Những bài thuốc quý từ cây Ké đầu ngựa không phải ai cũng biết

Cây ké đầu ngựa hay còn được gọi là thương nhĩ tử (Trung Quốc), phắt ma (Thổ)… Cây ké đầu ngựa thuộc họ cúc Asteraceae được dùng quả và toàn bộ phận trên mặt đất của cây làm nhiều bài thuốc quý không phải ai cũng biết.
Những bài thuốc quý từ cây Ké đầu ngựa không phải ai cũng biết
Hình ảnh cây ké đầu ngựa. (Ảnh internet)

Đặc điểm hình dạng cây ké đầu ngựa

Cây ké đầu ngựa là một cây nhỏ, cao độ 2m thân có khía rãnh. Lá mọc so le, phiến lá hơi 3 cạnh, mép có răng cưa có chỗ khía hơi sâu thành 3-5 thùy, có lông ngắn cứng. Cụm hoa hình đầu có thứ lưỡng tính ở phía trên, có thứ chỉ gồm có hai hoa cái nằm trong hai lá bắc dày và có gai. Quả giả hình thoi, có móc, có thể móc vào lông động vật.

Phân bố, thu hái và chế biến thủ nào

Cây ké này mọc hoang ở khắp nơi trong nước ta (đất hoang, bờ ruộng, bờ đường). Hái cả cây trừ bỏ rễ phơi hay sấy khô. Hoặc chỉ hái quả chín rồi phơi hay sấy khô điện.

Thành phần hóa học

Mới biết rằng trong quả ké có chừng 30% chất béo, 1,27% một chất glucozit gọi là xanthostrumarin tương ứng với chất datixin, chưa rõ tính chất, 3,3% nhựa và vitamin C

Theo Xốcôlôv (1952), trong quả và cây ké ở Liên Xô đều chứa ancaloit, nhưng theo sự phân tích của hệ dược Viện Y học Bắc Kinh (1958), trong quả ké có một chất saponin (glucozit), không có ancaloit.

Năm 1974, Khfagy (1974, Planta medica 8,75) đã tách từ trong ké một nhóm sesquitecpen chưa no, lacton có khung xanthonolit: Xanthinin (độ chảy 123-124), xanthanola và izoxanthanola.

Quả ké chứa Carboxy atractylozit ở dạng muối có tác dụng hạ đường huyết rất mạnh, có độc tính. Toàn cây chứa nhiều iốt. Trong hai năm 1969 và 1970, Đỗ Tất Lợi, Phạm Kim Loan và Nguyễn Văn Cát (Trường Đại học Dược khoa Hà Nội) đã định tính và định lượng iốt trong cây ké Việt Nam thấy rằng, dù cây ké mọc ở miền núi, hay đồng bằng, gần biển hay xa biển đều có chứa iốt với hàm lượng khá cao, 1g lá hoặc thân chứa trung bình 200 microgam, 1g quả chứa 220-230 microgam, nước sắc 15 phút cô thành cao chứa 300 microgam trong 1g cao: Nếu nấu lâu 5 giờ có thể chứa tới 420-430 microgam trong 1g cao. Trên cơ sở phân tích này đã đề nghị dùng ké gort núb n trong điều trị bướu cổ.

Tác dụng dược lý

Theo kinh nghiệm lâm sàng ở Sở Da liễu Nam Xương - Giang Tây, 1959 đã sử dụng cao quả ké chữa 22 trường hợp bệnh ngoài da, kết quả khỏi hẳn 11, đỡ rõ rệt 8, có tiến bộ 3, không có trường hợp nào không có kết quả rõ rệt.

Trong hai năm 1969, 1970 Tổng cục Lâm còn nghiệp Việt Nam đã dùng cao ké chế thành viên chữa bướu cổ tại một số lâm trường miền núi. Kết quả đạt trên 80%.

Qua một số tài liệu cho thấy, quả ké dùng chữa những trường hợp da xù xì màu đỏ như bị hủi. Tại nhiều vùng ở Việt Nam, Liên Xô cũ và Trung Quốc nhân dân vẫn dùng ké uống chữa mẩn ngứa, mụn nhọt và bướu cổ.

Những bài thuốc quý từ cây Ké đầu ngựa không phải ai cũng biết
Hình ảnh quả ké đầu ngựa. (Ảnh internet).

Công dụng liều dùng

Theo tài liệu cổ, ké có vị ngọt, tính ôn, hơi có bị độc. Vào phế kinh, có tác dụng làm ra mồ hôi, tán phong, dùng trong các chứng phong hàn, đau nhức, phong thấp, tê dại, mờ mắt, chân tay co dật, uống lâu ích khí. Phàm không phải phong nhiệt chớ dùng. Trong sách cổ nói dùng ké phải kiêng thịt lợn. Nếu dùng thịt lợn cùng khi uống ké thì khắp mình sẽ nổi quầng đỏ.

Hiện nay ké là một vị thuốc thường dùng trong nhân dân Việt Nam, Trung Quốc chữa mụn nhọt, lở loét, bướu cổ, ung thư phát bối (đằng sau lưng), mụn nhọt không đầu, đau răng, đau cổ họng, viêm mũi.

Nhân dân Liên Xô cũ dùng ké đầu ngựa chữa bướu cổ, các bệnh mụn nhọt, nấm tóc, hắc lào, lỵ và đau răng.

Nhân dân ta và Trung Quốc thường chế thành cao thương nhĩ, còn gọi là vạn ứng cao. Cụ thể cách làm như sau: Từ tháng 5 đến tháng 9, hái toàn cây về phơi khô, cắt nhỏ nấu với nước, lọc và cô thành cao mềm. Cao dễ lên men, đóng chai thường phụt bật nút lên. Khi uống hòa với nước âm ấm, mỗi ngày từ 6 đến 8g cao. Uống luôn từ nưả tháng đến hai tháng.

Có thể chế thành thuốc viên thương nhĩ hoàn như sau: Bỏ rễ, rửa sạch, cắt ngắn cho vào nồi nấu với nước sôi trong một giờ, lọc lấy nước, bã còn lại thêm nước, nấu sôi một giờ nữa, lọc và con tại nem nước, ngu soi một 8 năm ép lấy hết nước. Hợp cả 2 nước lại, cô thành cao mềm. Khi nào lấy que thủy tinh nhúng vào cao, nào nhỏ lên giấy, giọt cao không loang ra nữa là được. Sau đó thêm vừa đủ bột vào (chừng 1/3 lượng cao) trộn đều chế thành viên.

Trước khi ăn cơm thì uống. Ngày uống 3 lần, mỗi lần uống 16-20g. Theo sách cổ, uống cao thương nhĩ phải kiêng thịt lợn, thịt ngựa sợ độc. Thực tế, tại Bệnh viện Giang Tây (Trung Quốc) bệnh nhân uống thuốc không kiêng thịt vẫn không xảy ra hiện tượng độc nào mà thuốc vẫn có tác dụng tốt. Thuốc cao và thuốc viên nói trên chuyên chữa lở loét, mụn nhọt.

Đơn thuốc từ cây đầu ngựa dùng trong nhân dân

Chữa đau răng: Sắc nước quả ké, ngậm lâu lại nhổ. Ngậm nhiều lần.

Mũi chảy nước trong, đặc: Quả ké sao vàng tán bột. Ngày uống 4-8g.

Chữa thủy thũng, bí tiểu tiện: Thương nhĩ tử, thiêu tồn tính, đình lịch. Hai vị bằng nhau, tán nhỏ. Uống với nước mỗi lần 8g, ngày hai lần.

Chữa bướu cổ: Ngày uống 4-5g quả hay cây ké dưới dạng thuốc sắc (đun sôi, giữ sôi 15 phút)./.

Ánh Nguyệt (T/H)

Tin liên quan

Thương nhĩ - loại cây mọc hoang khắp nơi nhưng có nhiều công dụng đặc biệt tốt cho sức khoẻ

Thương nhĩ - loại cây mọc hoang khắp nơi nhưng có nhiều công dụng đặc biệt tốt cho sức khoẻ

Thương nhĩ tử hay gọi là Ké đầu ngựa, một loại cây mọc hoang ở khắp Việt Nam nhưng có tác dụng rất thần ky cho các chứng bệnh như Viêm xoang, đau khớp,..
Công dụng và bài thuốc chữa bệnh từ cây ké đầu ngựa

Công dụng và bài thuốc chữa bệnh từ cây ké đầu ngựa

Cây ké đầu ngựa còn có tên gọi khác là thương nhĩ tử, xương nhĩ, thương nhĩ, phắc ma, mac nháng (Tày). Cây có vị cay đắng, tính ấm, hơi có độc. Ké đầu ngựa được ứng dụng làm thuốc để điều trị nhiều loại bệnh lý khác nhau.
Cây xạ đen - Thảo dược quý giá có khả năng chống ung thư

Cây xạ đen - Thảo dược quý giá có khả năng chống ung thư

Cây xạ đen hay còn gọi là cây ung thư (theo dân tộc Mường ở tỉnh Hòa Bình), cây quả nâu, bách giải, bạch vạn hoa, thanh giang đằng, dây gối,.. có vị đắng chát, tính hàn. Hiện nay, cây xạ đen đang được xem là một trong những loại dược liệu có hàm lượng chất kháng ung thư cao nhất trên toàn cầu, làm cho nó trở thành một vị thuốc quý trong Y học cổ truyền.

Cùng chuyên mục

Mỗi người là bác sĩ tinh thần cho chính mình

Mỗi người là bác sĩ tinh thần cho chính mình

Chủ đề của Ngày Sức khỏe Tâm thần thế giới năm nay là "Ưu tiên sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc" đã phản ánh đúng những gì mà tập thể lãnh đạo, cán bộ người lao động Bệnh viện Tâm thần Yên Bái đang hướng đến.
Ưu tiên sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc

Ưu tiên sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc

Chủ đề Ngày Sức khỏe tâm thần thế giới năm 2024 là: “Ưu tiên sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc”.
Bệnh viện Đa khoa huyện Quốc Oai: “Hồi sinh” kỳ diệu trường hợp nguy cơ tử vong cao

Bệnh viện Đa khoa huyện Quốc Oai: “Hồi sinh” kỳ diệu trường hợp nguy cơ tử vong cao

(SKV) - Bệnh viện Đa khoa huyện Quốc Oai được biết đến là một “địa chỉ đỏ” uy tín đáng tin cậy của Nhân dân. Nhiều ca bệnh nhập viện với tình trạng nặng, phức tạp, được các y bác sỹ nơi đây tận tâm, tận tình chăm sóc, xử lý kịp thời.
[Infographic] 9 thói quen giúp kéo dài tuổi thọ

[Infographic] 9 thói quen giúp kéo dài tuổi thọ

Duy trì những thói quen này sẽ giúp bạn luôn khỏe mạnh, giảm bệnh tật và kéo dài tuổi thọ.
Thị xã Buôn Hồ ghi nhận ổ dịch thuỷ đậu tại trường Mẫu giáo trên địa bàn.

Thị xã Buôn Hồ ghi nhận ổ dịch thuỷ đậu tại trường Mẫu giáo trên địa bàn.

SKV- Ngày 9/10, theo báo cáo của Trung tâm Y tế thị xã Buôn Hồ, trên địa bàn tỉnh vừa ghi nhận một ổ dịch thủy đậu tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk.
Thực hiện thành công 2 ca ghép tủy đồng loại cho bệnh nhi

Thực hiện thành công 2 ca ghép tủy đồng loại cho bệnh nhi

Bệnh viện Trung ương Huế vừa thực hiện thành công hai ca ghép tủy đồng loại cho bệnh nhân tan máu bẩm sinh đầu tiên ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

Các tin khác

Trung tâm Y tế thành phố Buôn Ma Thuột: Triển khai đồng loạt tiêm vắc xin Sởi – Rubella cho trẻ.

Trung tâm Y tế thành phố Buôn Ma Thuột: Triển khai đồng loạt tiêm vắc xin Sởi – Rubella cho trẻ.

SKV- Nhằm tăng tỷ lệ miễn dịch phòng bệnh Sởi - Rubella trong cộng đồng, từ ngày 1 đến ngày 4/10 vừa qua, Trung tâm Y tế thành phố Buôn Ma Thuột triển khai đồng loạt tiêm tiêm vắc xin Sởi- Rubella tại 21 xã, phường cho trẻ em từ 1 đến 5 tuổi chưa tiêm đủ 2 liều vắc xin Sởi, Sởi-Rubella và nhân viên y tế, cộng tác viên y tế có nguy cơ cao tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, điều trị bệnh nhân Sởi chưa được tiêm đủ mũi vắc xin. Qua đợt triển khai tiêm vắc xin ngành y tế nhận được sự hưởng ứng tích cực từ phía người dân.
Thực hiện thành công ca ghép đồng thời tim - gan lần đầu tiên tại Việt Nam

Thực hiện thành công ca ghép đồng thời tim - gan lần đầu tiên tại Việt Nam

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức vừa thực hiện thành công ca ghép đồng thời tim - gan cho cùng một bệnh nhân. Đây là ca ghép đồng thời tim-gan lần đầu tiên được thực hiện thành công tại Việt Nam.
TP HCM: Tình hình bệnh hô hấp ở trẻ em vẫn trong tầm kiểm soát

TP HCM: Tình hình bệnh hô hấp ở trẻ em vẫn trong tầm kiểm soát

Theo thông tin từ Sở Y tế TP HCM, tình hình gia tăng số ca bệnh hô hấp ở trẻ em trong thời điểm hiện nay không phải là một “bệnh hô hấp mới”. Nguyên nhân chính là các siêu vi thông thường như Rhinovirus, virus hợp bào hô ghấp (RSV), Adeno, cúm mùa… thường xuất hiện khi thời tiết chuyển mùa.
Kon Tum: Nâng cao hiệu quả kết nối các cơ sở cung ứng thuốc

Kon Tum: Nâng cao hiệu quả kết nối các cơ sở cung ứng thuốc

SKV - Bà Y Ngọc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum vừa ký Công văn số 3565/UBND-KGVX gửi Sở Y tế và UBND các huyện, thành phố về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 23/CT-TTg ngày 23/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về kết nối cơ sở cung ứng thuốc.
Gia đình tự ý cho uống 11 loại thuốc để chữa ho, trẻ bị sốc phản vệ

Gia đình tự ý cho uống 11 loại thuốc để chữa ho, trẻ bị sốc phản vệ

Trẻ được chẩn đoán phản vệ độ 2 nghi do dị ứng thuốc, trong đó có thuốc kháng sinh, long đờm, chống viêm, chống dị ứng và một số thuốc viên không có tem mác.
Những thức uống giúp tăng cường hệ miễn dịch thời điểm giao mùa

Những thức uống giúp tăng cường hệ miễn dịch thời điểm giao mùa

Thời tiết giao mùa, nhiệt độ thay đổi thất thường làm tiêu hao năng lượng nhanh và giảm khả năng thích nghi của con người với môi trường sống. Để nâng cao sức đề kháng, tăng cường hệ miễn dịch, hãy lưu ý bổ sung các loại vitamin và thực phẩm bổ dưỡng và tham khảo một số loại đồ uống sau đây.
[Infographic] 6 lợi ích của việc uống trà mỗi ngày

[Infographic] 6 lợi ích của việc uống trà mỗi ngày

Uống trà điều độ và đúng cách sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Dưới đây là những tác dụng của việc uống trà đối với sức khỏe.
Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị giao ban công tác xây dựng Đảng 9 tháng đầu năm 2024.

Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị giao ban công tác xây dựng Đảng 9 tháng đầu năm 2024.

SKV - Chiều ngày 03/10/2024 vừa qua, Đảng ủy Sở Y tế (Cụm trưởng cụm số II) đã tổ chức Hội nghị giao ban công tác xây dựng Đảng 9 tháng đầu năm 2024, nhằm đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ công tác xây dựng Đảng và triển khai nhiệm vụ trọng tâm quý IV năm 2024 của các tổ chức cơ sở Đảng cụm số II.
Nghiện mạng xã hội gây các tác động tiêu cực tới sức khỏe tâm thần

Nghiện mạng xã hội gây các tác động tiêu cực tới sức khỏe tâm thần

Mới đây, Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế Công cộng (Trường đại học Y Hà Nội) phối hợp Sáng kiến Z&Alpha tổ chức hội thảo với chủ đề: "Mạng xã hội và tới sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên tại Việt Nam".
Những lưu ý khi ăn quả hồng

Những lưu ý khi ăn quả hồng

Hồng là một loại quả đặc trưng của mùa thu. Quả hồng chín thơm ngon giàu vitamin, có nhiều lợi ích với sức khỏe. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điều khi ăn loại quả này để tránh những tác hại với cơ thể.
Xem thêm
Hội Nam Y Việt Nam: Xây dựng nội dung, kế hoạch tổ chức "Giải thưởng Tuệ Tĩnh" năm 2024

Hội Nam Y Việt Nam: Xây dựng nội dung, kế hoạch tổ chức "Giải thưởng Tuệ Tĩnh" năm 2024

Sáng 6/10, Ban Thường trực Hội Nam Y và Ban Thi đua khen thưởng Hội Nam Y đã tổ chức họp tổng kết, đánh giá quá trình thành lập và kết nạp hội viên từ đầu năm 2024 đến nay.
Hội Nam Y Việt Nam đẩy mạnh phương án phát triển nền y học cổ truyền

Hội Nam Y Việt Nam đẩy mạnh phương án phát triển nền y học cổ truyền

Sáng ngày 29/09, Ban Thường vụ Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức kỳ họp thứ VI nhằm thảo luận và triển khai các kế hoạch quan trọng về công tác đào tạo bồi dưỡng chuyên môn trong lĩnh vực y tế và tổ chức biểu dương thầy thuốc nam tiêu biểu lần thứ 2. Cuộc họp diễn ra với sự tham dự của các ủy viên thường vụ Hội hướng đến nâng cao chất lượng nhân lực y tế, đặc biệt là trong lĩnh vực y học cổ truyền.
Hội Nam Y Việt Nam hỗ trợ người dân vùng bão lũ tại Yên Bái

Hội Nam Y Việt Nam hỗ trợ người dân vùng bão lũ tại Yên Bái

Trong thời gian qua, miền Bắc Việt Nam đã phải đối mặt với cơn bão YAGI lịch sử để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho người dân, đặc biệt là tại tỉnh Yên Bái. Cơn bão số 3 không chỉ mang đến những thiệt hại nặng nề về người và tài sản, mà còn đánh thức lòng trắc ẩn và tinh thần tương thân, tương ái của mỗi người trong chúng ta. Hàng triệu trái tim từ mọi miền đất nước đã cùng chung nhịp đập hướng về miền Bắc, cảm thông và sẻ chia với những khó khăn, đau thương mà người dân nơi đây đã và đang phải trải qua.
Chi hội Nam y Pháp Bảo Khoẻ tặng 1000 phần quà cho thiếu nhi dịp Tết Trung thu 2024

Chi hội Nam y Pháp Bảo Khoẻ tặng 1000 phần quà cho thiếu nhi dịp Tết Trung thu 2024

SKV - Nhân dịp Tết Trung thu, Chi hội Nam y Pháp Bảo Khoẻ phối hợp cùng Ban Thường vụ Huyện Đoàn Tân Trụ (tỉnh Long An) tặng 1000 phần quà Trung thu cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Thành lập và Đại hội đại biểu Chi hội Nam y Liên Hoa - Biên Hoà lần thứ I nhiệm kỳ 2024-2029

Thành lập và Đại hội đại biểu Chi hội Nam y Liên Hoa - Biên Hoà lần thứ I nhiệm kỳ 2024-2029

SKV - Sáng 10/9, tại TP Biên Hoà (Đồng Nai), Hội Nam y Việt Nam đã tổ chức Lễ công bố quyết định thành lập và Đại hội đại biểu Chi hội Nam y Liên Hoa - Biên Hoà lần thứ I nhiệm kỳ 2024-2029.
Phiên bản di động