Mới nhất Đọc nhiều

Về Lai Châu gặp những tinh hoa "nắm giữ" di sản văn hóa dân tộc

Lai Châu - miền đất địa đầu phía Tây Bắc, nơi có 20 dân tộc cư trú. Mỗi dân tộc là một kho tàng văn hóa dân gian riêng có. Được cho là “bảo bối”, nắm giữ những “túi khôn” của dân tộc mình, đó là các nghệ nhân dân gian - những người đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, lưu giữ, truyền dạy bản sắc văn hóa dân tộc cho thế hệ hôm nay.
Bất cứ độ tuổi nào, chỉ cần yêu hát Then - đàn tính, muốn học là NNƯT Lò Văn Sơi sẵn sàng chỉ dạy tận tình. Ảnh: Ngọc Ánh

Bất cứ độ tuổi nào, chỉ cần yêu hát Then - đàn tính, muốn học là NNƯT Lò Văn Sơi sẵn sàng chỉ dạy tận tình. Ảnh: Ngọc Ánh

Hát Then - đàn tính, sợi dây nối quá khứ và hiện tại

Người được bà con dân tộc Thái ở Than Uyên ví như “báu vật sống” nắm giữ những tinh hoa di sản văn hóa của dân tộc mình. Người được bản mường gửi lời thỉnh cầu vào ngày làm lý cho hạt thóc xuống đồng trong Lễ hội “lùng tùng”, người được nhắc tên nhiều đó là Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) Lò Văn Sơi, hội viên Hội Thái học Việt Nam.

Nặng lòng với văn hóa dân tộc, nhiều năm ròng, ông Sơi đã dành bao tâm huyết để khởi xướng giữ gìn và bảo tồn nghệ thuật hát Then - đàn tính. Với những người cao niên dân tộc Thái ở Than Uyên, lời ca trong Then là sự giao hòa giữa con người với đất trời và thiên nhiên, đồng thời thể hiện ước nguyện khát khao của con người về cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Câu lạc bộ hát Then - đàn tính do NNƯT Lò Văn Sơi vận động thành lập đã được 10 năm. Từ một vài thành viên ban đầu, đến nay, câu lạc bộ có hơn 20 thành viên đủ độ tuổi sinh hoạt thường xuyên. Từ khi bàn giao câu lạc bộ cho lớp trẻ hoạt động, thời gian và công sức ông dành hết cho việc nghiên cứu viết sách về văn hóa Thái và chế tác đàn tính.

Vốn am hiểu dân ca, dân vũ truyền thống, nghệ nhân Lò Văn Sơi không chỉ truyền dạy hát Then - đàn tính, mà còn đóng góp rất lớn trong việc bảo tồn các làn điệu Then cổ của dân tộc mình. Nhiều cuốn sách của ông xuất bản có số trang đồ sộ, được ví như "từ điển sống" về văn hóa Thái như: Then Thái Lai Châu, Tập tục xây dựng bản Mường...

“Xưa hát Then thường vang lên trong các nghi lễ đi tìm hồn người ốm, với mục đích chữa bệnh, cầu an, xin con, xin tên, xin sức khỏe... Nay lời Then mở rộng biên độ hơn về đề tài, mang đậm hơi thở cuộc sống mới. Nhiều bài Then mới được đặt lời với chủ đề ca ngợi quê hương đất nước, mừng Đảng, mừng Xuân, ghi công ơn Bác Hồ, xây dựng nông thôn mới... Trải qua thời gian, hát Then xứng danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, bởi trong đó có những giá trị văn học, nghệ thuật ngàn đời của ông cha chưa bao giờ cũ...” - ông Sơi chia sẻ.

Hát dân ca để thêm yêu đất mới

Về huyện Nậm Nhùn hỏi ai hát dân ca hay, chơi tính tẩu giỏi, mọi người đều nói, “chỉ có ông Lâm Văn Điện, bản Nậm Ty, xã Nậm Hàng thôi!”. Bà con ở bản Thái nơi này ví ông như cây thông lớn trong rừng già, ngón đàn và lời hát khi ông cất lên như trống giục, hiệu triệu mọi người, là thanh âm của ngày hội đại đoàn kết các dân tộc.

Trước đây, bản Nậm Ty vốn thuộc đất Mường Tè, năm 2011, huyện Nậm Nhùn được thành lập, Nậm Ty trở thành vùng đất cửa ngõ của huyện mới Nậm Nhùn. Năm 2017, Nậm Ty rời bản theo chương trình tái định cư Thủy điện Lai Châu. Lên nơi ở mới, được Đảng, Nhà nước đầu tư cơ sở hạ tầng khang trang, đồng bộ, nhưng ai cũng buồn vì nỗi nhớ nơi ở cũ. Cùng với nhịp sống hiện đại, nhiều nét văn hóa bản địa dường như đang dần mai một. Trước thực trạng trên, ông Lâm Văn Điện, vốn là thầy Then, được mọi người kính trọng, ông tìm đến từng nhà tập hợp các cao niên và những người yêu văn hóa Thái thành lập đội văn nghệ. Cũng từ đó, bản mới vui hơn nhờ tiếng đàn tính tẩu cùng những điệu dân ca, dân vũ do thầy Then Lâm Văn Điện cầm trịch.

Qua các hội thi, các kỳ liên hoan hát dân ca, hát Then - đàn tính, đội văn nghệ bản Nậm Ty giành nhiều giải thưởng cao. Kể từ đó, ông Lâm Văn Điện và đội văn nghệ bản Nậm Ty được nhiều người biết đến. Như cháy lên ngọn lửa truyền thống, phong trào chơi tính tẩu, học nhạc cụ dân tộc ngày càng lan tỏa. Mỗi khi nông nhàn, ông Lâm Văn Điện lại lên rừng tìm gỗ về chế tác đàn tính. Mỗi năm có đến vài chục cây đàn tính do ông chế tác ra, được bà con người Thái mọi miền tìm đến sưu tầm.

Sinh ra và lớn lên tại bản Seo Hai, xã Can Hồ, huyện Mường Tè, từ nhỏ, bà Hù Cố Xuân (dân tộc Si La) đã được các cao niên truyền dạy các làn điệu dân ca cổ. Chính nhờ những vốn văn hóa truyền thống ấy, bà Xuân như sợi dây bện chặt mối đoàn kết dân tộc mình ngày một khăng khít hơn.

Năm 2014, hơn 420 nhân khẩu người Si La từ bên kia sông Đà về nơi ở mới theo chương trình tái định cư Thủy điện Sơn La. Ổn cư trên bản mới, nhưng người dân Si La vẫn mang trong mình tâm trạng buồn rầu vì nhớ bản cũ. Để vơi đi nỗi nhớ, bà Hù Cố Xuân đã tập hợp mọi người lại cùng diễn xướng những vũ điệu, dân ca truyền thống.

Không chỉ hát, múa các làn điệu cổ, bà Xuân còn cùng các cao niên trong bản cải biên, đặt lời mới cho dân ca dân tộc mình. Từ đây, nhiều bài hát, điệu múa mới dựa trên chất liệu dân ca Si La phù hợp cuộc sống mới như: Hát ru đêm trăng, Múa mừng ngày mùa, Hát mừng Đảng, mừng Xuân, Múa mừng bản mới... ra đời.

Các bài hát mới được bà con hân hoan đón nhận và tại nhà văn hóa bản, đội văn nghệ Can Hồ được mọi người trông đợi hằng đêm. Được bà con ủng hộ, bà Xuân cùng đội văn nghệ không ngừng sáng tác, dàn dựng nhiều tiết mục múa mới trình diễn ngay tại sân khấu bản để người dân thưởng thức. Nhiều tiết mục của đội văn nghệ Can Hồ đã tham gia tại các cuộc giao lưu dân ca trong và ngoài tỉnh.

Không chỉ say mê truyền dạy những làn điệu dân ca truyền thống, bà Xuân còn cộng tác với các thành viên của Bảo tàng Văn hóa và Hội Văn học nghệ thuật tỉnh, tham gia nghiên cứu, biên soạn, xuất bản nhiều công trình văn hóa có giá trị về người Si La ở Lai Châu.

Với tình yêu gắn bó trên miền đất mới, cùng những cống hiến của mình trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa phi vật thể của dân tộc mình, tháng 3/2019, các nghệ nhân Hù Cố Xuân, Lâm Văn Điện vinh dự được Chủ tịch nước tặng danh hiệu NNƯT.

Nguồn: Về Lai Châu gặp những tinh hoa “nắm giữ” di sản văn hóa dân tộc

Ngọc Ánh / Biên phòng
www.suckhoeviet.org.vn

Tin liên quan

Thời tiết ngày 5/10: Gió mạnh, sóng lớn trên biển do ảnh hưởng của bão Koinu

Thời tiết ngày 5/10: Gió mạnh, sóng lớn trên biển do ảnh hưởng của bão Koinu

Thời tiết ngày 5/10, do ảnh hưởng của bão Koinu, từ đêm 4/10, vùng biển phía Đông Bắc của Bắc Biển Đông có gió mạnh lên cấp 8-10, từ chiều ngày 5/10 vùng gần tâm bão cấp 11-12, giật cấp 15.
Bánh tráng cuốn thịt heo – “tinh hoa” ẩm thực xứ Quảng

Bánh tráng cuốn thịt heo – “tinh hoa” ẩm thực xứ Quảng

Được xem như “quốc hồn quốc túy” của ẩm thực Đà Nẵng, bánh tráng cuốn thịt heo là món ăn đã “gây nghiện” cho biết bao du khách khi đặt chân đến nơi đây. Nổi tiếng là đặc sản xứ Đà từ lâu, bánh tráng cuốn thịt heo đã lan toả khắp mọi miền đất nước, từ quán sang trọng đến góc phố bình dị, đâu đâu người ta cũng có thể thưởng thức món ăn dân dã này.
Số ca mắc tay chân miệng tăng gấp đôi sau 1 tuần, chuyên gia khuyến cáo gì?

Số ca mắc tay chân miệng tăng gấp đôi sau 1 tuần, chuyên gia khuyến cáo gì?

Trong 2 tuần gần đây, số ca mắc tay chân miệng tại thành phố Hà Nội đã tăng gấp đôi với khoảng 140 ca/tuần. Dự báo, trong thời gian tới, số ca mắc tay chân miệng có thể tiếp tục tăng.

Cùng chuyên mục

Gỏi cá nhệch: Đậm vị quê nhà trên đầu lưỡi

Gỏi cá nhệch: Đậm vị quê nhà trên đầu lưỡi

(SKV) - Trong hoàn cảnh có nhiều xu hướng ẩm thực mới đang được cường điệu, truyền thông một cách rầm rộ, thì đâu đó trong ấn tượng của du khách, món gỏi cá nhệch vẫn mang trong mình một nét riêng, đơn sơ, đậm vị mà không một món ăn nào có thể thay thế.
Bình Liêu: Khám phá “viên ngọc” miền biên cương Tổ quốc

Bình Liêu: Khám phá “viên ngọc” miền biên cương Tổ quốc

Khi nhắc tới Quảng Ninh, phần nhiều du khách sẽ nhớ tới vịnh Hạ Long - Di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận. Tuy nhiên, nơi đây còn ẩn giấu một hòn ngọc xanh mướt, ôm trong mình cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và những sắc màu văn hóa dân tộc độc đáo nơi miền biên cương Tổ quốc. Đó chính là huyện Bình Liêu.
Đảo cò Thanh Miện - Điểm du lịch sinh thái hấp dẫn ở Hải Dương

Đảo cò Thanh Miện - Điểm du lịch sinh thái hấp dẫn ở Hải Dương

Đảo Cò Thanh Miện hay Đảo Cò Chi Lăng Nam là điểm đến hấp dẫn thu hút du khách bởi một không gian xanh tươi, mát mẻ mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất nơi đây.
Cầu kính Rồng Mây: Ngỡ ngàng trước bức tranh non nước hữu tình

Cầu kính Rồng Mây: Ngỡ ngàng trước bức tranh non nước hữu tình

Cách Sapa gần 20 km, Khu du lịch Cầu kính Rồng Mây thuộc địa bàn xã Sơn Bình, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu do Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoàng Liên Sơn làm chủ đầu tư được ví như “Kỳ quan - Tiên cảnh - Đất trời”. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm những trò chơi cảm giác mạnh, ngắm núi non hùng vĩ và những điểm check - in đầy ấn tượng…
Đánh thức dòng chảy kỳ quan - Suối nước nóng Bang

Đánh thức dòng chảy kỳ quan - Suối nước nóng Bang

Cách thành phố Đồng Hới khoảng 45km về phía Tây Nam, suối nước nóng Bang (thuộc xã Kim Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình) gây ấn tượng với du khách ngay từ cái nhìn đầu tiên bởi làn khói nghi ngút mờ ảo bốc lên từ lòng suối như làn sương mai mỏng manh vương trên những tán cây rừng.
Lặn biển ngắm san hô ở Cô Tô

Lặn biển ngắm san hô ở Cô Tô

Dịch vụ lặn biển ngắm sản hô duy nhất ở miền Bắc được triển khai tại huyện đảo Cô Tô từ tháng 4/2023 đã thu hút hàng trăm du khách tham gia trải nghiệm.

Các tin khác

Suôi Thầu - Vẻ đẹp tựa “châu Âu” của Hà Giang

Suôi Thầu - Vẻ đẹp tựa “châu Âu” của Hà Giang

Suôi Thầu là điểm du lịch mới hấp dẫn đối với du khách khi đặt chân đến vùng đất phía Tây của tỉnh Hà Giang, nơi có vẻ đẹp hoang sơ, mộc mạc nhưng không kém phần hùng vĩ.
Ninh Bình: Làng nghề chiếu cói Kim Sơn

Ninh Bình: Làng nghề chiếu cói Kim Sơn

Làng nghề Chiếu cói Kim Sơn thuộc huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Qua hàng trăm năm quai đê lấn biển, Kim Sơn có những bãi sa bồi mênh mông, là xứ sở của cây cói, cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào để nghề chế tác sản phẩm cói không ngừng phát triển. Nói đến Kim Sơn là người ta nghĩ đến làng nghề dệt chiếu truyền thống, đây là một nét văn hóa đặc trưng của địa phương.
Đồi chè Long Cốc - Tuyệt tác của thiên nhiên

Đồi chè Long Cốc - Tuyệt tác của thiên nhiên

Đồi chè Long Cốc (xã Long Cốc, huyện Thanh Sơn, Phú Thọ) được mệnh danh là “chốn bồng lai trên đất trung du”.
Thú vị chợ “chồm hổm” Vị Thanh

Thú vị chợ “chồm hổm” Vị Thanh

Tôi vốn thích các loại chợ, từ "chợ sang chảnh" kiểu siêu thị, mall, store trong Trung tâm thương mại, chợ online thời 4.0... cho đến chợ cóc, chợ phiên, chợ trời, chợ đồ cổ, đồ cũ, chợ nổi, chợ cạn... và cả chợ tình!
Du lịch trị liệu - Xu hướng trên thế giới và Việt Nam

Du lịch trị liệu - Xu hướng trên thế giới và Việt Nam

Du lịch trị liệu đang trở thành một xu hướng hot trong thời gian gần đây. Với cuộc sống hiện đại đầy căng thẳng, nhu cầu chăm sóc sức khỏe và giảm căng thẳng ngày càng tăng cao. Điều này đã tạo ra một cơ hội đầy tiềm năng cho ngành du lịch và chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam.
Du lịch trải nghiệm mùa cỏ lau biên giới

Du lịch trải nghiệm mùa cỏ lau biên giới

Dọc theo tuyến quốc lộ 31 từ thị trấn Đình Lập đến khu vực biên giới giáp ranh với Trung Quốc là 2 xã Bính Xá và Bắc Xa. Điểm nổi bật về du lịch của khu vực này là cung đường tuần tra biên giới dài hơn 34 km, trải dài qua địa bàn 2 xã (Bính Xá, Bắc Xa).
Phát triển sản phẩm du lịch gắn với hoạt động chăm sóc sức khỏe

Phát triển sản phẩm du lịch gắn với hoạt động chăm sóc sức khỏe

Trong khuôn khổ chuỗi hoạt động của Hội chợ Du lịch quốc tế thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 17, hội thảo Du lịch trị liệu - Xu hướng trên thế giới và Việt Nam diễn ra mới đây đã thu hút đông đảo sự quan tâm của giới chuyên môn và người dân.
Về Lai Châu gặp những tinh hoa "nắm giữ" di sản văn hóa dân tộc

Về Lai Châu gặp những tinh hoa "nắm giữ" di sản văn hóa dân tộc

Lai Châu - miền đất địa đầu phía Tây Bắc, nơi có 20 dân tộc cư trú. Mỗi dân tộc là một kho tàng văn hóa dân gian riêng có. Được cho là “bảo bối”, nắm giữ những “túi khôn” của dân tộc mình, đó là các nghệ nhân dân gian - những người đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, lưu giữ, truyền dạy bản sắc văn hóa dân tộc cho thế hệ hôm nay.
Hấp dẫn với những danh lam thắng cảnh và di tích ở Kon Tum

Hấp dẫn với những danh lam thắng cảnh và di tích ở Kon Tum

Kon Tum ở cửa ngõ Bắc Tây Nguyên, nơi có ngã ba Đông Dương huyền thoại; là vùng đất có lịch sử lâu đời, có bản sắc văn hóa độc đáo, đa dạng của nhiều dân tộc cùng sinh sống. Và đặc biệt là có khu du lịch sinh thái Măng Đen được công nhận là Khu du lịch sinh thái quốc gia. Đây là điều kiện thuận lợi và cũng là điểm đến hấp dẫn đối với du khách khi đến với Kon Tum.
Hải đăng Kê Gà - Công trình kiến trúc độc đáo giữa biển khơi

Hải đăng Kê Gà - Công trình kiến trúc độc đáo giữa biển khơi

Hải đăng Kê Gà nằm tại xã Thuận Quý, huyện Hàm Thuận Nam cách thành phố Phan Thiết 30km về hướng Nam. Điểm du lịch này đang thu hút nhiều du khách vừa thích khám phá một công trình kiến trúc độc đáo, vừa muốn nghỉ ngơi thư giãn giữa khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, hữu tình.
Xem thêm
Chi hội Nam y huyện Ba Vì tổ chức Đại hội lần thứ II nhiệm kỳ 2023-2028

Chi hội Nam y huyện Ba Vì tổ chức Đại hội lần thứ II nhiệm kỳ 2023-2028

Ngày 26/9/2023 Chi hội Nam y huyện Ba Vì tổ chức Đại hội lần thứ II nhiệm kỳ 2023-2028 và xây dựng phương hướng nhiệm vụ nhiệm kỳ 2023-2028.
Hội Nam Y Việt Nam: Hội nghị Ban thường vụ lần thứ IV, phát huy trí tuệ, tinh thần để xây dựng Hội vững mạnh

Hội Nam Y Việt Nam: Hội nghị Ban thường vụ lần thứ IV, phát huy trí tuệ, tinh thần để xây dựng Hội vững mạnh

Sáng 24/9/2023, tại Văn phòng Hội Nam y Việt Nam đã diễn ra Hội nghị Ban thường vụ lần thứ IV
Chi hội Nam y Pháp bảo khỏe đạt nhiều thành tích ấn tượng tại Chương trình Asia Top Brand Awards 2023

Chi hội Nam y Pháp bảo khỏe đạt nhiều thành tích ấn tượng tại Chương trình Asia Top Brand Awards 2023

Ngày 6 tháng 8 năm 2023, tại Hội trường Thống Nhất – Dinh Độc Lập, sự kiện tôn vinh và vinh danh các thương hiệu uy tín hàng đầu tại Châu Á - Asia Top Brand Awards 2023 đã diễn ra, và đáng chú ý, Chi Hội Nam Y Pháp Bảo Khỏe (Hội Nam Y Việt Nam) đã giành được những thành tích ấn tượng tại sự kiện này.
Kỳ họp thứ I Ban Kinh tế Hội Nam y Việt Nam

Kỳ họp thứ I Ban Kinh tế Hội Nam y Việt Nam

Sáng ngày 14/8, tại trụ sở Hội Nam y Việt Nam, lãnh đạo Hội tổ chức kỳ họp thứ I Ban Kinh tế để chuẩn bị các bước đi cần thiết thúc đẩy hoạt động trong thời gian tới.
Hội Nam y Việt Nam với "Dấu ấn Việt Nam"

Hội Nam y Việt Nam với "Dấu ấn Việt Nam"

Chủ đề thứ 5 "Y học cổ truyền trong đời sống hiện đại" của Chương trình "Dấu ấn Việt Nam" sắp được phát sóng trên kênh VTV4 và các nền tảng số.
Phiên bản di động