giúp cơ thể kích thích việc sản xuất bạch cầu, ngăn ngừa sự đột biến của các tế bào khỏe mạnh và làm ức chế tác động của các gốc tự do. Chính vì vậy, hệ miễn dịch của cơ thể con người cũng sẽ được tốt hơn từng ngày.

Tốt cho tim mạch

Không chỉ chứa vitamin B2, vitamin C mà trong bí đao còn có hàm lượng Kali dồi dào. Do đó, loại quả này được coi là “thực phẩm vàng” cho tim mạch. Ăn bí xanh sẽ giúp làm giãn mạch, giảm bớt sự căng thẳng lên các mạch máu. Từ đó, ngăn ngừa được nguy cơ mắc bệnh liên quan đến tim mạch như đau thắt cơ tim hay đột quỵ…

Hỗ trợ phát triển chiều cao

Như đã nói, trong trái bí đao có chứa tới 19% hàm lượng vitamin C. Mà vitamin C đóng vai trò cực kỳ quan trọng cho xương, cơ bắp, các mô liên kết và mạch máu. Vì vậy, sẽ thúc đẩy sự phát triển xương trong cơ thể. Chiều cao của con người cũng sẽ được cải thiện.

Tốt cho não bộ

Ít ai biết rằng, trong bí đao còn có hàm lượng sắt. Sắt đóng vai trò thiết yếu trong việc cấu tạo nên hemoglobin, giúp vận chuyển oxy trong máu đến các mô. 20% lượng oxy trong máu được vận chuyển sẽ hỗ trợ thực hiện các chức năng của não bộ. Từ đó, góp phần tạo ra nhiều nơ ron thần kinh mới, hỗ trợ cho não bộ hoạt động một cách hiệu quả hơn, trí nhớ cũng được cải thiện rõ rệt.

Tốt cho hệ tiêu hóa

Nhờ chứa chất xơ dạng sợi nên bí xanh cực kỳ tốt cho đường ruột. Giúp hệ tiêu hóa của con người khỏe mạnh và có thể ngăn ngừa, phòng chống được một số bệnh lý như chướng bụng, đau dạ dày, táo bón…

Tác dụng trong làm đẹp

Ngoài những tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe, trái bí đao còn chính là “thần dược” trong công cuộc làm đẹp da và trị mụn cho chị em phụ nữ. Cao bí đao - phương thuốc “nhiệm màu” từ xưa đến nay luôn được phái đẹp tin dùng. Lý do là vì trong sản phẩm có chứa nhiều khoáng chất cần thiết, các hoạt chất chống lão hóa cùng nhiều vitamin A, B, C, E cần thiết cho làn da. Nhờ vậy, sẽ mang lại được một làn da trắng khỏe, căng mịn.

Không những vậy, cao bí đao còn cung cấp độ ẩm nhất định, giúp da ít bị đổ dầu cũng như ngăn ngừa mụn, có độ sát khuẩn cao. Bí đao tự nhiên lành tính nên chị em càng yên tâm hơn khi sử dụng, chúng sẽ không gây kích ứng da mà còn phù hợp với mọi loại da.

Các bài thuốc từ quả bí đao

- Trị bệnh phù, đi tiểu ít do viêm thận cấp tính: Dùng 500g bí đạo cả vỏ và hạt, 100g đậu đỏ, cho nước đun thành canh, uống nước canh ăn đậu, mỗi ngày 2 lần sẽ lợi tiểu tiêu phù.

- Trị bệnh thủy thũng do viêm thận mạn tính: Mỗi ngày dùng 30-50g râu ngô, 500g bí đao cả vỏ (rửa sạch thái miếng) cho vào 1.500ml nước đun nhỏ lửa 30 phút, chắt lấy nước chia làm 2 lần uống nóng, uống liên tục trong 10 ngày, ngừng 3 ngày sau đó uống tiếp, nếu có hiệu quả thì uống thời gian dài càng tốt.

- Trị thủy thũng khi mang thai: 500g bí đao, 200g cá chép làm sạch, đun lên ăn.

- Trị bụng trướng: 500g bí đao cả vỏ và hạt, không bỏ muối, đổ nước đun chín ăn.

- Trị bệnh phù không rõ nguyên nhân, đi đái rắt: Dùng 500g bí đao cả vỏ, hạt, 125g phục linh cả vỏ, 125g ý dĩ, đổ nước đun nhỏ lửa, khi chín ăn bí, phục linh ý dĩ, uống canh, chia làm 2 lần.

- Chữa đái tháo đường: Bí đao 1.200g, cắt đầu cho vào trong ruột 30g hoàng liên bột. Đậy nắp găm chặt bằng tăm, nấu chín nhừ, để nguội ép lấy nước, uống ngày 3 lần.

- Ho gà, viêm phế quản cấp tính và mạn tính: Hạt bí đao 15g trộn với đường phèn giã mịn nhào với mật ong uống với nước đun sôi để nguội, ngày 2-3 lần.

- Chống béo phì: Lấy 500g bí đao cả vỏ, hạt rửa sạch thái miếng bỏ vào nồi, cho thêm trần bì, gừng tươi, muối, nước vừa đủ, đun chín bí thì ăn bí uống canh, mỗi ngày 1 lần. Hạt bí đao lợi thấp, vỏ bí đao thì lợi thủy, bí đao ăn cả vỏ hạt thì công hiệu càng cao. Trần bì có tác dụng lý khí, kiện tỳ, lợi thấp, gừng hành thông dương hóa ẩm lợi thủy ăn kết hợp với bí đao sẽ hỗ trợ giảm béo.

- Làm đẹp da: Quả bí đao, rượu 1.500g, nước 100g, mật ong 500g. Dùng dao tre nứa gọt vỏ bí, cắt thành miếng nhỏ, rượu, nước cho vào nồi đồng hầm nhuyễn nát, lọc lấy nước cô thành cao rồi cho mật vào đun lại. Để nguội cho vào lọ nút kín dùng dần, buổi tối lấy xoa mặt.