Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động

Ruộng bậc thang là hình thức canh tác độc đáo của đồng bào các dân tộc ở nhiều tỉnh vùng cao phía Bắc nói chung và Hà Giang nói riêng. Trải qua hàng trăm năm, dưới bàn tay lao động cần cù và óc sáng tạo của người nông dân đã tạo nên những thửa ruộng bậc thang uốn lượn, trải dài tít tắp theo các sườn đồi. Không chỉ đem lại những mùa vàng no ấm, những thửa ruộng bậc thang còn là một bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ, thơ mộng.
Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động
Tuần văn hóa du lịch “Qua những miền di sản ruộng bậc thang Hoàng Su Phì” trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn. Ảnh: Yên Hoa

Bức tranh kiệt tác

Ruộng bậc thang ở tỉnh ta chủ yếu nằm ở các huyện Hoàng Su Phì và Xín Mần. Theo các nhà nghiên cứu dân gian, ruộng bậc thang có lịch sử hình thành cách đây 200 – 300 năm, gắn với lịch sử cư trú của các dân tộc La Chí, Dao, Tày, Nùng, Cờ Lao, Phù Lá... Với đặc trưng địa hình đồi núi dốc, thiếu đất canh tác, các dân tộc đã chọn các sườn đồi có độ dốc vừa phải, có nguồn nước, san thành các tầng bậc để giữ nước và trồng lúa. Khai khẩn ruộng bậc thang là một quá trình công phu, tốn nhiều công sức. Việc này thường được tiến hành vào mùa Xuân, để đến tháng 4, tháng 5 (âm lịch) là có thể canh tác ngay cho kịp thời vụ.

Khi thời tiết thuận lợi, người dân sẽ phát cỏ, dọn sạch mặt đất, rồi tiến hành cuốc đất và san ủi thành các tầng bậc. Việc đắp bờ cũng đòi hỏi sự khéo léo, nhất là với những thửa ruộng có độ dốc cao, bà con phải lấy đá kè chặt từ ruộng dưới lên đến mặt ruộng trên để bảo vệ ruộng và tránh bị rửa trôi lớp đất màu mỡ. Hệ thống dẫn nước vào ruộng cũng phải được bố trí hợp lý, kết nối chặt chẽ với nhau, đảm bảo nước chảy đều từ thửa ruộng cao xuống ruộng thấp. Từng công đoạn đều được thực hiện bằng những công cụ như dao, cuốc, xẻng, xà beng, cày, bừa.

Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động
Những thửa ruộng bậc thang đẹp như bức tranh ở Hoàng Su Phì. Ảnh: Ng.Phương

Công việc khai khẩn được nối tiếp từ năm này qua năm khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác mới hình thành nên những thửa ruộng bậc thang uốn lượn, trải dài theo các sườn núi như ngày nay. Những thửa ruộng bậc thang mùa nước đổ như mặt gương soi khổng lồ giữa núi rừng, hay những thảm lúa vàng óng như dải lụa mềm mại vào mùa lúa chín không chỉ tạo nên một bức tranh thiên nhiên độc đáo mà còn là bản hùng ca về tinh thần lao động và óc sáng tạo của những con người nơi rẻo cao.

Trải qua bao biến thiên của thời gian, ruộng bậc thang đã trở thành phương thức canh tác phổ biến của nhiều dân tộc ở Hà Giang. Những thửa ruộng ấy không chỉ giúp bà con đảm bảo an ninh lương thực, mà còn được đồng bào coi là thứ tài sản quý giá, trao tặng cho con cái khi dựng vợ, gả chồng và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Khai thác “đa tầng” giá trị

Để nâng cao thu nhập trên những thửa ruộng bậc thang, người dân không chỉ cấy lúa nước mà còn tìm cách chuyển đổi cây trồng, tăng vụ. Một số địa phương đã áp dụng giống lúa đặc sản, chất lượng cao vào sản xuất để xây dựng sản phẩm OCOP như gạo Già dui, Nếp cái hoa vàng... Ngoài ra, người dân ở các huyện như Hoàng Su Phì, Xín Mần còn kết hợp hình thức xen canh cá – lúa, góp phần gia tăng giá trị trên cùng đơn vị diện tích canh tác.

Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động
Mùa vàng Thông Nguyên (Hoàng Su Phì). Ảnh: Minh Ty

Không chỉ là phương thức sản xuất nông nghiệp, ruộng bậc thang còn là loại hình di sản văn hóa đặc biệt, sản phẩm đặc thù trong kế hoạch xây dựng thương hiệu du lịch của huyện Hoàng Su Phì nói riêng và của tỉnh ta nói chung. Từ phương thức canh tác ruộng bậc thang, đã sản sinh ra các tín ngưỡng liên quan tới nông nghiệp như: Tết Khu cù tê, Lễ xin giống của dân tộc La Chí; Lễ Cầu mùa của dân tộc Dao đỏ; Lễ hội Lồng Tồng của dân tộc Tày... tạo nên kho tàng văn hóa đặc sắc cho cộng đồng nơi đây, trở thành điểm nhấn đặc biệt thu hút khách du lịch.

Từ năm 2012, ruộng bậc thang Hoàng Su Phì đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận di tích cấp Quốc gia với tổng diện tích gần 765 ha. Việc danh lam thắng canh ruộng bậc thang Hoàng Su Phì được xếp hạng di tích cấp Quốc gia, kết hợp với bảo tồn bản sắc văn hóa, những lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc... đã mang lại tiềm năng lớn trong phát triển du lịch. Khai thác lợi thế này, từ năm 2012, huyện Hoàng Su Phì đã tổ chức Chương trình Tuần văn hóa du lịch “Qua những miền di sản ruộng bậc thang”, vừa tạo cơ hội để du khách tham quan, chiêm ngưỡng ruộng bậc thang mùa lúa chín, gắn với trải nghiệm các hoạt động lao động, sản xuất như gặt lúa, bắt cá Chép ruộng, kết hợp với tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao hấp dẫn, góp phần từng bước xây dựng nên sản phẩm du lịch độc đáo, đồng thời giúp người dân tăng thêm thu nhập, ổn định cuộc sống.

Tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xen canh, tăng vụ, kết hợp nông nghiệp với du lịch đã nâng cao giá trị cho di sản ruộng bậc thang, giúp người dân vùng cao từng bước làm giàu trên những “công trình kiến trúc vĩ đại” được cha ông trao truyền lại.

Theo Yên Hoa/ Báo Hà Giang
suckhoeviet.org.vn

Tin liên quan

Hà Nội: Dùng ngân sách chi trả 7 dịch vụ cấp cứu ngoại viện và khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình

Hà Nội: Dùng ngân sách chi trả 7 dịch vụ cấp cứu ngoại viện và khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình

HĐND thành phố Hà Nội vừa thông qua Danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước trong lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình chưa được quỹ bảo hiểm y tế thanh toán và cấp cứu ngoại viện của thành phố Hà Nội.
Tăng cường kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm khu vực trường học

Tăng cường kiểm tra, giám sát an toàn thực phẩm khu vực trường học

Thời gian gần đây xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm liên quan đến quà vặt, đồ ăn trước cổng trường đã gây hậu quả nghiêm trọng, khiến nhiều phụ huynh lo lắng. Thức ăn đường phố, bao gồm cả quà vặt cổng trường, nguyên nhân xác định thường là bị nhiễm khuẩn như Ecoli - loại vi khuẩn gây tiêu chảy, bệnh đường ruột và khuẩn gây tả. Đáng lo ngại, hàng ăn vặt được bán trên những xe lưu động rất khó kiểm soát.
Dự báo thời tiết ngày 5/10/2024: Hà Nội sáng trời lạnh, ngày nắng hanh

Dự báo thời tiết ngày 5/10/2024: Hà Nội sáng trời lạnh, ngày nắng hanh

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết ngày 5/10/2024 tại khu vực Hà Nội và cả nước.

Cùng chuyên mục

Du lịch Quảng Ninh nhanh chóng phục hồi hoạt động sau bão số 3

Du lịch Quảng Ninh nhanh chóng phục hồi hoạt động sau bão số 3

Thời điểm này, một trong những địa phương chịu thiệt hại nặng nề của cơn bão số 3 là Quảng Ninh đã nhanh chóng vực dậy, dần phục hồi các hoạt động du lịch.
TP.HCM: Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức chương trình chuyên đề tốt nghiệp

TP.HCM: Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức chương trình chuyên đề tốt nghiệp

SKV - Sáng 06/9, tại khu du lịch Bình Quới 1 (TP.HCM) đã diễn ra sự kiện chuyên đề tốt nghiệp của sinh viên khóa 21, Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành.
Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản địa chất quốc tế

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản địa chất quốc tế

Cùng với 99 địa điểm khác của 53 quốc gia trên thế giới, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà đã được Liên hiệp Khoa học địa chất quốc tế (IUGS) công nhận là Di sản địa chất quốc tế.
Xúc tiến du lịch thông qua Festival sâm Ngọc Linh 2024

Xúc tiến du lịch thông qua Festival sâm Ngọc Linh 2024

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) vừa ban hành Quyết định 3475/QĐ-BVHTTDL về kế hoạch xúc tiến du lịch khu vực Tây Nguyên nhân dịp tổ chức Festival sâm Ngọc Linh - Kon Tum lần thứ nhất, năm 2024.
Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức lễ hội Ớt A Riêu

Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức lễ hội Ớt A Riêu

SKV - Lễ hội Ớt A Riêu lần thứ I - năm 2024 với sự tham gia của 11 xã, thị trấn thuộc huyện Đông Giang. Mục tiêu nhằm giới thiệu, quảng bá du lịch và sản phẩm nông sản địa phương, đặc biệt là sản phẩm Ớt A Riêu, qua đó kết nối cung cầu, kết nối tour, tuyến du lịch đến huyện Đông Giang.
TP.HCM: Sắp diễn ra sự kiện “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024”

TP.HCM: Sắp diễn ra sự kiện “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024”

SKV - Vào 8h00 ngày 23/8/2024, tại khu Du lịch Bình Quới 2 (TP.HCM) sẽ diễn ra sự kiện Chuyên đề tốt nghiệp của sinh viên Khóa 21 của Khoa Du lịch - Trường Đại học Nguyễn Tất Thành với chủ đề “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024” – Du lịch xanh – thông minh.

Các tin khác

Về Nậm Nghiệp trải nghiệm thu hoạch táo mèo và check in siêu đẹp

Về Nậm Nghiệp trải nghiệm thu hoạch táo mèo và check in siêu đẹp

Bước sang tháng 9, 10 hàng năm, bản vùng cao Nậm Nghiệp lại rộn rã vào mùa thu hoạch táo mèo chín. Cây táo mèo là nguồn thu kinh tế chủ đạo của người dân địa phương nơi đây.
Chốn “bồng lai tiên cảnh” giữa núi rừng Lai Châu

Chốn “bồng lai tiên cảnh” giữa núi rừng Lai Châu

Được mệnh danh là một trong tứ đại đỉnh đèo, đèo Ô Quy Hồ (xã Sơn Bình, huyện Tam Đường) ngày càng thu hút khách du lịch trong nước, quốc tế đến tham quan, trải nghiệm, khám phá vẻ đẹp của chốn “Bồng lai tiên cảnh”.
Trung Quốc có thêm 2 di sản thiên nhiên thế giới

Trung Quốc có thêm 2 di sản thiên nhiên thế giới

Tại Kỳ họp thứ 46 Ủy ban Di sản thế giới vừa mới được tổ chức tại Ấn Độ, UNESCO đã công nhận 2 di sản thiên nhiên thế giới của Trung Quốc là cụm quần thể núi cát-hồ nước trên sa mạc Badain Jaran và Khu lưu trú chim di cư Hoàng Hải - Bột Hải (giai đoạn hai).
Ưu đãi mùa Vu Lan: Khám phá núi Bà Đen buổi tối với vé cáp treo chỉ 200.000 đồng

Ưu đãi mùa Vu Lan: Khám phá núi Bà Đen buổi tối với vé cáp treo chỉ 200.000 đồng

SKV - Bắt đầu từ ngày 01/8 đến 30/9/2024, Khu du lịch Sun World Ba Den Mountain đưa ra ưu đãi đặc biệt nhân mùa Vu Lan báo hiếu, giảm 50% giá vé cáp treo buổi tối lên Chùa Bà và đỉnh núi chỉ từ 200.000 đồng cùng nhiều ưu đãi khác.
Đắk Lắk: Ngắm linh vật Rồng dài 120m uốn lượn tại quảng trường Hồ Tân An

Đắk Lắk: Ngắm linh vật Rồng dài 120m uốn lượn tại quảng trường Hồ Tân An

(SKV) - Sáng 30/7, Trong không khí hân hoan chào đón Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ II năm 2024, ban tổ chức đã tổ chức Lễ khánh thành và ra mắt con rồng dài 120 m tại Quảng trường Hồ Tân An (thị trấn Phước An).
Hà Nội nằm trong top thành phố có nền ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới

Hà Nội nằm trong top thành phố có nền ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới

Nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu Tripadvisor vừa công bố danh sách 15 thành phố có nền ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới, trong đó có thủ đô Hà Nội với bản sắc văn hóa ẩm thực tinh tế, cuốn hút.
Quảng Bình - Một trong những điểm đến đẹp nhất thế giới

Quảng Bình - Một trong những điểm đến đẹp nhất thế giới

Tạp chí Travel+Leisure của Mỹ đánh giá Quảng Bình là một trong 13 điểm đến đẹp nhất thế giới.
Xuất hiện sứa lửa tại các bãi tắm biển Nha Trang

Xuất hiện sứa lửa tại các bãi tắm biển Nha Trang

Ngày 9/7, ông Đàm Hải Vân - Phó trưởng Ban Quản lý Vịnh Nha Trang cho biết, Ban đã phát đi thông báo về việc xuất hiện sứa lửa tại các bãi tắm biển TP Nha Trang.
Phát huy giá trị của sen Hà Nội trong cuộc sống hiện nay

Phát huy giá trị của sen Hà Nội trong cuộc sống hiện nay

Sáng 4/7, tại Hà Nội đã diễn ra cuộc giao lưu trực tuyến với chủ đề “Phát huy giá trị của sen Hà Nội trong cuộc sống hiện nay”.
Đắk Lắk: Ama Farm - điểm dừng chân mới của du khách thập phương khi đặt chân đến Tây Nguyên đại ngàn

Đắk Lắk: Ama Farm - điểm dừng chân mới của du khách thập phương khi đặt chân đến Tây Nguyên đại ngàn

SKV - Sau khi phóng viên Tạp chí Sức khoẻ Việt đưa tin về trang trại nho mẫu đơn của nhóm bạn trẻ ở Buôn Đôn thì trang trại đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách các nơi ghé thăm.
Xem thêm
Hội Nam Y Việt Nam đẩy mạnh phương án phát triển nền y học cổ truyền

Hội Nam Y Việt Nam đẩy mạnh phương án phát triển nền y học cổ truyền

Sáng ngày 29/09, Ban Thường vụ Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức kỳ họp thứ VI nhằm thảo luận và triển khai các kế hoạch quan trọng về công tác đào tạo bồi dưỡng chuyên môn trong lĩnh vực y tế và tổ chức biểu dương thầy thuốc nam tiêu biểu lần thứ 2. Cuộc họp diễn ra với sự tham dự của các ủy viên thường vụ Hội hướng đến nâng cao chất lượng nhân lực y tế, đặc biệt là trong lĩnh vực y học cổ truyền.
Hội Nam Y Việt Nam hỗ trợ người dân vùng bão lũ tại Yên Bái

Hội Nam Y Việt Nam hỗ trợ người dân vùng bão lũ tại Yên Bái

Trong thời gian qua, miền Bắc Việt Nam đã phải đối mặt với cơn bão YAGI lịch sử để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho người dân, đặc biệt là tại tỉnh Yên Bái. Cơn bão số 3 không chỉ mang đến những thiệt hại nặng nề về người và tài sản, mà còn đánh thức lòng trắc ẩn và tinh thần tương thân, tương ái của mỗi người trong chúng ta. Hàng triệu trái tim từ mọi miền đất nước đã cùng chung nhịp đập hướng về miền Bắc, cảm thông và sẻ chia với những khó khăn, đau thương mà người dân nơi đây đã và đang phải trải qua.
Chi hội Nam y Pháp Bảo Khoẻ tặng 1000 phần quà cho thiếu nhi dịp Tết Trung thu 2024

Chi hội Nam y Pháp Bảo Khoẻ tặng 1000 phần quà cho thiếu nhi dịp Tết Trung thu 2024

SKV - Nhân dịp Tết Trung thu, Chi hội Nam y Pháp Bảo Khoẻ phối hợp cùng Ban Thường vụ Huyện Đoàn Tân Trụ (tỉnh Long An) tặng 1000 phần quà Trung thu cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Thành lập và Đại hội đại biểu Chi hội Nam y Liên Hoa - Biên Hoà lần thứ I nhiệm kỳ 2024-2029

Thành lập và Đại hội đại biểu Chi hội Nam y Liên Hoa - Biên Hoà lần thứ I nhiệm kỳ 2024-2029

SKV - Sáng 10/9, tại TP Biên Hoà (Đồng Nai), Hội Nam y Việt Nam đã tổ chức Lễ công bố quyết định thành lập và Đại hội đại biểu Chi hội Nam y Liên Hoa - Biên Hoà lần thứ I nhiệm kỳ 2024-2029.
Ấm áp tình cảm sẻ chia nơi "rốn lũ" Sơn La

Ấm áp tình cảm sẻ chia nơi "rốn lũ" Sơn La

Sáng 24/8, tại UBND xã Chiềng Bôm, Hội Nam y Việt Nam kết hợp với Công ty cổ phần Ao Vua đã tổ chức trao quà hỗ trợ cho bà con ảnh hưởng của đợt lũ lụt...
Phiên bản di động