Nâng cao chất lượng dân số vùng dân tộc thiểu số: Chuyển biến từ nhận thức đến hành động

Chuyển biến rõ nét trong nhận thức cộng đồng

Tại xóm Trung Sơn, xã Thần Sa, tỉnh Thái Nguyên, chị Dương Thị Nhiêm chia sẻ về sự thay đổi trong gia đình mình: "Trước đây, phụ nữ mang thai ít khi đi khám, sinh con tại nhà là chuyện bình thường. Nhưng giờ ai cũng hiểu rằng khám thai định kỳ và sinh con tại trạm y tế là an toàn nhất."

Những thay đổi như vậy không còn là câu chuyện riêng lẻ, mà đã trở thành xu hướng rõ nét tại nhiều xã vùng DTTS của tỉnh. Sự thay đổi trong nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, nuôi dưỡng trẻ nhỏ và tầm quan trọng của dinh dưỡng hợp lý chính là minh chứng rõ nhất cho hiệu quả từ Dự án 7 – “Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS; phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em”.

Được triển khai tại Thái Nguyên từ năm 2021, Dự án 7 tập trung vào mô hình “Cải thiện thực hành chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ nhỏ dựa vào cộng đồng”, trong đó đặc biệt chú trọng giai đoạn 1.000 ngày đầu đời – thời điểm mang tính quyết định đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Đây là nội dung được nhiều chuyên gia đánh giá là “đòn bẩy vàng” để nâng cao chất lượng dân số vùng DTTS một cách bền vững.

Theo bác sĩ Hà Văn Rã, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Võ Nhai, Dự án 7 không chỉ giúp đội ngũ y tế tuyến huyện và xã được củng cố cả về chuyên môn lẫn kỹ năng tư vấn, mà quan trọng hơn, nó giúp thay đổi nhận thức của chính người dân – những người giữ vai trò quyết định trong hành vi chăm sóc sức khỏe. “Người dân chủ động hơn khi tiếp cận dịch vụ y tế, tin tưởng hơn vào y tế cơ sở và hợp tác tích cực hơn trong các chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng,” bác sĩ Rã chia sẻ.

Dự án 7 đã tạo nên bước chuyển rõ rệt trong công tác chăm sóc sức khỏe vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ảnh https://baothainguyen.vn/

Những chuyển biến này được phản ánh rõ rệt qua số liệu: Tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân ở vùng DTTS giảm từ 15,1% năm 2022 xuống còn 9,9%. Đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được 48 mô hình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời tại các xã vùng đồng bào DTTS.

Để đạt được kết quả trên, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều hoạt động truyền thông và đào tạo bài bản. Hơn 50 buổi truyền thông đã thu hút gần 4.000 lượt người tham gia; 12 lớp tập huấn cấp tỉnh đã giúp gần 730 cán bộ y tế nâng cao kỹ năng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Ngoài ra, trên 130 buổi tuyên truyền về dinh dưỡng, hướng dẫn chế biến thực phẩm và chăm sóc bà mẹ - trẻ em đã được tổ chức tại các thôn bản xa xôi.

Dự án cũng chú trọng đến việc xây dựng mạng lưới hỗ trợ bền vững ngay trong cộng đồng. Nhờ đó, người dân đã được tiếp cận với các dịch vụ y tế hiện đại mà còn hình thành thói quen chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Với tổng kinh phí thực hiện trên 79 tỷ đồng, Dự án 7 đã tập trung vào ba trụ cột chính: nâng cao chất lượng dân số; chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng bà mẹ - trẻ em; nâng cao tầm vóc và thể lực người DTTS. Nhờ sự đầu tư đúng hướng, 99% phụ nữ mang thai tại vùng khó khăn đã được bổ sung đa vi chất dinh dưỡng từ khi phát hiện thai đến khi sinh; 98,5% phụ nữ sinh con tại cơ sở y tế hoặc có cán bộ y tế hỗ trợ. Đặc biệt, 100% trẻ suy dinh dưỡng được tư vấn và hỗ trợ dinh dưỡng kịp thời.

Cán bộ Trung tâm y tế Bạch Thông thăm khám cho bệnh nhân người cao tuổi. Ảnh internet

Ngoài ra, dự án cũng quan tâm đến sức khỏe người cao tuổi. Trong gần 4 năm qua, 780 người từ 80 tuổi trở lên đã được khám bệnh miễn phí để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý. Song song với đó, 25 bác sĩ chuyên khoa I và II đã được đào tạo và bố trí về công tác tại các huyện miền núi, tăng cường năng lực cho tuyến y tế cơ sở.

Một trong những điểm sáng của Dự án 7 là việc đẩy mạnh công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về sức khỏe và dân số. Hàng nghìn ấn phẩm truyền thông về phòng chống bệnh tan máu bẩm sinh, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã được phát hành rộng rãi. Những nỗ lực này không chỉ giúp người dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của sức khỏe mà còn thay đổi hành vi theo hướng tích cực.

Dự án 7 đã tạo nên một bước chuyển mình rõ rệt trong công tác chăm sóc sức khỏe vùng đồng bào DTTS và miền núi. Người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế tốt hơn và đã dần hình thành thói quen mới về chăm sóc sức khỏe, dân số và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Những kết quả đạt được đã khẳng định sự đúng đắn trong chiến lược đầu tư và mở ra triển vọng phát triển bền vững cho các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong tương lai. Đây chính là nền tảng vững chắc để xây dựng một thế hệ mới khỏe mạnh hơn, có đủ điều kiện góp phần vào sự phát triển chung của đất nước./.