Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động

Ruộng bậc thang là hình thức canh tác độc đáo của đồng bào các dân tộc ở nhiều tỉnh vùng cao phía Bắc nói chung và Hà Giang nói riêng. Trải qua hàng trăm năm, dưới bàn tay lao động cần cù và óc sáng tạo của người nông dân đã tạo nên những thửa ruộng bậc thang uốn lượn, trải dài tít tắp theo các sườn đồi. Không chỉ đem lại những mùa vàng no ấm, những thửa ruộng bậc thang còn là một bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ, thơ mộng.
Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động
Tuần văn hóa du lịch “Qua những miền di sản ruộng bậc thang Hoàng Su Phì” trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn. Ảnh: Yên Hoa

Bức tranh kiệt tác

Ruộng bậc thang ở tỉnh ta chủ yếu nằm ở các huyện Hoàng Su Phì và Xín Mần. Theo các nhà nghiên cứu dân gian, ruộng bậc thang có lịch sử hình thành cách đây 200 – 300 năm, gắn với lịch sử cư trú của các dân tộc La Chí, Dao, Tày, Nùng, Cờ Lao, Phù Lá... Với đặc trưng địa hình đồi núi dốc, thiếu đất canh tác, các dân tộc đã chọn các sườn đồi có độ dốc vừa phải, có nguồn nước, san thành các tầng bậc để giữ nước và trồng lúa. Khai khẩn ruộng bậc thang là một quá trình công phu, tốn nhiều công sức. Việc này thường được tiến hành vào mùa Xuân, để đến tháng 4, tháng 5 (âm lịch) là có thể canh tác ngay cho kịp thời vụ.

Khi thời tiết thuận lợi, người dân sẽ phát cỏ, dọn sạch mặt đất, rồi tiến hành cuốc đất và san ủi thành các tầng bậc. Việc đắp bờ cũng đòi hỏi sự khéo léo, nhất là với những thửa ruộng có độ dốc cao, bà con phải lấy đá kè chặt từ ruộng dưới lên đến mặt ruộng trên để bảo vệ ruộng và tránh bị rửa trôi lớp đất màu mỡ. Hệ thống dẫn nước vào ruộng cũng phải được bố trí hợp lý, kết nối chặt chẽ với nhau, đảm bảo nước chảy đều từ thửa ruộng cao xuống ruộng thấp. Từng công đoạn đều được thực hiện bằng những công cụ như dao, cuốc, xẻng, xà beng, cày, bừa.

Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động
Những thửa ruộng bậc thang đẹp như bức tranh ở Hoàng Su Phì. Ảnh: Ng.Phương

Công việc khai khẩn được nối tiếp từ năm này qua năm khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác mới hình thành nên những thửa ruộng bậc thang uốn lượn, trải dài theo các sườn núi như ngày nay. Những thửa ruộng bậc thang mùa nước đổ như mặt gương soi khổng lồ giữa núi rừng, hay những thảm lúa vàng óng như dải lụa mềm mại vào mùa lúa chín không chỉ tạo nên một bức tranh thiên nhiên độc đáo mà còn là bản hùng ca về tinh thần lao động và óc sáng tạo của những con người nơi rẻo cao.

Trải qua bao biến thiên của thời gian, ruộng bậc thang đã trở thành phương thức canh tác phổ biến của nhiều dân tộc ở Hà Giang. Những thửa ruộng ấy không chỉ giúp bà con đảm bảo an ninh lương thực, mà còn được đồng bào coi là thứ tài sản quý giá, trao tặng cho con cái khi dựng vợ, gả chồng và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Khai thác “đa tầng” giá trị

Để nâng cao thu nhập trên những thửa ruộng bậc thang, người dân không chỉ cấy lúa nước mà còn tìm cách chuyển đổi cây trồng, tăng vụ. Một số địa phương đã áp dụng giống lúa đặc sản, chất lượng cao vào sản xuất để xây dựng sản phẩm OCOP như gạo Già dui, Nếp cái hoa vàng... Ngoài ra, người dân ở các huyện như Hoàng Su Phì, Xín Mần còn kết hợp hình thức xen canh cá – lúa, góp phần gia tăng giá trị trên cùng đơn vị diện tích canh tác.

Ruộng bậc thang - Kiệt tác từ bàn tay lao động
Mùa vàng Thông Nguyên (Hoàng Su Phì). Ảnh: Minh Ty

Không chỉ là phương thức sản xuất nông nghiệp, ruộng bậc thang còn là loại hình di sản văn hóa đặc biệt, sản phẩm đặc thù trong kế hoạch xây dựng thương hiệu du lịch của huyện Hoàng Su Phì nói riêng và của tỉnh ta nói chung. Từ phương thức canh tác ruộng bậc thang, đã sản sinh ra các tín ngưỡng liên quan tới nông nghiệp như: Tết Khu cù tê, Lễ xin giống của dân tộc La Chí; Lễ Cầu mùa của dân tộc Dao đỏ; Lễ hội Lồng Tồng của dân tộc Tày... tạo nên kho tàng văn hóa đặc sắc cho cộng đồng nơi đây, trở thành điểm nhấn đặc biệt thu hút khách du lịch.

Từ năm 2012, ruộng bậc thang Hoàng Su Phì đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận di tích cấp Quốc gia với tổng diện tích gần 765 ha. Việc danh lam thắng canh ruộng bậc thang Hoàng Su Phì được xếp hạng di tích cấp Quốc gia, kết hợp với bảo tồn bản sắc văn hóa, những lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc... đã mang lại tiềm năng lớn trong phát triển du lịch. Khai thác lợi thế này, từ năm 2012, huyện Hoàng Su Phì đã tổ chức Chương trình Tuần văn hóa du lịch “Qua những miền di sản ruộng bậc thang”, vừa tạo cơ hội để du khách tham quan, chiêm ngưỡng ruộng bậc thang mùa lúa chín, gắn với trải nghiệm các hoạt động lao động, sản xuất như gặt lúa, bắt cá Chép ruộng, kết hợp với tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao hấp dẫn, góp phần từng bước xây dựng nên sản phẩm du lịch độc đáo, đồng thời giúp người dân tăng thêm thu nhập, ổn định cuộc sống.

Tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xen canh, tăng vụ, kết hợp nông nghiệp với du lịch đã nâng cao giá trị cho di sản ruộng bậc thang, giúp người dân vùng cao từng bước làm giàu trên những “công trình kiến trúc vĩ đại” được cha ông trao truyền lại.

Theo Yên Hoa/ Báo Hà Giang
suckhoeviet.org.vn

Tin liên quan

Smart A được giới chuyên môn đánh giá cao tại Hội thảo khoa học: Minh chứng từ thực tiễn

Smart A được giới chuyên môn đánh giá cao tại Hội thảo khoa học: Minh chứng từ thực tiễn

Ngày 18/12/2024, tại Hà Nội, Hội Giáo dục Chăm sóc Sức khỏe Cộng đồng Việt Nam phối hợp cùng Công ty TNHH Ứng dụng Khoa học Công nghệ Quốc tế tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề: “Smart A và sức khỏe cộng đồng”. Hội thảo thu hút đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, bác sĩ đầu ngành cùng thảo luận và chia sẻ những nghiên cứu, ứng dụng và thành tựu nổi bật của sản phẩm Smart A trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Hà Nội: Hội thảo sức khỏe “Sinh lý và Bệnh lý lão khoa”

Hà Nội: Hội thảo sức khỏe “Sinh lý và Bệnh lý lão khoa”

Sáng 21/12/2024, tại Trường tiểu học & THCS Xanh Tuệ Đức (Hà Nội) đã diễn ra hội thảo sức khỏe “Sinh lý và Bệnh lý lão khoa” do TTND.GS.TS Trương Việt Bình - nguyên Giám đốc Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam, Chủ tịch Hội Nam y Việt Nam - chia sẻ thông tin. Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Dự báo thời tiết ngày 21/12/2024: Bắc Bộ trời rét, ngày nắng

Dự báo thời tiết ngày 21/12/2024: Bắc Bộ trời rét, ngày nắng

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết ngày 21/12/2024 tại Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước.

Cùng chuyên mục

Nhiều hoạt động đặc sắc trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị

Nhiều hoạt động đặc sắc trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị

Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị năm 2024 (Ngày hội) với chủ đề “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam: Bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, hội nhập và phát triển vì một Thế giới hòa bình” là một sự kiện văn hoá do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và UBND tỉnh Quảng Trị chỉ đạo thực hiện.
Khám phá tọa độ vàng: Những điểm du Xuân lý tưởng tại Đà Lạt

Khám phá tọa độ vàng: Những điểm du Xuân lý tưởng tại Đà Lạt

SKV - Đà Lạt, nơi sương mù ôm ấp từng rặng thông và hoa nở rực rỡ bốn mùa, từ lâu đã trở thành điểm dừng chân lý tưởng cho những tâm hồn khao khát sự bình yên. Với khí hậu trong lành, mát mẻ quanh năm, thành phố cao nguyên này không chỉ là nơi để trốn chạy cái xô bồ của phố thị mà còn là chốn tìm lại năng lượng và cảm hứng sống.
Quảng Nam đăng cai Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn của UN Tourism

Quảng Nam đăng cai Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn của UN Tourism

SKV – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc và UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn, diễn ra từ ngày 9 – 11/12 tại tỉnh Quảng Nam.
Quảng Nam: Làng rau Trà Quế chính thức được UN Tourism công nhận “Làng Du lịch tốt nhất” năm 2024

Quảng Nam: Làng rau Trà Quế chính thức được UN Tourism công nhận “Làng Du lịch tốt nhất” năm 2024

SKV - Vượt qua 260 hồ sơ đăng ký từ 60 quốc gia, Làng rau Trà Quế ở Hội An được Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc vinh danh "Làng du lịch tốt nhất thế giới" năm 2024.
Lãng Mạn, Nồng Nàn Thu Hà Nội Dưới Ánh Nắng  Cuối Chiều!

Lãng Mạn, Nồng Nàn Thu Hà Nội Dưới Ánh Nắng Cuối Chiều!

Hà Nội, với vẻ đẹp cổ kính cùng các di sản văn hoá và lịch sử đặc sắc, luôn là nguồn cảm hứng dồi dào cho những nhà văn, nhà báo. Khi ánh nắng cuối chiều phủ lên thành phố, Thành phố biến hình, như mặc lên mình tấm áo huyền diệu và lộng lẫy. Khởi nguồn cho một không gian sống động mà ở đó, dấu ấn của quá khứ và sức sống của hiện tại hoà quyện với nhau, vẽ nên một bức tranh đa sắc màu và tràn đầy cảm xúc.
Du lịch Quảng Ninh nhanh chóng phục hồi hoạt động sau bão số 3

Du lịch Quảng Ninh nhanh chóng phục hồi hoạt động sau bão số 3

Thời điểm này, một trong những địa phương chịu thiệt hại nặng nề của cơn bão số 3 là Quảng Ninh đã nhanh chóng vực dậy, dần phục hồi các hoạt động du lịch.

Các tin khác

TP.HCM: Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức chương trình chuyên đề tốt nghiệp

TP.HCM: Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức chương trình chuyên đề tốt nghiệp

SKV - Sáng 06/9, tại khu du lịch Bình Quới 1 (TP.HCM) đã diễn ra sự kiện chuyên đề tốt nghiệp của sinh viên khóa 21, Khoa Du lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành.
Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản địa chất quốc tế

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản địa chất quốc tế

Cùng với 99 địa điểm khác của 53 quốc gia trên thế giới, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà đã được Liên hiệp Khoa học địa chất quốc tế (IUGS) công nhận là Di sản địa chất quốc tế.
Xúc tiến du lịch thông qua Festival sâm Ngọc Linh 2024

Xúc tiến du lịch thông qua Festival sâm Ngọc Linh 2024

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) vừa ban hành Quyết định 3475/QĐ-BVHTTDL về kế hoạch xúc tiến du lịch khu vực Tây Nguyên nhân dịp tổ chức Festival sâm Ngọc Linh - Kon Tum lần thứ nhất, năm 2024.
Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức lễ hội Ớt A Riêu

Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức lễ hội Ớt A Riêu

SKV - Lễ hội Ớt A Riêu lần thứ I - năm 2024 với sự tham gia của 11 xã, thị trấn thuộc huyện Đông Giang. Mục tiêu nhằm giới thiệu, quảng bá du lịch và sản phẩm nông sản địa phương, đặc biệt là sản phẩm Ớt A Riêu, qua đó kết nối cung cầu, kết nối tour, tuyến du lịch đến huyện Đông Giang.
TP.HCM: Sắp diễn ra sự kiện “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024”

TP.HCM: Sắp diễn ra sự kiện “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024”

SKV - Vào 8h00 ngày 23/8/2024, tại khu Du lịch Bình Quới 2 (TP.HCM) sẽ diễn ra sự kiện Chuyên đề tốt nghiệp của sinh viên Khóa 21 của Khoa Du lịch - Trường Đại học Nguyễn Tất Thành với chủ đề “Sứ giả văn hóa dân tộc 2024” – Du lịch xanh – thông minh.
Về Nậm Nghiệp trải nghiệm thu hoạch táo mèo và check in siêu đẹp

Về Nậm Nghiệp trải nghiệm thu hoạch táo mèo và check in siêu đẹp

Bước sang tháng 9, 10 hàng năm, bản vùng cao Nậm Nghiệp lại rộn rã vào mùa thu hoạch táo mèo chín. Cây táo mèo là nguồn thu kinh tế chủ đạo của người dân địa phương nơi đây.
Chốn “bồng lai tiên cảnh” giữa núi rừng Lai Châu

Chốn “bồng lai tiên cảnh” giữa núi rừng Lai Châu

Được mệnh danh là một trong tứ đại đỉnh đèo, đèo Ô Quy Hồ (xã Sơn Bình, huyện Tam Đường) ngày càng thu hút khách du lịch trong nước, quốc tế đến tham quan, trải nghiệm, khám phá vẻ đẹp của chốn “Bồng lai tiên cảnh”.
Trung Quốc có thêm 2 di sản thiên nhiên thế giới

Trung Quốc có thêm 2 di sản thiên nhiên thế giới

Tại Kỳ họp thứ 46 Ủy ban Di sản thế giới vừa mới được tổ chức tại Ấn Độ, UNESCO đã công nhận 2 di sản thiên nhiên thế giới của Trung Quốc là cụm quần thể núi cát-hồ nước trên sa mạc Badain Jaran và Khu lưu trú chim di cư Hoàng Hải - Bột Hải (giai đoạn hai).
Ưu đãi mùa Vu Lan: Khám phá núi Bà Đen buổi tối với vé cáp treo chỉ 200.000 đồng

Ưu đãi mùa Vu Lan: Khám phá núi Bà Đen buổi tối với vé cáp treo chỉ 200.000 đồng

SKV - Bắt đầu từ ngày 01/8 đến 30/9/2024, Khu du lịch Sun World Ba Den Mountain đưa ra ưu đãi đặc biệt nhân mùa Vu Lan báo hiếu, giảm 50% giá vé cáp treo buổi tối lên Chùa Bà và đỉnh núi chỉ từ 200.000 đồng cùng nhiều ưu đãi khác.
Đắk Lắk: Ngắm linh vật Rồng dài 120m uốn lượn tại quảng trường Hồ Tân An

Đắk Lắk: Ngắm linh vật Rồng dài 120m uốn lượn tại quảng trường Hồ Tân An

(SKV) - Sáng 30/7, Trong không khí hân hoan chào đón Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ II năm 2024, ban tổ chức đã tổ chức Lễ khánh thành và ra mắt con rồng dài 120 m tại Quảng trường Hồ Tân An (thị trấn Phước An).
Xem thêm
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam)  tổ chức Hội thảo chuyển đổi số

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo chuyển đổi số

Chiều ngày 18/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức Hội thảo chuyển đổi số với chủ đề “Định hướng công tác chuyển đổi số tại Liên hiệp Hội Việt Nam trong thời gian tới”.
Lễ dâng hương và báo cáo kết quả thừa kế di sản của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Lễ dâng hương và báo cáo kết quả thừa kế di sản của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Sáng 7/12, Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương và báo cáo kết quả thừa kế di sản của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.
Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Sáng 01/12/2024, Tại nhà thờ cố Lương Y Nguyễn Kiều, xã Phượng Dc, huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 50 năm ngày mất của cố Lương Y Nguyễn Kiều.
An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

SKV - Hội nghị khoa học Đông dược bào chế được Trường trung cấp Quốc Tế Khôi Việt phối hợp cùng Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức vào sáng ngày 09/11, tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Chiều 20/10/2024, tại TP Thái Bình, Hội Nam y Việt Nam đã long trọng tổ chức lễ công bố quyết định thành lập và Đại hội lần thứ nhất Chi hội Nam y Thái Bình, nhiệm kỳ 2024-2029.
Phiên bản di động