Những tác dụng từ cây Khiếm Thực

Cây Khiếm thực

Đặc điểm nhận biết cây Khiếm thực

Khiếm thực, tên khoa học là Euryale ferox, còn gọi là cây Mẫu lệ thực, Thủy lật tử, Thủy liên tử. Đây là loài thực vật thủy sinh thuộc họ súng (Nymphaeaceae), sống ở ao hồ, đầm lầy nước ngọt, đặc biệt là các vùng nước yên tĩnh.

Cây có thân ngắn, mọc chìm dưới nước, lá tròn rộng nổi trên mặt nước, mặt dưới có màu tím nhạt, mặt trên xanh sẫm, mép lá có gai nhọn. Hoa mọc đơn độc, có màu tím đỏ hoặc trắng nhạt. Quả hình cầu có gai mềm, bên trong chứa nhiều hạt – chính là bộ phận được sử dụng làm thuốc, gọi là hạt Khiếm thực.

Tính vị và công dụng trong Đông y

Theo Đông y, hạt Khiếm thực có vị ngọt, sáp, tính bình. Quy vào các kinh Thận, Tỳ và Can. Đây là vị thuốc quý có tác dụng:

Bổ thận cố tinh

Kiện tỳ chỉ tả

Ích khí dưỡng tâm

An thần, trấn tĩnh

Tán thấp, trừ phong thấp, giảm đau nhức

Đặc biệt, Khiếm thực thường được dùng kết hợp trong các bài thuốc chữa các bệnh lý mạn tính do suy nhược khí huyết, đặc biệt là các chứng liên quan đến thận hư và suy nhược thần kinh.

1. Chữa suy nhược thần kinh

Suy nhược thần kinh thường gặp ở người làm việc căng thẳng, mất ngủ kéo dài, rối loạn tâm lý nhẹ, kém tập trung. Khiếm thực có tác dụng an thần, bồi bổ khí huyết, giúp giảm lo âu, mất ngủ và hồi phục hệ thần kinh một cách tự nhiên.

Bài thuốc tham khảo: Khiếm thực 16g, Liên nhục 12g, Táo nhân 10g, Long nhãn 12g, Bạch truật 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần. Bài thuốc giúp dưỡng tâm, ích khí, an thần, phù hợp với người bị mệt mỏi kéo dài, ngủ không sâu, dễ thức giấc.

2. Bổ thận, trị mộng tinh, di tinh

Khiếm thực là vị thuốc hàng đầu trong các bài thuốc bổ thận cố tinh, được dùng phổ biến cho nam giới mắc chứng mộng tinh, di tinh, xuất tinh sớm do thận hư.

Bài thuốc “Liên tử ẩm” cổ phương gia giảm:

Khiếm thực 12g, Liên nhục 12g, Sơn dược 16g, Phục linh 10g, Long cốt 10g, Mẫu lệ 10g, Nhân sâm 6g, Cam thảo 4g.

Sắc uống ngày 1 thang.

Bài thuốc có tác dụng cố tinh, sáp niệu, dưỡng thận, giúp cải thiện sinh lý nam giới và nâng cao thể trạng.

3. Trị khí hư, bạch đới ở phụ nữ

Phụ nữ bị khí hư ra nhiều, màu trắng hoặc vàng nhạt, thường kèm theo đau lưng, mệt mỏi, có thể do tỳ hư hoặc thận hư. Khiếm thực phối hợp với các vị bổ tỳ, cố kinh sẽ cho hiệu quả rõ rệt.

Bài thuốc tham khảo:

Khiếm thực 16g, Liên nhục 12g, Ích mẫu 12g, Hoàng bá 8g, Xa tiền tử 10g.

Sắc uống ngày 1 thang.

Dùng liên tục từ 10–15 ngày, tình trạng khí hư được cải thiện rõ rệt, đồng thời tăng cường sức khỏe sinh sản.

4. Trị phong thấp, tê nhức xương khớp

Với tính bình, Khiếm thực có khả năng trừ phong thấp, hỗ trợ trị đau lưng, mỏi gối, tê bì chân tay, nhất là ở người cao tuổi hoặc người bị viêm khớp dạng thấp.

Bài thuốc: Khiếm thực 16g, Tỳ giải 12g, Ngưu tất 10g, Độc hoạt 8g, Thục địa 12g, Đỗ trọng 10g.

Sắc uống ngày 1 thang.

Công dụng bổ can thận, mạnh gân cốt, trừ phong thấp.

Khiêm Thực – Súng nước

Cách dùng và lưu ý

Hạt Khiếm thực thường được phơi khô, sao vàng, tán nhỏ dùng sắc thuốc hoặc nấu cháo ăn. Ngoài ra còn có thể nghiền bột làm viên hoàn.

Liều dùng: 10–20g/ngày, dùng đơn hoặc phối hợp các vị thuốc khác.

Lưu ý khi dùng Khiếm thực: Không dùng cho người bị táo bón, đầy bụng, khó tiêu. Không lạm dụng liều cao trong thời gian dài. Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú nên hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.

Cây Khiếm thực không chỉ là loại thực vật thủy sinh đẹp mắt mà còn là một vị thuốc quý trong Đông y, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt với người bị suy nhược thần kinh, khí hư, tê thấp, mộng tinh và thận hư. Việc sử dụng đúng cách, kết hợp theo hướng dẫn của thầy thuốc sẽ mang lại hiệu quả cao, góp phần cải thiện sức khỏe thể chất lẫn tinh thần một cách bền vững.