Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên do nhà sưu tầm dân tộc học Đặng Minh Tâm và Công ty TNHH Vietnam Silk House thực hiện đang là điểm đến thu hút rất nhiều du khách, bởi sự hấp dẫn của hàng ngàn hiện vật trưng bày, cùng với những câu chuyện ý nghĩa từ các món đồ sưu tầm của chính chủ nhân; trong đó, có rất nhiều tượng gỗ đặc trưng của các dân tộc thiểu số Tây Nguyên.
Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Tượng gỗ của người Tây Nguyên là nghệ thuật khắc đẽo thô sơ, nhưng biểu cảm vô cùng phong phú

Tượng gỗ của đồng bào các dân tộc ở Tây Nguyên được nhận định một cách vui vẻ rằng: Tỉ lệ (các bộ phận của cơ thể) sai sai là tượng gỗ Kon Tum, Gia Lai; đúng thì ra tượng gỗ Lâm Đồng, Đắk Nông; mà tỉ mỉ thì là tượng gỗ Đắk Lắk. Từ đó, nhìn vào mỗi tượng đều có thể phân biệt được là tượng của dân tộc nào. Cụ thể: Tượng gỗ của người Bana ở Kon Tum đơn giản, chỉ dùng rìu vạt (phạt) trên khúc gỗ vài nhát là tạo nên các hình hài của bức tượng, với tỷ lệ của các bộ phận trên cơ thể đều sai một cách “bình thường”, như: khuôn mặt vuông phẳng tới đầu, chỉ ló lên chiếc mũi, đầu bằng; mắt được đẽo sâu vào, có khi chỉ 1 mắt; khung người rộng bằng vai; tay bắt đầu từ cổ, không có vai, khuỷu; bàn tay vuông có ngón tay bằng nhau... Tuy thô sơ, nhưng tượng gỗ của người đồng bào ở Kon Tum tạo nên nét đẹp, biểu cảm và thần thái phóng khoáng, rất đáng yêu...

Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Tượng gỗ của các dân tộc Bắc Tây Nguyên được đẽo vạt đơn giản

Tượng gỗ của người Jrai (Gia Lai) thì chặt khấc ngang rồi mới phạt - bớt đơn giản hơn một chút so với tượng gỗ Kon Tum, có thêm các họa tiết đơn giản hình ngôi sao, ziczac... Tượng gỗ của các dân tộc Nam Tây Nguyên (Đắk Nông hay Lâm Đồng) thì mang tính tả thực rõ hơn, có sự trau chuốt, chạm khắc tỉ mỉ, điệu đàng..., có thể là một vòng đời (từ quen biết, yêu đương, có bầu, có con, đến vui chơi, bảo vệ buôn làng...); hay các công đoạn sản xuất (chọc lỗ, tra hạt, đuổi chim thú, gùi gạo về buôn, hát múa mừng lúa mới...); trong khi người dân tộc ở Đắk Lắk thường hay chạm khắc thêm con công, con chim, ngà voi... trên tượng.

Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Tượng của người dân tộc thiểu số Nam Tây Nguyên được chạm khắc trau chuốt, tỉ mỉ

Tượng gỗ của người Tây Nguyên trước đây thường được đặt ở nhà mồ (nơi ở của người chết). Bởi theo quan niệm của người Tây Nguyên, chết là bắt đầu cuộc sống mới ở một thế giới khác, nên khi còn sống, người ta thường chuẩn bị cho “cuộc sống” của người ở thế giới bên kia được vui vẻ, bằng cách khắc tượng từ các khúc gỗ tự nhiên, tạo nên loại hình nghệ thuật tượng gỗ độc đáo truyền thống của các dân tộc Tây Nguyên. Các tác phẩm tượng gỗ có muôn hình, muôn vẻ được hình thành từ trí tưởng tượng của người khắc với các chủ đề gắn liền với cuộc sống, sinh hoạt, sản xuất... của người dân Tây Nguyên.

Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Dãy cột tượng trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Nhà mồ ở Tây Nguyên là nơi ở của người đã khuất, nên được chăm chút, tùy táng theo nhiều đồ vật. Nhưng cả Tây Nguyên, chỉ có ở 3 dân tộc là Bana, Jarai và Ê Đê là có nhà mồ cầu kỳ, có quy cách, khuôn mẫu, đặc biệt là có các cây cột tượng (cột đẽo khắc mọi chi tiết đều nằm trên một thân cây tròn, thường được dựng ở khu vực trung tâm (nhà rông, nhà dài, nhà thờ...) với mục đích góp vui cho các lễ hội, thậm chí là ở nhà mồ. Nhà mồ các dân tộc khác, chỉ là dựng một cái nhà có mái lợp bình thường để bỏ đồ tiễn theo người chết.

Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên
Du khách trong vườn tượng ở Thiên đường Tây Nguyên

Đối với người Bana, khi trong làng có người chết, những người còn sống yêu thương, kính trọng người đã khuất bằng cách góp các cây cột tượng do chính họ hay người nhà đẽo, nên các cây cột tượng có độ cao thấp khác nhau và rất sinh động, đa dạng về hình thức, lẫn kiểu dáng và cảm xúc của mẫu tượng... Cột tượng được dựng xung quanh nhà mồ. Nhà mồ lúc mới dựng, được lợp bằng tôn, hoặc ngói, hay cỏ tranh. Sau 3 năm, con cháu có điều kiện làm lễ bỏ mả thì mái được thay bằng gỗ. Khác với nhà mồ của người Jarai (có mẫu nhà mồ là nhà dài ở Bảo tàng Dân tộc Việt Nam), các cây cột tượng kích thước tương đồng (cao thấp bằng nhau, to nhỏ bằng nhau... do chỉ có một, hai người làm tượng nên không phong phú).

Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Nhà mồ trong kiểu dáng nhà rông cao của người Bana

Trong khu triển lãm Thiên đường Tây Nguyên có căn nhà mồ của người Bana, ở Bắc Tây Nguyên (vùng thấp của Kon Tum) đến Phú Yên, gần biển, có địa hình bằng phẳng, ít gió lớn... thường làm nhà mồ có kiểu dáng nhà rông cao rất đẹp (chiều cao của mái sẽ bằng tổng chiều dài và chiều ngang của căn nhà). Người Bana có 2 quan niệm, đó là: làm các cột tượng để tặng người chết mang về thế giới bên kia khỏi buồn; và, người sống làm nghề gì, thì khi họ chết sẽ tạc tượng theo nghề đó để con cháu nhớ. Đồng thời, trên các cây cột tượng cũng diễn tả vòng đời của con người một cách phồn thực (đôi nam nữ yêu nhau, có bầu, lớn lên lao động sản xuất, vui chơi...).

4 cột ở 4 góc nhà mồ (yang kut) là tượng người cầm vò rượu (gặp gỡ thế giới bên kia), người gùi lúa (thể hiện sự no đủ), người cầm tù và (báo động, thông báo), người cầm lao (bảo vệ). Có 2 cây nêu dựng ở đầu của nhà mồ (yang klao), mỗi cột tượng có 3 tầng bàn thờ (3 tầng sừng trâu hoặc 3 tầng rau dớn - thể hiện sự hồi sinh vĩnh cửu). 2 cây nêu đều có sợi dây thừng quấn từ gốc lên và nối liền với nhau qua mái nhà rông mang ý nghĩa làm đường đi để người chết về với ông bà tổ tiên (thế giới Atâu). Cột chính của nhà mồ có tạc tượng con voi (sức mạnh), nồi đồng (sự no đủ), con chim cú (thông minh, quyết đoán, bảo vệ linh hồn người chết), con chim Tlang trên cùng (chở ông bà về trời).

Tại khu triển lãm Thiên đường Tây Nguyên còn có một dãy cột tượng. Mỗi cột khắc một chủ đề khác nhau: về cuộc sống sinh hoạt, về đời sống lao động, về chu trình vòng đời... Trong đó, có cột tượng khắc hình 3 con vật là trâu, nai, cào cào - rất có ý nghĩa trong việc giải thích lễ đâm trâu - một lễ hội mang tính cộng đồng rất cao của người Tây Nguyên...

Nguồn: Khám phá tượng gỗ trong Không gian triển lãm Thiên đường Tây Nguyên

Tiểu Vân/baolamdong.vn
suckhoeviet.org.vn

Tin liên quan

Dự báo thời tiết ngày 15/1/2025: Bắc Bộ trời rét, có mưa nhỏ vài nơi

Dự báo thời tiết ngày 15/1/2025: Bắc Bộ trời rét, có mưa nhỏ vài nơi

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết ngày 15/1/2025 tại Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước.
Phòng khám Đa khoa bệnh viện Tràng An - Chi nhánh Công ty TNHH phát triển công nghệ y học: Vì sức khỏe cộng đồng, vì an sinh xã hội

Phòng khám Đa khoa bệnh viện Tràng An - Chi nhánh Công ty TNHH phát triển công nghệ y học: Vì sức khỏe cộng đồng, vì an sinh xã hội

Những năm gần đây, nhu cầu thăm khám chữa bệnh có xu hướng gia tăng. Trước tình trạng quá tải bệnh nhân tại các bệnh viện công lập, nhiều cơ sở y tế, phòng khám tư nhân đã ra đời. Nổi bật phải kể đến Phòng khám Đa khoa bệnh viện Tràng An - Chi nhánh Công ty TNHH phát triển công nghệ y học, điểm đến uy tín, chất lượng của đông đảo người dân Hà Nội và các tỉnh lân cận.
Liên thông dữ liệu khám chữa bệnh, hộ tịch để giải quyết chế độ ốm đau, thai sản

Liên thông dữ liệu khám chữa bệnh, hộ tịch để giải quyết chế độ ốm đau, thai sản

SKV - Ngày 10/1/2025, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký Quyết định số 69/QĐ-TTg về việc liên thông điện tử dữ liệu khám bệnh, chữa bệnh, dữ liệu hộ tịch và dân cư để giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, trợ cấp dưỡng sức phục hồi sức khỏe.

Cùng chuyên mục

Nhiều hoạt động đặc sắc trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị

Nhiều hoạt động đặc sắc trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị

Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị năm 2024 (Ngày hội) với chủ đề “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam: Bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, hội nhập và phát triển vì một Thế giới hòa bình” là một sự kiện văn hoá do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và UBND tỉnh Quảng Trị chỉ đạo thực hiện.
Khám phá tọa độ vàng: Những điểm du Xuân lý tưởng tại Đà Lạt

Khám phá tọa độ vàng: Những điểm du Xuân lý tưởng tại Đà Lạt

SKV - Đà Lạt, nơi sương mù ôm ấp từng rặng thông và hoa nở rực rỡ bốn mùa, từ lâu đã trở thành điểm dừng chân lý tưởng cho những tâm hồn khao khát sự bình yên. Với khí hậu trong lành, mát mẻ quanh năm, thành phố cao nguyên này không chỉ là nơi để trốn chạy cái xô bồ của phố thị mà còn là chốn tìm lại năng lượng và cảm hứng sống.
Quảng Nam đăng cai Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn của UN Tourism

Quảng Nam đăng cai Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn của UN Tourism

SKV – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc và UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn, diễn ra từ ngày 9 – 11/12 tại tỉnh Quảng Nam.
Quảng Nam: Làng rau Trà Quế chính thức được UN Tourism công nhận “Làng Du lịch tốt nhất” năm 2024

Quảng Nam: Làng rau Trà Quế chính thức được UN Tourism công nhận “Làng Du lịch tốt nhất” năm 2024

SKV - Vượt qua 260 hồ sơ đăng ký từ 60 quốc gia, Làng rau Trà Quế ở Hội An được Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc vinh danh "Làng du lịch tốt nhất thế giới" năm 2024.
Lãng Mạn, Nồng Nàn Thu Hà Nội Dưới Ánh Nắng  Cuối Chiều!

Lãng Mạn, Nồng Nàn Thu Hà Nội Dưới Ánh Nắng Cuối Chiều!

Hà Nội, với vẻ đẹp cổ kính cùng các di sản văn hoá và lịch sử đặc sắc, luôn là nguồn cảm hứng dồi dào cho những nhà văn, nhà báo. Khi ánh nắng cuối chiều phủ lên thành phố, Thành phố biến hình, như mặc lên mình tấm áo huyền diệu và lộng lẫy. Khởi nguồn cho một không gian sống động mà ở đó, dấu ấn của quá khứ và sức sống của hiện tại hoà quyện với nhau, vẽ nên một bức tranh đa sắc màu và tràn đầy cảm xúc.
Du lịch Quảng Ninh nhanh chóng phục hồi hoạt động sau bão số 3

Du lịch Quảng Ninh nhanh chóng phục hồi hoạt động sau bão số 3

Thời điểm này, một trong những địa phương chịu thiệt hại nặng nề của cơn bão số 3 là Quảng Ninh đã nhanh chóng vực dậy, dần phục hồi các hoạt động du lịch.

Các tin khác

TP.HCM: Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức chương trình chuyên đề tốt nghiệp

TP.HCM: Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức chương trình chuyên đề tốt nghiệp

SKV - Sáng 06/9, tại khu du lịch Bình Quới 1 (TP.HCM) đã diễn ra sự kiện chuyên đề tốt nghiệp của sinh viên khóa 21, Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành.
Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản địa chất quốc tế

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản địa chất quốc tế

Cùng với 99 địa điểm khác của 53 quốc gia trên thế giới, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà đã được Liên hiệp Khoa học địa chất quốc tế (IUGS) công nhận là Di sản địa chất quốc tế.
Xúc tiến du lịch thông qua Festival sâm Ngọc Linh 2024

Xúc tiến du lịch thông qua Festival sâm Ngọc Linh 2024

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) vừa ban hành Quyết định 3475/QĐ-BVHTTDL về kế hoạch xúc tiến du lịch khu vực Tây Nguyên nhân dịp tổ chức Festival sâm Ngọc Linh - Kon Tum lần thứ nhất, năm 2024.
Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức lễ hội Ớt A Riêu

Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức lễ hội Ớt A Riêu

SKV - Lễ hội Ớt A Riêu lần thứ I - năm 2024 với sự tham gia của 11 xã, thị trấn thuộc huyện Đông Giang. Mục tiêu nhằm giới thiệu, quảng bá du lịch và sản phẩm nông sản địa phương, đặc biệt là sản phẩm Ớt A Riêu, qua đó kết nối cung cầu, kết nối tour, tuyến du lịch đến huyện Đông Giang.
TP.HCM: Sắp diễn ra sự kiện “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024”

TP.HCM: Sắp diễn ra sự kiện “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024”

SKV - Vào 8h00 ngày 23/8/2024, tại khu Du lịch Bình Quới 2 (TP.HCM) sẽ diễn ra sự kiện Chuyên đề tốt nghiệp của sinh viên Khóa 21 của Khoa Du lịch - Trường Đại học Nguyễn Tất Thành với chủ đề “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024” – Du lịch xanh – thông minh.
Về Nậm Nghiệp trải nghiệm thu hoạch táo mèo và check in siêu đẹp

Về Nậm Nghiệp trải nghiệm thu hoạch táo mèo và check in siêu đẹp

Bước sang tháng 9, 10 hàng năm, bản vùng cao Nậm Nghiệp lại rộn rã vào mùa thu hoạch táo mèo chín. Cây táo mèo là nguồn thu kinh tế chủ đạo của người dân địa phương nơi đây.
Chốn “bồng lai tiên cảnh” giữa núi rừng Lai Châu

Chốn “bồng lai tiên cảnh” giữa núi rừng Lai Châu

Được mệnh danh là một trong tứ đại đỉnh đèo, đèo Ô Quy Hồ (xã Sơn Bình, huyện Tam Đường) ngày càng thu hút khách du lịch trong nước, quốc tế đến tham quan, trải nghiệm, khám phá vẻ đẹp của chốn “Bồng lai tiên cảnh”.
Trung Quốc có thêm 2 di sản thiên nhiên thế giới

Trung Quốc có thêm 2 di sản thiên nhiên thế giới

Tại Kỳ họp thứ 46 Ủy ban Di sản thế giới vừa mới được tổ chức tại Ấn Độ, UNESCO đã công nhận 2 di sản thiên nhiên thế giới của Trung Quốc là cụm quần thể núi cát-hồ nước trên sa mạc Badain Jaran và Khu lưu trú chim di cư Hoàng Hải - Bột Hải (giai đoạn hai).
Ưu đãi mùa Vu Lan: Khám phá núi Bà Đen buổi tối với vé cáp treo chỉ 200.000 đồng

Ưu đãi mùa Vu Lan: Khám phá núi Bà Đen buổi tối với vé cáp treo chỉ 200.000 đồng

SKV - Bắt đầu từ ngày 01/8 đến 30/9/2024, Khu du lịch Sun World Ba Den Mountain đưa ra ưu đãi đặc biệt nhân mùa Vu Lan báo hiếu, giảm 50% giá vé cáp treo buổi tối lên Chùa Bà và đỉnh núi chỉ từ 200.000 đồng cùng nhiều ưu đãi khác.
Đắk Lắk: Ngắm linh vật Rồng dài 120m uốn lượn tại quảng trường Hồ Tân An

Đắk Lắk: Ngắm linh vật Rồng dài 120m uốn lượn tại quảng trường Hồ Tân An

(SKV) - Sáng 30/7, Trong không khí hân hoan chào đón Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ II năm 2024, ban tổ chức đã tổ chức Lễ khánh thành và ra mắt con rồng dài 120 m tại Quảng trường Hồ Tân An (thị trấn Phước An).
Xem thêm
Ninh Thuận: Hội Nam y Việt Nam Công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Ninh Thuận

Ninh Thuận: Hội Nam y Việt Nam Công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Ninh Thuận

Sáng 12/01, Hội Nam y Việt Nam đã tổ chức Lễ công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Ninh Thuận và Đại hội lần thứ nhất Chi hội Nam y Ninh Thuận, nhiệm kỳ 2024-2029.
Sóc Trăng: Đại hội Chi hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng  lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

Sóc Trăng: Đại hội Chi hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

Sáng ngày 08/01/2025, tại Thành phố Sóc Trăng tỉnh Sóc Trăng, Chi Hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng đã long trọng tổ chức Đại hội Chi hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030.
Hội Nam y Việt Nam: Phát huy thành tích, đổi mới phương thức, tạo đà cho các hoạt động trong năm 2025

Hội Nam y Việt Nam: Phát huy thành tích, đổi mới phương thức, tạo đà cho các hoạt động trong năm 2025

Ngày 30/12, tại khu du lịch Ao Vua (Hà Nội), Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành, Ban Thường vụ lần thứ VI nhiệm kỳ 2023-2027; Tổng kết công tác hoạt động năm 2024 và phương hướng hoạt động năm 2025.
Hợp tác phát triển nền y học cổ truyền dân tộc, chung tay chăm sóc sức khỏe nhân dân

Hợp tác phát triển nền y học cổ truyền dân tộc, chung tay chăm sóc sức khỏe nhân dân

Ngày 27/12, Hội nghị ký kết chương trình phối hợp giữa Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam với Hội Quân Dân y Việt Nam, Hội Đông y Việt Nam, Hội Nam y Việt Nam giai đoạn 2025 – 2028 diễn ra tại Hà Nội.
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam)  tổ chức Hội thảo chuyển đổi số

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo chuyển đổi số

Chiều ngày 18/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức Hội thảo chuyển đổi số với chủ đề “Định hướng công tác chuyển đổi số tại Liên hiệp Hội Việt Nam trong thời gian tới”.
Phiên bản di động