Cà Mau hướng đến lộ trình phân loại rác tại nguồn

Việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân được thực hiện chậm nhất đến ngày 31/12/2024.

Ngày 07/7/2022, Chính phủ ban hành Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường (Nghị định 45). Nghị định có hiệu lực từ ngày 25/8/2022 và được ban hành nhằm đảm bảo có đầy đủ chế tài xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đồng bộ với Luật Bảo vệ môi trường và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2020. Bên cạnh nhiều điểm mới như: Tại Điều 26 của Nghị định 45 về vi phạm các quy định phân loại, thu gom, vận chuyển, chôn, lấp, đổ, đốt, xử lý chất thải rắn thông thường quy định phạt tiền từ 500.000 đồng đến 01 triệu đồng đối với hành vi hộ gia đình, cá nhân không phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo quy định và không sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt theo quy định. Tại khoản 7 của Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân phải được thực hiện chậm nhất là ngày 31/12/2024. Như vậy, đồng nghĩa với việc kể từ ngày 25/8/2022 (ngày Nghị định 45 có hiệu lực) cho đến hết ngày 31/12/2024, tùy thuộc vào tình hình, đặc điểm của từng tỉnh, thành phố mà sẽ có lộ trình triển khai phù hợp trong thực hiện và áp dụng chế tài liên quan đến vấn đề phân loại rác tại nguồn.

Tại tỉnh Cà Mau, để triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định về bảo vệ môi trường và phân loại rác tại nguồn, ngành Tài nguyên và Môi trường tỉnh đang tập trung xây dựng kế hoạch để phối hợp với các sở ngành, đơn vị, địa phương tham mưu UBND tỉnh ban hành các quy định, hướng dẫn đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Bên cạnh đó, tuyên truyền, phổ biến Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành luật đến các ngành, các cấp, đơn vị, tổ chức và người dân để hiểu rõ vai trò, trách nhiệm; nâng cao nhận thức và ý thức trong việc quản lý, thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường với nhiều hình thức khác nhau. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh ban hành lộ trình chuẩn bị các nội dung, hạ tầng kỹ thuật để thực hiện việc phân loại rác tại nguồn. Hiện tại, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đang dự thảo Quyết định của UBND tỉnh ban hành quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh. Các nội dung chính trong dự thảo Quyết định bao gồm: Phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn (phân làm bao nhiêu loại); lựa chọn cách thức thu phí (cân khối lượng hay bán túi đựng); trách nhiệm của chủ cơ sở, thu gom, vận chuyển, xử lý; trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân và trách nhiệm của các sở, ngành, địa phương. Bên cạnh đó, tổ chức lấy ý kiến theo quy trình trước khi trình UBND tỉnh ban hành.

Cần có xe chuyên dụng thu gom, vận chuyển rác để thực hiện có hiệu quả công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt.

Mục tiêu của việc phân loại rác tại nguồn nhằm giảm lượng rác thải ra môi trường, tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý; tăng lượng rác tái chế, tái sử dụng, tận dụng, tiết kiệm tài nguyên; mang lợi ích kinh tế cho gia đình và giảm ô nhiễm môi trường. Theo nhận định của cơ quan chuyên môn, khi áp dụng quy định phân loại rác tại nguồn vào thực tiễn sẽ có một số khó khăn. Trong đó, khó khăn lớn nhất và cũng là yếu tố quyết định đến công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn là nhận thức và ý thức trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân. Bởi theo quy trình phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn, người dân là chủ thể đầu tiên thực hiện bước phân loại. Nếu không thực hiện tốt ở bước này, khiến các loại chất thải còn lẫn với nhau thì các bước, công đoạn tiếp theo như thu gom, vận chuyển và xử lý sẽ gặp nhiều khó khăn, không đảm bảo mục tiêu của việc phân loại chất thải tại nguồn. Bên cạnh đó, cũng cần phải giải quyết vấn đề phát sinh khi người dân không phân loại hoặc phân loại rác không đúng hướng dẫn, không sử dụng bao bì đúng quy định và bị cơ sở thu gom, vận chuyển từ chối thu gom, vận chuyển. Ngoài ra, còn có khó khăn trong việc áp dụng công nghệ xử lý đối với rác thải đã được phân loại do tỉnh đã đầu tư Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt thành phố Cà Mau công suất 200 tấn/ngày, với công nghệ ủ phân compost trước khi có quy định về phân loại rác thải tại nguồn

Cần tuyên truyền, nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân trong việc phân loại rác tại nguồn.
Anh Đỗ Việt Khoa, Phó Trưởng Phòng Bảo vệ Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, cho biết: “Do Bộ Tài nguyên và Môi trường chưa ban hành hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt được quy định tại khoản 5 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường nên chúng tôi chưa có đủ cơ sở tham mưu UBND tỉnh hướng dẫn về phân loại chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh. Sau khi Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành văn bản hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt, chúng tôi sẽ căn cứ vào điều kiện thực tế về hạ tầng kỹ thuật, công nghệ xử lý của tỉnh để có hướng dẫn chi tiết. Lộ trình thực hiện phân loại rác thải tại nguồn chậm nhất là đến ngày 31/12/2024. Do đó, khi tỉnh ban hành quy định, hướng dẫn phân loại, trường hợp hộ gia đình, cá nhân vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định tại Nghị định 45. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ phối hợp với các huyện, thành phố và các đơn vị có liên quan xây dựng mô hình phân loại rác tại nguồn, từ đó đánh giá kết quả và nhân rộng mô hình. Để thực hiện có hiệu quả công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt cần có sự tương thích và đồng bộ với hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý, tái chế (trong đó có xe chuyên dụng), đây là một trong những khó khăn đối với tỉnh cũng như các địa phương khác. Để giải quyết vấn đề này, đòi hỏi tỉnh phải đầu tư hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường phù hợp và đồng bộ để phục vụ cho việc phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải trên địa bàn. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị tham mưu UBND tỉnh triển khai các chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho hoạt động quản lý chất thải để thực hiện xã hội hóa, thu hút các nhà đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường nói chung và hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý, tái chế chất thải nói riêng, theo quy hoạch và có lộ trình; góp phần thực hiện hiệu quả công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt, giảm bớt áp lực từ nguồn chi ngân sách của tỉnh. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh kiểm tra, giám sát, nâng cao vai trò, trách nhiệm của UBND các cấp trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Ngoài ra, phối hợp với các tổ chức đoàn thể, UBND các huyện, thành phố Cà Mau tăng cường công tác tuyên truyền, vận động tổ chức, cá nhân, hộ gia đình thực hiện đúng các quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt. Kiểm tra, giám sát việc thực thi pháp luật, áp dụng các biện pháp chế tài để xử lý các hành vi vi phạm về quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh”.

Hồng Nhung