Quan điểm luật sư: Chiêm bái Xá Lợi không phải là hoạt động triển lãm?

Theo quan điểm của Luật sư Nguyễn Hà thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, thì hoạt động này chưa có đủ cơ sở được xếp là hoạt động triển lãm thuộc đối tượng điều chỉnh của Nghị định 23/2019/NĐ-CP ngày 26/02/2019 của Chính phủ về hoạt động triển lãm (“Nghị định 23/2019”) bởi “xá lợi tóc Phật” được mang từ Chùa Parami và Bảo tàng Xá lợi Phật quốc tế Parami, Mynamar tới Việt Nam được coi là bảo vật hoặc cổ vật (giáo vật) của Mynamar, nên không thuộc đối tượng điều chỉnh của Nghị định này theo điểm b khoản 2 Điều 1 Nghị định 23/2019 [2]. Việc chứng minh “xá lợi tóc Phật” do đại diện Tăng đoàn của chùa Parami mang sang Việt Nam thực hiện theo các quy định của pháp luật về di sản, giáo sản của Myanmar và Việt Nam.

Như vậy, khi chưa có đủ cơ sở để chứng minh “xá lợi tóc Phật” được đại diện Tăng đoàn của chùa Parami, Mynamar mang sang Việt Nam là bảo vật, giáo vật, cổ vật hay không, thì không có đủ cơ sở để áp dụng Nghị định 23/2019 trong trường hợp này. Trong sự việc này, Chùa Ba Vàng chỉ tiếp đón Tăng đoàn của chùa Parami trong chuỗi các hoạt động thuộc Sự kiện Đại lễ mừng 765 năm ngày đản sinh của Phật Hoàng Trần Nhân Tông, chùa Ba Vàng không phải là người trực tiếp mang vật đó về Việt Nam thì họ không có nghĩa vụ và không thể tự chứng minh đó là bảo vật/cổ vật/giáo vật thật của chùa Parami/ đất nước Mynamar. Vì vậy, để cẩn trọng và không vội vàng kết luận sai, các cơ quan quản lý của tỉnh Quảng Ninh cần phải trực tiếp xác minh, làm rõ nội dung này với Chùa Parami, Bảo tàng Xá lợi Phật quốc tế Parami hoặc/và các cơ quan quản lý Nhà nước tại Mynamar theo đúng trình tự, quy định của pháp luật thì mới có đủ cơ sở khẳng định vi phạm của Chùa Ba Vàng về hoạt động triển lãm.

Xét về bản chất của việc chiêm bái và tổ chức chiêm bái xá lợi, đây được coi là việc thực hiện một lễ nghi, hành vi thuộc niềm tin tôn giáo, tức là thuộc về hoạt động tôn giáo chứ không phải là hoạt động trưng bày như triển lãm. Hiện nay, Nghị định 23/2019 và hệ thống các văn bản pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo chưa có quy định chi tiết điều chỉnh hành vi này, do vậy, luật sư cho rằng các cơ quan quản lý tỉnh Quảng Ninh cần nghiên cứu và xem xét cẩn trọng yếu tố này.

Cũng theo luật sư, hiện nay rất nhiều Chùa cũng có hoạt động trưng bày xá lợi Phật cho nhân dân, Phật tử chiêm bái như Chùa Quán Sứ (Hà Nội), Chùa Xá lợi (Hồ Chí Minh), Chùa Bái Đính (Ninh Bình), Chùa Viên Đình (Vĩnh Long),… [3] và nhiều vị sư, cao Tăng của Việt Nam cũng có hoạt động tiếp nhận xá lợi từ các chùa, tu viện tại nước ngoài về Việt Nam cho nhân dân, Phật tử chiêm bái. Nếu quan điểm cho rằng việc trưng bày xá lợi cho hoạt động triển lãm, thì cần có văn bản luật hướng dẫn rõ ràng hơn và cần áp dụng chung, đồng bộ đối với hoạt động này tại tất cả các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng tại Việt Nam.

[1] Lâm Thanh, “Tỉnh Quảng Ninh: Chùa Ba Vàng trưng bày xá lợi tóc Đức Phật là vi phạm, cập nhật ngày 02/01/2023, VnExpress online, xem: https://vnexpress.net/tinh-quang-ninh-chua-ba-vang-trung-bay-xa-loi-toc-duc-phat-la-vi-pham-4696240.html.

[2] Khoản 1 Điều 1 Nghị định 23/2019: Điều 1. Phạm vi điều chỉnh: … 2. Nghị định này không điều chỉnh: a) Triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh; b) Các triển lãm xuất bản phẩm, bảo vật, cổ vật; triển lãm thuộc hệ thống bảo tàng; c) Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội quốc gia thực hiện theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; d) Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội của địa phương thực hiện theo Quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố; đ) Hoạt động trưng bày tác phẩm, hiện vật, tài liệu thuộc sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân tại trụ sở của tổ chức hoặc tại nhà riêng của cá nhân trong các hoạt động mang tính chất nội bộ.

[3] Thanh Bình, “Những ngôi chùa có nhiều xá lợi nổi tiếng nhất Việt Nam”, Trí thức và Cuộc sống, cập nhật 03/01/2024, xem: https://kienthuc.net.vn/kho-tri-thuc/nhung-ngoi-chua-co-xa-loi-noi-tieng-nhat-viet-nam-1941054.html

PV

https://suckhoeviet.org.vn