Tiêm chủng không chỉ dành cho trẻ nhỏ: Cần thay đổi tư duy để bảo vệ sức khỏe cả đời

Sáng 22-4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) phát động chiến dịch tuyên truyền “tiêm chủng trọn đời”, khẳng định: bảo vệ cơ thể trước mầm bệnh không nên bị giới hạn bởi độ tuổi. Tuyên bố này không chỉ nhắm đến sức khỏe cá nhân mà còn gửi đi thông điệp rõ ràng: tiêm chủng là một phần quan trọng trong chiến lược y tế cộng đồng bền vững.

Quan điểm cũ - nguy cơ mới

Với nhiều người Việt, tiêm vắc xin vẫn là việc gắn liền với trẻ nhỏ và các mốc tuổi nhất định trong đời. Không ít người trưởng thành, thậm chí cả người lớn tuổi, cho rằng mình đã “qua giai đoạn cần thiết”, hoặc đơn giản là... “chưa từng bị bệnh nên không cần tiêm”.

Thêm vào đó, trong thời đại mạng xã hội phát triển, các luồng thông tin xuyên tạc về vắc xin có thể dễ dàng len lỏi vào nhận thức người dân. Từ việc đặt nghi vấn đến phản đối công khai, những nhóm "anti-vắc xin" không ngừng lan truyền những luận điệu sai lệch, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng, đặc biệt là người cao tuổi và người có bệnh lý nền – những người cần tiêm chủng hơn ai hết.

Tiêm vắc xin - một hành động chủ động, không phải bị động

Khác với điều trị, tiêm vắc xin không đợi đến lúc mắc bệnh mới thực hiện. Việc chủ động bảo vệ cơ thể trước nguy cơ nhiễm bệnh là bước đi khôn ngoan, nhất là khi nhiều loại bệnh vẫn đang âm thầm lưu hành trong cộng đồng.

Những vắc xin dành cho người lớn hiện nay không chỉ dừng lại ở vắc xin cúm hay viêm gan B. Tại nhiều nước tiên tiến, vắc xin ngừa phế cầu khuẩn, zona, ho gà, bạch hầu... được khuyến nghị định kỳ cho người trưởng thành, đặc biệt là nhóm có nguy cơ cao. Nhiều quốc gia đã tích hợp chương trình tiêm chủng này vào hệ thống y tế công cộng như một phần không thể thiếu trong chăm sóc sức khỏe chủ động.

Không tiêm chủng – gánh nặng không chỉ cho cá nhân

Việc bỏ qua tiêm phòng ở người trưởng thành không chỉ khiến bản thân họ dễ tổn thương trước bệnh tật mà còn tạo ra những lỗ hổng miễn dịch trong cộng đồng. Trong môi trường sống hiện đại với mật độ dân cư cao, di chuyển nhiều, những “điểm yếu” miễn dịch như vậy là điều kiện lý tưởng cho mầm bệnh bùng phát.

Chi phí điều trị bệnh nhiễm trùng – từ thuốc men đến thời gian nghỉ làm – luôn lớn hơn nhiều so với chi phí tiêm phòng. Bài toán chi phí không chỉ nằm ở túi tiền cá nhân mà còn là gánh nặng đối với hệ thống y tế và ngân sách nhà nước, nhất là khi bệnh bùng phát trên diện rộng.

Tư duy mới cho một xã hội khỏe mạnh

Thay vì xem vắc xin là “chuyện của trẻ con”, cần xây dựng tư duy mới: chủ động tiêm phòng là quyền lợi – và trách nhiệm – của mỗi công dân. Việc tiêm chủng không chỉ bảo vệ chính bản thân mà còn bảo vệ những người thân yêu và cả cộng đồng khỏi nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Để làm được điều này, các chuyên gia cho rằng cần đẩy mạnh truyền thông y tế một cách bài bản, có cơ sở khoa học và gần gũi với cộng đồng. Song song đó, ngành y tế cần tiếp tục nghiên cứu, cập nhật danh mục vắc xin phù hợp với đặc điểm dịch tễ của từng khu vực, từng nhóm tuổi, cũng như mở rộng khả năng tiếp cận cho người dân, đặc biệt là nhóm người cao tuổi và người có nguy cơ cao.