Xu hướng “hóng biến” của người Việt trẻ

Trong thời đại mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, một xu hướng đang ngày càng phổ biến trong giới trẻ Việt Nam là “hóng biến”. Không đơn thuần là một câu nói vui, “hóng biến” đã trở thành hiện tượng văn hóa phản ánh cách giới trẻ tiếp cận và tương tác với thông tin trên nền tảng số. Cụm từ này được dùng để chỉ thói quen theo dõi, cập nhật liên tục các sự kiện gây chú ý – thường là những câu chuyện mâu thuẫn, tranh cãi hay lùm xùm trên mạng xã hội. Các “biến” có thể liên quan đến người nổi tiếng, KOLs, hot TikToker, hoặc đôi khi chỉ là những xung đột nhỏ trong cộng đồng mạng, nhưng vẫn thu hút lượng lớn sự quan tâm và tương tác.

Chỉ cần một đoạn tin nhắn rò rỉ, một story "ẩn ý", hay một bức ảnh cũ bị khui lại, lập tức cộng đồng mạng sẽ "xâu chuỗi" thông tin, phân tích từng chi tiết và... hóng. Những group Facebook như “Drama Hội”, “Chuyện gì đang hot vậy?” hay các trang TikTok chuyên “phân tích drama” mọc lên như nấm sau mưa, trở thành nơi tụ hội của những “thám tử mạng” chính hiệu.

Ảnh minh hoạ: Pinterest

Vì sao người trẻ lại thích "hóng biến"? Có nhiều nguyên nhân khiến nhiều người trẻ ngày càng quan tâm tới "hóng biến". Đầu tiên phải kể đến là sự tò mò và giải trí. Drama là “món ăn tinh thần” dễ gây nghiện. Tâm lý tò mò khiến người trẻ bị cuốn vào những câu chuyện chưa rõ thật giả. Bên cạnh đó, người trẻ muốn "tìm cảm giác cộng đồng" bởi với nhiều người "hóng biến" không đơn thuần là xem, mà còn là cùng bình luận, tranh luận, “chấm điểm drama” với bạn bè — tạo cảm giác kết nối và thuộc về. Ngoài ra, nhiều người trẻ cũng muốn thông qua "drama" nào đó để thể hiện chính kiến của bản thân. Nhiều bạn trẻ coi việc phân tích, lên tiếng về drama là cơ hội để thể hiện quan điểm, thậm chí... “tạo nét”.

Dù mang tính giải trí cao, nhưng hóng biến cũng kéo theo nhiều hệ lụy. Tin đồn chưa kiểm chứng lan nhanh, gây tổn thương cho người trong cuộc. Việc vội vàng “ném đá”, công kích cá nhân có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về tâm lý và danh tiếng.

Bên cạnh đó, xu hướng “sống vì drama” cũng khiến nhiều người dần lệch khỏi các giá trị tích cực, lười tư duy độc lập và dễ bị thao túng bởi đám đông.

Việt Nam là một quốc gia đang phát triển – và khi nhắc đến cụm từ này, chúng ta không chỉ nói đến công nghiệp, GDP hay thu nhập bình quân đầu người. Một quốc gia “đang phát triển” còn phản ánh trình độ nhận thức xã hội, hệ giá trị, và cách cộng đồng tiếp cận các vấn đề văn hóa – xã hội. Nói cách khác, thuật ngữ developing country không chỉ mô tả tình trạng kinh tế, mà còn bao hàm nhiều khía cạnh khác trong đời sống đang từng bước chuyển mình.

Câu chuyện “hóng biến” không phải là điều xa lạ, và cũng không chỉ xuất hiện ở Việt Nam. Tuy nhiên, cách người trẻ ở mỗi quốc gia tiếp nhận và phản ứng với những sự kiện xã hội – mới là điều đáng để suy ngẫm và phân tích.

Thống kê mạng xã hội cho thấy có gần 4,8 triệu lượt người (đa phần là người trẻ) đã theo dõi một phiên livestream “đối chất tình cảm” giữa một streamer và một rapper (cao điểm có tới 1,6 triệu mắt xem cùng lúc) vào lúc 1h sáng. Nhiều khán giả xem livestream rồi thả icon cười, donate, và tiếp tay lan truyền những thứ vô bổ - trong khi bỏ qua những câu chuyện đổi mới sáng tạo, những cá nhân cống hiến, những tấm gương thầm lặng…

Drama là “món ăn tinh thần” dễ gây nghiện. Ảnh minh hoạ: T/h

Bắt đầu từ chuyện Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và hoa hậu Thuỳ Tiên quảng cáo kẹo rau củ sai sự thật, cùng lúc đó bùng nổ drama diễn viên Kim Soo Hyun và cố diễn viên Kim Sae Ron tận xứ kim chi... tới nay vẫn chưa có hồi kết.

Ai đang dẫn dắt thị hiếu số đông? Mạng xã hội có đang giúp chúng ta phát triển tư duy phản biện - hay chỉ là nơi để ngồi hóng cuộc đời người khác? Khi người trẻ cống hiến, đóng góp, bạn được tung hô, khi bạn “dính lùm xùm”, dù đang trong quá trình điều tra, nhiều anh hùng bàn phím tự phong như “thẩm phán online”, kết tội, thoá mạ và "ném đá tập thể".

Có thể thấy người dùng mạng xã hội Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, đang có xu hướng tiêu tốn quá nhiều thời gian vào việc "hóng biến" và drama, chủ yếu là drama của người nổi tiếng. Họ bị cuốn vào một "trò chơi tâm lý" và muốn theo dõi câu chuyện đó cho đến cùng. Mạng xã hội có tích cực lẫn tiêu cực, song tiêu cực đang có vẻ lấn át. Điều này bắt nguồn từ tâm lý của đám đông thường bị thu hút bởi drama, những điều mang tính tò mò hoặc gây tranh luận. Kéo theo đó, những người làm nội dung, các công ty truyền thông, những diễn đàn giải trí thường tập trung vào các vấn đề đó để tăng view, tăng tương tác theo cách cao nhất.

Gần đây, khái niệm “brain rot” (thối não) – chỉ tình trạng người dùng bị ảnh hưởng bởi nhu cầu tiêu thụ những nội dung kém chất lượng – đã được từ điển Oxford lựa chọn là “Từ của năm”. Dù không phải mọi câu chuyện tranh cãi trên mạng đều thiếu giá trị, rõ ràng có nhiều nội dung không thực sự cần thiết hay hữu ích cho đời sống cá nhân và cộng đồng.

“Hóng biến” là một phần không thể tách rời trong văn hóa số hiện đại. Tuy nhiên, điều quan trọng là giới trẻ cần học cách tỉnh táo, biết chọn lọc thông tin và không để mình bị cuốn vào cảm xúc nhất thời. Sự hài hước và tính cập nhật là điều đáng trân trọng, nhưng điều cần thiết hơn là sự tử tế, tôn trọng và nhân văn trong cách hành xử – kể cả trên không gian mạng. Bởi lẽ, không một quốc gia nào có thể phát triển bền vững nếu thế hệ trẻ dành quá nhiều thời gian cho những ồn ào vụn vặt, thay vì đầu tư vào tri thức, sáng tạo và tương lai của chính mình.