Cây xà sàng: Dược liệu quý chữa được nhiều chứng bệnh
![]() |
| Cây xà sàng |
Cây xà sàng hay còn được gọi là cây giần sang, tên khoa học Cnidium monnieri (L.) Cuss. (Selinum monnieri L.). Thuộc họ Hoa tán Apiaceae (Umbelliferae). Với cái tên giần sàng vì cụm hoa trồng từ trên xuống giống cái giần hay cái sàng gạo. Người xưa nói vì rắn hay nằm lên trên và ăn hạt do đó gọi tên là xà=rắn, sàng=giường.
Mô tả cây
Cây xà sàng là một loại cỏ cao từ 0,4-1m. Thân có vạch dọc. Lá hai lần xẻ lông chim, chiều rộng của thùy 1-1,5mm. Cuống lá dài 4- 8cm. Có bẹ lá ngắn. Hoa mọc thành tán kép. Tổng bao có ít lá bắc hẹp. Cuống hoa dài 7-12cm, dài hơn lá. Quả dài 2-5mm, có dìa mỏng.
Phân bố, thu hái và chế biến
Mọc hoang ở những nơi đất trống trong nước ta. Thu hái vào tháng 6 đến tháng 8 là thời gian quả chín. Nhổ hay cắt cả cây về phơi khô. Đập lấy quả. Loại bỏ tạp chất. Phơi lần nữa cho thật khô là được.
Thành phần hóa học
1.Tinh dầu: Với tỷ lệ 1,3% có mùi hắc đặc biệt. Thành phần chủ yếu của tinh dầu là chất L. pinen, camphen và bocnylisovalerianat.
2. Chất ostol tinh thể không màu có công thức C3H6O3, độ chảy 82°5-83°5.
3. Chất dầu màu đen xanh có thành phần chủ yếu là 92,66% axit béo không no, 4,56% axit béo no và 0,38% chất không xà phòng hóa được 3,27% glyxerin.
![]() |
| Cây xà sang có nhiều công dụng trị bệnh |
Công dụng và liều dùng
Tính vị theo đông y: Vị cay đắng, tính bình, hơi có độc, vào 2 kinh thận và tam tiêu. Tác dụng cường dương, ích thận khử phong táo thấp, dùng chữa liệt dương, bộ phận sinh dục ẩm ngứa, phụ nữ lạnh tử cung, không có con, khí hư, xích bạch đới.
Liều dùng 4 - 12g dưới dạng thuốc sắc uống riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác.
Đơn thuốc có xà sàng tử
1- Chữa tai ướt, ngứa: Xà sàng tử, hoàng liên (hoặc hoàng đằng) mỗi vị 4g, khinh phấn (calômel) 1g. Tán nhỏ trộn đều, thổi vào tai.
2- Bạch đới khí hư: Xà sàng tử, phèn chua, hai vị bằng nhau, tán nhỏ. Nấu hồ trộn vào làm thành viên bằng quả táo, bọc lụa hay gạc cho vào âm hộ. Thấy nóng bỏ ra. Có thể sắc để thụt rửa.
3- Lòi dom: Xà sàng tử 40g, cam thảo 40g, tán nhỏ, trộn đều. Ngày uống 9g, chia ra làm 3 lần uống (mỗi lần 3g).
Đồng thời, nấu nước xà sàng tử xông và rửa chỗ đau sẽ nhanh khỏi.
Tin liên quan
Kỷ niệm 15 năm Trung tâm Thuốc Dân Tộc: Hành trình gieo mầm tinh hoa Y học cổ truyền Việt Nam
07:00 | 17/11/2025 Tin tức
Kết hợp đông - tây y trong điều trị hội chứng kiệt sức nghề nghiệp
09:05 | 18/09/2025 Tư vấn
Xà sàng: Vị thuốc quý trong y học cổ truyền
16:46 | 15/08/2025 Thông tin đa chiều
Cùng chuyên mục
Phụ gia và chất bảo quản trong chế biến nông sản: Nhận diện rủi ro sức khỏe từ những điều quen thuộc
20:27 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp
Vệ sinh trong chế biến nông sản: Những “lỗ hổng” âm thầm gây ngộ độc thực phẩm
12:32 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp
Rau củ mùa đông: Những “vị thuốc” quen thuộc giúp bồi bổ và tăng cường sức khỏe
08:00 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp
Tiêu chí lựa chọn nông sản sạch và những điều cần biết
16:06 | 04/12/2025 Khỏe - Đẹp
Sự khác biệt giữa nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp sạch
16:05 | 04/12/2025 Khỏe - Đẹp
Hiểu đúng nhãn thực phẩm để tránh nông sản bẩn
16:04 | 04/12/2025 Khỏe - Đẹp
Các tin khác
Những ai cần thận trọng khi uống cà phê?
07:00 | 04/12/2025 Sức khỏe
Điều trị xuất tinh sớm: Hướng tiếp cận an toàn, hiệu quả và bền vững cho nam giới hiện đại
08:00 | 03/12/2025 Sức khỏe tinh thần
Nguyên nhân gia tăng bệnh cúm vào mùa đông
00:21 | 03/12/2025 Khỏe - Đẹp
Thực phẩm tăng cường hệ miễn dịch mùa đông
00:21 | 03/12/2025 Khỏe - Đẹp
Cách giữ ấm cơ thể trong mùa đông
00:21 | 03/12/2025 Khỏe - Đẹp
Phương pháp dưỡng sinh cho mùa đông
00:21 | 03/12/2025 Khỏe - Đẹp
Cách phòng ngừa cảm lạnh và cúm mùa đông
00:21 | 03/12/2025 Khỏe - Đẹp
Các loại thực phẩm nên ăn trong mùa đông
00:21 | 03/12/2025 Khỏe - Đẹp
Cách sử dụng tinh dầu trong mùa đông hiệu quả và an toàn
18:19 | 02/12/2025 Khỏe - Đẹp
Những lợi ích của việc tắm nước ấm vào mùa đông
18:18 | 02/12/2025 Khỏe - Đẹp
Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới
23-11-2025 07:00 Tin tức
Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng
09-11-2025 17:00 Hoạt động hội
Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030
04-11-2025 10:14 Hoạt động hội
Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh
17-10-2025 21:58 Hoạt động hội
“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà
05-10-2025 14:21 Hoạt động hội




