Tác dụng dược lý và cách dùng mạn kinh tử

Mạn kinh tử là dược liệu quý trong Đông y có tính hàn, vị đắng, mùi thơm nhẹ. Vị thuốc này có tác dụng tốt trong chữa chứng đau mắt đỏ.
Mạn Kinh Tử: Tác Dụng Dược Lý Và Cách Dùng Chuẩn Y Học
Mạn kinh tử

Mạn kinh tử là loại cây thân gỗ nhỏ, cao khoảng 1m, có một số cây cao đến 3m. Thân cây phân thành nhiều nhánh nhỏ, cành non có 4 cạnh và được bao phủ bởi lớp lông mịn. Lá cây mọc kép với 3 lá chét hoặc mọc đơn lẻ. Mỗi phiến lá có màu xanh mướt, gần giống hình tròn, mặt dưới có nhiều lông nhỏ màu trắng bạc, mặt trên nhẵn.

Hoa có màu tím, mọc thành cụm ở đầu cành hoặc dưới cuống lá, dài từ 13 – 14mm. Quả có lớp vỏ ngoài mỏng, vỏ giữa xốp và bên trong có màu xám vàng. Có 4 ngăn, mỗi ngăn chứa 1 hạt. Hạt có màu đen bóng và nhẵn.

Dược liệu phân bố rải rác khắp các vùng miền nước ta, thường mọc hoang. Mạn kinh tử thường phát triển nhiều ở các tỉnh như Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa dọc theo các bờ biển. Ngoài ra, loại cây này còn được tìm thấy ở các tỉnh ven biển của Malaysia, Trung Quốc,…

Trong Đông y, lá và quả của cây đều chứa dược tính tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, quả được ứng dụng phổ biến trong điều trị bệnh.

Thời gian cây ra quả thường rơi vào tháng 9 đến tháng 11, đây cũng là thời điểm để thu hái quả làm dược liệu chữa bệnh.

Quả chín sau khi hái về đem ngâm rửa sạch để loại bỏ tạp chất, bụi bẩn rồi đem phơi/ sấy đến khi khô hoàn toàn và để dùng dần.

Tác dụng dược lý

Theo y học cổ truyền:

  • Công dụng: Thanh nhiệt cơ thể, sơ tán phong nhiệt
  • Chủ trị: Điều trị đau mắt, đau nửa đầu, mờ mắt (thiên đầu thống), đau mắt đỏ do phong nhiệt (viêm màng tiếp hợp cấp), chữa tóc yếu, gãy rụng, tóc bạc sớm, răng lợi sưng đau,…

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

  • Chữa trị cảm sốt, đau nhức đầu đi kèm với các triệu chứng khác
  • Chữa viêm họng, ho
  • Giảm đau, đau nửa đầu, sưng vú
  • Chữa thiên đầu thống, mờ mắt, đau mắt, mắt sưng đỏ, tóc bạc sớm, chảy nhiều nước mắt
  • Cải thiện các triệu chứng phong thấp như đau khớp, nặng chân tay, chuột rút

Cách dùng, liều lượng

Dược liệu thường dùng ở dạng tươi hoặc phơi/ sấy khô sắc lấy nước uống, tán bột mịn, nấu cao hoặc ngâm rượu. Liều dùng khảo từ 6 – 12g/ ngày ở dạng sắc uống và 2 – 3g/ ngày ở dạng tán bột hoặc ngâm rượu.

Các bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu mạn kinh tử

Trong Đông y lưu truyền nhiều bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc mạn kinh tử an toàn và lành tính. Theo đó, dược liệu thường được dùng để chữa cảm mạo, đau đầu do tăng huyết áp, đau mắt đỏ do phong nhiệt, sưng đau vú, tóc bạc sớm,…

Bài thuốc chữa đau đầu do cảm mạo:

  • Chuẩn bị: Cúc hoa, mạn kinh tử, toàn phúc hoa, phòng phong mỗi vị 12g, khương hoạt, xuyên khung mỗi vị 6g, chỉ xác 8g, thạch cao 20g, cam thảo 4g
  • Thực hiện: Các dược liệu đem đi sắc với lượng nước vừa đủ. Chắt nước thuốc chia thành nhiều lần và uống hết trong ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang đến khi khỏi bệnh.

Bài thuốc trị đau đầu do cao huyết áp:

  • Chuẩn bị: Mạn kinh tử, cúc hoa mỗi vị 12g, bạch chỉ, bạc hà mỗi vị 8g, câu đằng chừng 12 – 16g
  • Thực hiện: Các dược liệu (trừ bạc hà) cho vào ấm cùng với nước sắc kỹ, cuối cùng cho bạc hà vào và tắt bếp. Chắt lấy phần nước chia thành nhiều lần và uống khi còn ấm. Mỗi ngày sắc uống 1 thang

Bài thuốc trị chứng đau nửa đầu:

  • Chuẩn bị: Cam cúc hoa 8g, mạn kinh tử 10g, cam thảo, xuyên khung mỗi vị 4g, bạch chỉ, tế tân mỗi vị 3g
  • Thực hiện: Các vị thuốc đem sắc cùng với 600ml nước đến khi cạn còn 1/3 thì tắt bếp. Mỗi ngày sắc uống 1 thang đến khi khỏi bệnh.

Bài thuốc chữa chứng đau mắt đỏ do phong nhiệt:

  • Bài thuốc 1: Dùng cúc hoa, hoàng cầm, chi tử, mộc tặc mỗi vị 12g, mạn kinh tử 16g, thiền thoái 4g. Mỗi ngày sắc uống 1 thang.
  • Bài thuốc 2: Chuẩn bị thảo quyết minh, mạn kinh tử, cúc hoa, đương quy mỗi vị 12g, đào nhân 8g. Các dược liệu cho vào ấm sắc lấy nước chia thành 3 lần uống trong ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang.

Bài thuốc chữa cảm mạo, sốt, đau nhức đầu, ho:

  • Chuẩn bị 10 – 13g dược liệu khô
  • Thực hiện: Đem sắc cùng với 800ml đến khi cạn còn 600ml thì tắt bếp. Chia nước thuốc thành 3 lần và uống hết trong ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang.

Bài thuốc chữa tóc yếu gãy rụng, tóc bạc sớm:

  • Chuẩn bị: Mạn kinh tử với lượng vừa đủ
  • Thực hiện: Dược liệu đem tán bột mịn rồi trộn đều với một ít mỡ gấu. Dùng hỗn hợp này bôi lên phần chân tóc. Thực hiện đều đặn mỗi ngày để đạt được kết quả tốt nhất.

Bài thuốc chữa sưng đau vú:

  • Chuẩn bị: Mạn kinh tử 100g
  • Thực hiện: Dược liệu đem đi sao vàng, tán bột mịn rồi cho vào lọ bảo quản. Mỗi lần dùng 4g bột thuốc pha với 60ml rượu trắng, rạn lấy phần nước uống trực tiếp còn phần bã đắp lên vùng bị sưng đau. Mỗi ngày thực hiện 1 lần để cải thiện triệu chứng.

Bài thuốc chữa đau mắt sưng đỏ, quáng mắt, mắt có màng che:

  • Chuẩn bị: Hạt muồng (sao), mạn kinh tử, hạt màu gà trắng, hạt ích mẫu, hạt mã đề mỗi vị 12g
  • Thực hiện: Các dược liệu đem đi sao vàng, tán bột mịn rồi làm thành viên hoàng. Mỗi lần dùng cùng với nước chè. Hoặc cho các dược liệu trên vào nồi sắc cùng 800ml nước. Mỗi ngày uống 1 thang để cải thiện bệnh lý.

Mạn kinh tử là vị thuốc quý có nhiều công dụng chữa bệnh nên được dùng trong các bài thuốc Đông y. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cũng như hiệu quả chữa trị tốt nhất, người bệnh cần tham khảo bác sĩ/ thầy thuốc để được hướng dẫn cụ thể trước khi dùng dược liệu này.

Minh Thùy (t/h)
Suckhoeviet.org.vn

Tin liên quan

Phát động chiến dịch lan tỏa tinh thần dân tộc và tình yêu Tổ quốc nhân Ngày Quốc khánh 2/9

Phát động chiến dịch lan tỏa tinh thần dân tộc và tình yêu Tổ quốc nhân Ngày Quốc khánh 2/9

Lấy hình ảnh lá cờ Tổ quốc làm trung tâm, thông qua các hoạt động truyền thông, phủ đỏ các trang mạng xã hội, lan tỏa tinh thần dù là ai, dù ở bất cứ nơi nào, vẫn sẽ luôn hướng về lá cờ Việt Nam.
Công tác tổ chức Cuộc thi ảnh, video “Việt Nam hạnh phúc - Happy Vietnam 2024”

Công tác tổ chức Cuộc thi ảnh, video “Việt Nam hạnh phúc - Happy Vietnam 2024”

Vào ngày 20/3/2024, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổ chức Họp báo phát động Cuộc thi ảnh, video “Việt Nam hạnh phúc - Happy Vietnam năm 2024”, kết nối trực tuyến với 63 điểm cầu tại Sở Thông tin và Truyền thông các tỉnh, thành phố.
Dự báo thời tiết ngày 29/6/2024: Hà Nội mưa rào và dông, ngày nắng nóng

Dự báo thời tiết ngày 29/6/2024: Hà Nội mưa rào và dông, ngày nắng nóng

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết ngày 29/6/2024 tại khu vực Hà Nội và cả nước.

Cùng chuyên mục

Tác dụng của vừng đen theo Đông y

Tác dụng của vừng đen theo Đông y

Vừng đen là một thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao và vị thuốc chữa bệnh tốt.
Tác dụng của một số loại nấm dược liệu

Tác dụng của một số loại nấm dược liệu

Nấm là một siêu thực phẩm đồng thời là loại dược liệu quý hiếm. Cùng tìm hiểu tác dụng của một số loại nấm thường dùng làm dược liệu.
Các bài thuốc đông y giúp dưỡng da khỏe đẹp mùa hanh khô

Các bài thuốc đông y giúp dưỡng da khỏe đẹp mùa hanh khô

Những bài thuốc đông y có thành phần là các vị thuốc, thảo mộc tự nhiên an toàn, lành tính, cải thiện sắc tố da và ngăn ngừa khô da, nẻ da từ bên trong, giúp da mịn màng.
Những cây thuốc nam hỗ trợ điều trị viêm đại tràng

Những cây thuốc nam hỗ trợ điều trị viêm đại tràng

SKV - Trong khi y học hiện đại đã mang đến nhiều phương pháp điều trị hiệu quả, thì việc sử dụng các vị thuốc nam để hỗ trợ quá trình điều trị viêm đại tràng vẫn luôn được ưa chuộng. Các loại thuốc nam thường an toàn, dễ kiếm, và có thể mang lại hiệu quả tích cực trong việc hỗ trợ giảm triệu chứng cũng như phòng ngừa tái phát.
Bài thuốc chữa bệnh từ các loại hoa cúc

Bài thuốc chữa bệnh từ các loại hoa cúc

Hoa cúc có rất nhiều loại và là một dược liệu quý trong y học cổ truyền. Theo Đông y, hoa cúc vị ngọt, cay, vào 3 kinh phế, can, thận; có tác dụng dưỡng âm, ích can, tán phong thấp, thanh đầu mục, giáng hỏa. Dưới đây là công dụng và bài thuốc từ một số loại hoa cúc.
Cây mâm xôi – Vị thuốc quý

Cây mâm xôi – Vị thuốc quý

SKV - Cây mâm xôi là vị thuốc quý trong vườn thuốc cổ truyền của người Việt, Cây được ứng dụng khá nhiều trong Đông Y nhằm chữa trị một số bệnh về gan, tim, đường huyết, bệnh xương khớp… quả có tác dụng bổ can thận, cường dương, tăng sinh lực.nên vị thuốc rất quý cho giới mày râu.

Các tin khác

Những vị thuốc nên dùng trong mùa đông lạnh

Những vị thuốc nên dùng trong mùa đông lạnh

Mùa đông tiết trời lạnh giá khiến cơ thể dễ gặp các vấn đề về sức khỏe. Các vị thuốc y học cổ truyền dưới đây bổ sung tính ấm, tăng sức đề kháng, hỗ trợ cơ thể hình thành "lá chắn" phòng chống bệnh tật.
[E-Magazine] Củ cải trắng - Nhân sâm mùa đông

[E-Magazine] Củ cải trắng - Nhân sâm mùa đông

Củ cải trắng là loại rau củ quen thuộc, chế biến được nhiều món ăn ngon. Củ cải trắng được mệnh danh là "nhân sâm mùa đông" nhờ giá trị dinh dưỡng cao và nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe.
Tác dụng và bài thuốc từ tiểu hồi hương

Tác dụng và bài thuốc từ tiểu hồi hương

Tiểu hồi hương là loài cây thân thảo, được ứng dụng phổ biến trong cả Đông, Tây y do có chứa các nguồn vitamin thiết yếu và hoạt chất bổ dưỡng.
10 loại nước uống từ thảo dược tốt cho sức khỏe trong mùa đông lạnh

10 loại nước uống từ thảo dược tốt cho sức khỏe trong mùa đông lạnh

Các loại nước từ thảo dược dưới đây mang lại nhiều lợi ích sức khỏe trong mùa đông, có tác dụng phòng và hỗ trợ điều trị một số chứng bệnh thường gặp.
Bất ngờ với những tác dụng của râu ngô

Bất ngờ với những tác dụng của râu ngô

Râu ngô là phần thường bị loại bỏ khi chế biến bắp ngô. Tuy nhiên, đây lại là một loại dược liệu quý. Được biết đến với tên gọi ngọc mễ tu, râu ngô thường xuyên được sử dụng trong các bài thuốc cổ truyền để điều trị các bệnh liên quan đến gan và mật.
Tác dụng chữa bệnh và một số bài thuốc từ hoa cúc chi

Tác dụng chữa bệnh và một số bài thuốc từ hoa cúc chi

Những bông hoa cúc chi nhỏ xinh với màu sắc tươi tắn thường nở rộ vào tháng 11-12 hằng năm. Hoa cúc chi là một dược liệu quý có nhiều tác dụng chữa bệnh trong y học cổ truyền.
Một số bài thuốc từ quả cam

Một số bài thuốc từ quả cam

Cam là loại quả quen thuộc trong đời sống. Quả cam bổ dưỡng, giúp tăng cường sức khỏe và là một vị thuốc trong y học cổ truyền.
Phát huy vai trò của người đứng đầu ở Bệnh viện y học Cổ truyền tỉnh Đắk Lắk​

Phát huy vai trò của người đứng đầu ở Bệnh viện y học Cổ truyền tỉnh Đắk Lắk​

SKV- Với lối sống trong sáng, giản dị và sự nỗ lực cống hiến không ngừng nghỉ của bản thân, nhiều năm qua bác sĩ CKII Trịnh Đăng Anh, Bí thư Chi bộ, Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền (YHCT) tỉnh đã có nhiều đóng góp thiết thực cho ngành y tế tỉnh nhà. Ghi nhận sự nỗ lực này, vừa qua bác sĩ CKII Trịnh Đăng Anh đã vinh dự nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.
Đẩy mạnh phát triển sản phẩm y học cổ truyền phục vụ khách du lịch

Đẩy mạnh phát triển sản phẩm y học cổ truyền phục vụ khách du lịch

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 1289/QĐ-TTg về Kế hoạch thực hiện Kết luận số 86-KL/TW của Ban Bí thư về phát triển nền Y học cổ truyền Việt Nam và Hội Đông y Việt Nam trong giai đoạn mới.
Những bài thuốc từ thảo mộc giúp điều trị một số bệnh về đường hô hấp

Những bài thuốc từ thảo mộc giúp điều trị một số bệnh về đường hô hấp

Giai đoạn chuyển mùa, không khí ô nhiễm khiến các bệnh về đường hô hấp gia tăng. Cùng tham khảo một số bài thuốc đơn giản, lành tính lại dễ thực hiện dưới đây để hỗ trợ điều trị các bệnh về hô hấp như ho, viêm họng, cảm cúm, nghẹt mũi...
Xem thêm
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam)  tổ chức Hội thảo chuyển đổi số

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo chuyển đổi số

Chiều ngày 18/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức Hội thảo chuyển đổi số với chủ đề “Định hướng công tác chuyển đổi số tại Liên hiệp Hội Việt Nam trong thời gian tới”.
Lễ dâng hương và báo cáo kết quả thừa kế di sản của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Lễ dâng hương và báo cáo kết quả thừa kế di sản của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Sáng 7/12, Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương và báo cáo kết quả thừa kế di sản của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.
Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Sáng 01/12/2024, Tại nhà thờ cố Lương Y Nguyễn Kiều, xã Phượng Dc, huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 50 năm ngày mất của cố Lương Y Nguyễn Kiều.
An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

SKV - Hội nghị khoa học Đông dược bào chế được Trường trung cấp Quốc Tế Khôi Việt phối hợp cùng Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức vào sáng ngày 09/11, tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Chiều 20/10/2024, tại TP Thái Bình, Hội Nam y Việt Nam đã long trọng tổ chức lễ công bố quyết định thành lập và Đại hội lần thứ nhất Chi hội Nam y Thái Bình, nhiệm kỳ 2024-2029.
Phiên bản di động