Chân dung nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam, gây chấn động một thời vì tài năng xuất chúng
Nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam, người gây chấn động một thời
Henriette Bùi Quang Chiêu sinh ngày 8/9/1906 tại Hà Nội và lớn lên ở Sài Gòn. Bà là con gái thứ của ông Bùi Quang Chiêu và bà Vương Thị Y, trong một gia đình giàu có. Ông Bùi Quang Chiêu là kỹ sư canh nông đầu tiên của nước ta và cũng là một chính khách có tiếng ở Nam kỳ thời Pháp thuộc.
![]() |
Bác sĩ Henriette thời niên thiếu. / suckhoeviet.org.vn |
Từ khi còn nhỏ, Henriette Bùi Quang Chiêu đã được biết đến là một cô bé thông minh, sáng dạ. Năm 9 tuổi, bà đã vượt cấp và đỗ bằng Certificat d'Études sớm 2 năm, sau đó vào học tại trường Collège des Jeunes Filles, tức Trường Trung học Gia Long, trường Áo Tím sau này (nay là Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai thuộc quận 3, TP.HCM). Lên 15 tuổi, theo nguyện vọng của mình, cô được cha đưa sang Pháp du học. Với sự thông minh của mình, cô không chỉ thông thạo tiếng Việt, tiếng Pháp và Trung Hoa, mà còn biết nhiều ngôn ngữ khác như tiếng Anh, Tây Ban Nha, Ý và cả những cổ ngữ như La Tinh và Hy Lạp.
![]() |
Henriette Bùi Quang Chiêu (thứ hai từ trái sang) bên gia đình năm 1921 tại TP. HCM / suckhoeviet.org.vn |
Một năm sau, mẹ của Henriette qua đời vì bệnh lao phổi, còn bà thì mắc bệnh đau mắt, dẫn đến gián đoạn một năm học. Năm 1926, Henriette tốt nghiệp trung học tại Lycée Fenelon ở Paris. Với tình yêu và sự kính trọng dành cho anh trai là bác sĩ Louis Bùi Quang Chiêu, một chuyên gia về bệnh lao nổi tiếng tại Sài Gòn, và với sự tổn thương sau cái chết của mẹ, Henriette Bùi Quang Chiêu quyết tâm theo học ngành Y tại Đại học Y khoa Paris từ năm 1927.
Sự ảnh hưởng vĩ đại của Henriette Bùi Quang Chiêu trong y học Việt Nam
Việc bà Henriette trở thành một sinh viên y khoa là một hiện tượng đáng kể trong thời điểm đó. Sự xuất hiện của một phụ nữ Việt Nam tại một trường đại học danh tiếng của Pháp đã mở ra một bước đột phá trong hệ thống giáo dục của đất nước này. Trong thời gian học tại đó, bà được giới thiệu và trở thành bạn thân với nhà bác học Marie Curie và nhà sử học Charles Seignobos. Ngoài ra, bà còn quen biết nhiều người Việt Nam du học tại Pháp, những người sau này đã đóng vai trò quan trọng trong chính trị của Việt Nam.
![]() |
Năm 1932, Henriette tốt nghiệp đại học. Sau hai năm thực tập, bà trở thành người phụ nữ Việt Nam đầu tiên nhận được bằng bác sĩ y khoa tại Pháp. Ban đầu, bà dự định viết một luận án về "Thụ tinh nhân tạo cho những người bị hiếm muộn". Tuy nhiên, đề tài này là một đề tài mới và gây tranh cãi lớn, do đó bà đã phải thay đổi đề tài. Luận án của bà được đánh giá xuất sắc và nhận được sự khen ngợi từ Hội đồng giám khảo, cùng với việc nhận huy chương vào năm 1934. Henriette Bùi Quang Chiêu trở thành nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam.
Năm 1935, Henriette Bùi Quang Chiêu trở về Việt Nam và trở thành Trưởng khoa Hộ sinh tại Bệnh viện Chợ Lớn, trở thành người phụ nữ Việt Nam đầu tiên có trách nhiệm chăm sóc hệ thống bệnh viện thuộc địa trong thời kỳ đó. Tại đây, bà đã dũng cảm đấu tranh với sự kỳ thị và phân biệt đối xử của người Pháp đối với các y bác sĩ và bệnh nhân bản xứ.
Trong cùng năm, Henriette kết hôn theo yêu cầu của cha mẹ. Chồng bà là ông Vương Quang Nhường, tiến sĩ luật đầu tiên của Việt Nam. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân của hai người chỉ kéo dài 2 năm do không thể tìm được tiếng nói chung.
![]() |
Đám cưới của Henriette Bùi Quang Chiêu và ông Vương Quang Nhường. |
Không chỉ giỏi chuyên môn, hết mình về bệnh nhân, bà còn tâm huyết muốn nâng cao nền y học còn nhiều hạn chế của Việt Nam lúc bấy giờ. Bà mở các lớp huấn luyện cho các bà mụ sản khoa để có thêm nhiều người có kiến thức, kinh nghiệm, giúp ích cho cuộc đời. Trong suốt 44 năm làm việc trong ngành y, bà Henriette đã công tác cả ở Việt Nam và Pháp. Năm 1957, bà sang Nhật Bản để học thêm về châm cứu để áp dụng trong ngành sản khoa. Đến năm 1961, bà chuyển đến Pháp và mở phòng mạch riêng. Trong thời gian này, bà đã kết hôn với kỹ sư và cũng là bác sĩ Nguyễn Ngọc Bích. Ông Bích đã tốt nghiệp là kỹ sư cầu cống tại trường École Polytechnique, trường danh giá hàng đầu ở Pháp và thế giới trong thời đó.
Năm 1965, ông Nguyễn Ngọc Bích được chẩn đoán mắc ung thư vòm họng. Henriette đã đưa chồng trở về Việt Nam để có thể sống những ngày cuối cùng tại quê hương. Trong năm đó, ông Bích qua đời. Sau khi trở thành người độc thân ở Việt Nam, bà Henriette Bùi Quang Chiêu không ngừng tham gia các hoạt động khám và điều trị cho những người dân bị tai nạn trong chiến tranh, bao gồm cả trong vùng giải phóng.
Năm 1970, bà Henriette trở về Việt Nam và tình nguyện làm việc không lương trong ngành hộ sản và nhi khoa tại Bệnh viện Phú Thọ. Năm 1971, bà trở lại Pháp để tiếp tục công việc y khoa đến năm 1976 và qua đời vào ngày 27/4/2012 tại Paris, khi bà đã 106 tuổi. Theo di nguyện của bà, tro cốt của bà được đưa về Việt Nam và chia thành hai phần, một phần lưu lại tại khu mộ dòng tộc Bùi Quang tại thị trấn Mỏ Cày, Bến Tre, và một phần được hợp táng cùng với mộ chồng ông Nguyễn Ngọc Bích tại Thánh Thất Đạo Cao Đài, phường 6, TP. Bến Tre.
![]() |
Bà Henriette Bùi Quang Chiêu khi về già. |
Không chỉ tận tâm với nghề, mà bà Henriette còn hiến tặng biệt thự tư gia của bà ở số 28 đường Testard làm cơ sở cho Trường ĐH Y khoa Sài Gòn thuộc Viện Đại học Sài Gòn. Hiện nay, nơi này là địa điểm thuộc Bảo tàng Chứng tích chiến tranh ở đường Võ Văn Tần, TP.HCM.
Tôn vinh Henriette Bùi Quang Chiêu: Biểu tượng của sự can đảm và tận tụy
Bên cạnh những đóng góp của mình, Henriette Bùi đã để lại một tấm gương cho hậu thế về một bác sĩ mạnh mẽ, xuất sắc, nhân hậu, suốt đời cống hiến không mệt mỏi cho dân tộc và cho nền y học Việt Nam. Sự cống hiến và đam mê của bà đã góp phần làm thay đổi cách nhìn về vai trò của phụ nữ trong y học và mở ra cánh cửa cho nhiều phụ nữ khác để theo đuổi sự nghiệp y học. Bà Henriette Bùi Quang Chiêu là một biểu tượng của sự can đảm và sự vượt qua trong lĩnh vực y khoa, và tiếp tục được tôn vinh và ghi nhận trong lịch sử y học của Việt Nam.
Tin liên quan

Hanseoul - Nha khoa trồng răng implant uy tín
10:35 | 17/02/2025 Tin tức

Vì sao mỹ phẩm Profiderm Azelaic Gel bị đình chỉ và thu hồi trên toàn quốc?
10:52 | 17/02/2025 Pháp luật & Sức khỏe

Tê bì bàn tay, ngón tay - Dấu hiệu tiềm ẩn những căn bệnh khó lường
21:56 | 16/02/2025 Sức khỏe
Cùng chuyên mục

Quận Tây Hồ - Hà Nội: Phú Thượng vinh dự nhận danh hiệu "Phường đạt chuẩn đô thị văn minh"
20:32 | 16/02/2025 Tin tức

Bộ Y tế: Xử lý nghiêm vi phạm bán thuốc điều trị cúm A không có đơn
09:23 | 14/02/2025 Sức khỏe

Chi hội Nam y Hùng Vương: Tiếp tục phát triển nguồn dược liệu cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng
20:00 | 13/02/2025 Hoạt động hội

Huyện Krông Pắk tổ chức Lễ giao nhận quân năm 2025
11:26 | 13/02/2025 Tin tức

Hà Nội: Chi bộ Tạp chí Sức khỏe Việt tổ chức Lễ kết nạp Đảng viên mới
10:56 | 13/02/2025 Tin tức

Hà Nội: Dâng hương tưởng niệm Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác - Bậc Y thánh của Việt Nam
10:49 | 13/02/2025 Y học cổ truyền
Các tin khác

Hơn 3.000 thanh niên ưu tú ở Đắk Lắk viết đơn tình nguyện nhập ngũ
09:49 | 13/02/2025 Tin tức

Họp báo Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025
09:00 | 13/02/2025 Tin tức

Hà Nội: Nhà hàng bia hơi Hải Hói bị phạt 32 triệu đồng do vi phạm an toàn thực phẩm
11:25 | 12/02/2025 Pháp luật & Sức khỏe

Hà Nội: Hội tụ tinh hoa truyền thống tại Lễ hội làng Yên Lộ
08:45 | 12/02/2025 Tin tức

Hội Nam Y Việt Nam: Dâng hương tưởng nhớ Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác tại Hương Sơn, Hà Tĩnh
21:00 | 11/02/2025 Hoạt động hội

Khởi động chương trình “Tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp tỉnh Gia Lai năm 2025”
19:13 | 11/02/2025 Tin tức

Tổ chức Lễ phát động cuộc thi trực tuyến tìm hiểu 50 năm chiến thắng Buôn Ma Thuộc giải phóng tỉnh Đắk Lắk
11:48 | 10/02/2025 Tin tức

Bộ Y tế yêu cầu tăng cường phòng chống bệnh cúm, sởi
16:15 | 08/02/2025 Sức khỏe

Hà Nội: Dâng hương tưởng nhớ công ơn Đức Thánh Tản Viên Sơn
09:00 | 08/02/2025 Hoạt động hội

Bà Giàng Thị Dung giữ chức vụ Bí thư Thành ủy Lào Cai
22:33 | 07/02/2025 Tin tức

Chi hội Nam y Hùng Vương: Tiếp tục phát triển nguồn dược liệu cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng
4 ngày trước Hoạt động hội

Hà Nội: Dâng hương tưởng niệm Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác - Bậc Y thánh của Việt Nam
4 ngày trước Y học cổ truyền

Hội Nam Y Việt Nam: Dâng hương tưởng nhớ Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác tại Hương Sơn, Hà Tĩnh
6 ngày trước Hoạt động hội

Hà Nội: Dâng hương tưởng nhớ công ơn Đức Thánh Tản Viên Sơn
08-02-2025 09:00 Hoạt động hội

Thư chúc mừng năm mới - Xuân Ất Tỵ 2025 của Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam
29-01-2025 00:00 Hoạt động hội