Vì sao stress làm tăng cortisol?
SKV – Cortisol thường được gọi là “hormone chống stress” bởi vì nó được tiết ra để phản ứng lại stress. Hiệu quả cortisol mang lại gồm: tăng sức mạnh tạm thời, cải thiện hiệu quả làm việc, tăng tốc độ phản ứng, cải thiện hoạt động của não, làm giảm đau… Đây là một đáp ứng bảo vệ tự nhiên, xảy ra khi ta nhận thức được mối đe dọa. Tuy nhiên, vai trò của cortisol không chỉ dừng lại ở đó. Nó còn tham gia vào quá trình chuyển hóa, đáp ứng miễn dịch khác trong cơ thể. Hiểu về cortisol và tác động của cortisol sẽ giúp bạn cân bằng hormone và đạt được sức khỏe tốt.
Cortisol là hormone steroid được sản xuất bởi tuyến thượng thận và còn được gọi là hormone căng thẳng. Nếu một người bị căng thẳng cấp tính thì nồng độ cortisol trong máu sẽ tăng lên đột ngột, nếu sau đó lượng cortisol vẫn duy trì ở mức cao có thể là nguyên nhân của một số bệnh nguy hiểm.
Độc để tỉnh ra và dừng lại từ từ. Sự sống chỉ trong một hơi thở Stress và nồng độ cortisol là hai yếu tố có liên quan mật thiết với nhau. Theo đó, cortisol tăng cao khi stress tăng lên và ngược lại, khi cải thiện được tình trạng stress thì chỉ số này cũng giảm dần. Vậy vì sao stress lại làm tăng cortisol?
1. Mối liên quan giữa stress và nồng độ cortisol trong cơ thể Stress là một trạng thái căng thẳng về tinh thần, bất ổn về mặt cảm xúc. Stress được xem như một thách thức, đòi hỏi cơ thể phải chống lại bằng các phản ứng thích nghi về sinh lý, nhận thức và cả hành vi. Stress kéo dài gây ảnh hưởng đến tâm sinh lý, sức khỏe của người bệnh. Cortisol là một hormone quan trọng trong cơ thể có khả năng chống lại stress và kiểm soát sự căng thẳng của người bệnh. Ngoài ra, cortisol còn có tác dụng điều hoà huyết áp, hỗ trợ làm giảm các phản ứng viêm trong cơ thể, kiểm soát chu kỳ và các rối loạn liên quan đến giấc ngủ. Bên cạnh đó, chúng cũng gián tiếp tham gia vào các quy trình chuyển hoá các chất… Nói về mối liên quan giữa stress và nồng độ cortisol trong máu, các chuyên gia khẳng định rằng việc tăng các yếu tố căng thẳng gây stress cho con người cũng sẽ đồng thời làm cortisol tăng trong máu. Khi cơ thể tiếp nhận một hay nhiều tác nhân stress sẽ kích thích vùng dưới đồi giải phóng ra corticotropin (CRF) để CRF kích thích tuyến yên tăng sản xuất adrenocorticotropin (hormone ACTH), 8-lipotropin và 3-endorphin. Ở thời điểm cơ thể bị stress, nồng độ các hormone này trong máu có thể tăng gấp 2 đến 5 lần chỉ số bình thường. Nồng độ ACTH tăng, truyền tín hiệu đến kích thích vỏ thượng thận sản xuất cortisol.
Việc cortisol tăng lên tạo ra một cơ chế điều hoà ngược, nhằm kích thích tuyến yên giảm sản xuất ACTH để cân bằng lại lượng cortisol trong cơ thể. Bên cạnh đó, đây cũng là cơ chế kích thích vỏ thượng thận, tuyến yên còn phát tín hiệu theo con đường thể dịch và thần kinh làm tuyến thượng thận tiết epinephrine, norepinephrine. Hai hormone này giúp kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm để cùng tạo phản ứng chống lại stress. Nói chung, quá trình cơ thể đáp ứng với stress làm tăng cortisol là một chuỗi hoạt động theo vòng luẩn quẩn.
2. Cortisol tăng trong trường hợp nào? Cortisol tăng hay giảm đều có ảnh hưởng đến sức khoẻ. Để đánh giá các vấn đề liên quan đến cortisol trong cơ thể, người ta dựa vào chỉ số nồng độ cortisol trong máu và nước tiểu. Chỉ số bình thường của cortisol đó là: Trong máu: Từ 8h – 12h: 138 – 690 nmol/L. Từ 12h – 20h: 138 – 410 nmol/L. Từ 20h – 8h sáng hôm sau: 0 – 276 nmol/L. Trong nước tiểu: 27,6 – 276 mmol/ngày.
Cortisol tăng khi nồng độ đo được vượt quá các chỉ số trên. Cortisol tăng thường gặp trong các trường hợp sau đây: Bệnh Cushing hay hội chứng Cushing. Stress, căng thẳng hay đang gắng sức. Bệnh nhân bị u biểu mô tuyến thượng thận.
Nồng độ cortisol phản ánh sức khỏe của bạn và là cơ sở để chẩn đoán một số bệnh nguy hiểm như suy tuyến thượng thận và hội chứng Cushing. Ngay khi cơ thể có những triệu chứng khác thường, bạn nên đến cơ sở y tế uy tín để khám và được bác sĩ tư vấn. |
Nguồn: Tổng hợp
Cùng chuyên mục

Kinh nghiệm chẩn đoán chứng Đởm thạch (Sỏi mật) dưới góc nhìn Y học hiện đại
16:19 | 07/02/2025 Tư vấn

Nên ăn uống và tập luyện như thế nào sau khi mổ cắt túi mật?
10:35 | 04/02/2025 Tư vấn

Đề xuất quy định mới về mức đóng bảo hiểm y tế
07:00 | 24/01/2025 Thông tin đa chiều

Hội Nam y Việt Nam: Tiếp tục đẩy mạnh kế thừa, phát huy tri thức y dược của Y Tổ Thiền sư Tuệ Tĩnh
22:04 | 21/01/2025 Y học cổ truyền

Đại học Oxford và Viện Nghiên cứu, Bệnh viện Tâm Anh ký hợp tác song phương
08:00 | 20/01/2025 Thông tin đa chiều

CCB Nguyễn Thế Vinh: Làm vì đam mê, cho đi là hạnh phúc
22:13 | 18/01/2025 Thông tin đa chiều
Các tin khác

Dự án Luật Phòng bệnh: Nâng cao chất lượng cuộc sống, vì sức khỏe cộng đồng
07:00 | 14/01/2025 Thông tin đa chiều

Người dùng BHYT cần biết: Danh sách cấp chuyên môn của 48 bệnh viện
09:05 | 09/01/2025 Thông tin đa chiều

Việt Nam ghi nhiều dấu ấn trong hiến, ghép tạng
07:00 | 08/01/2025 Thông tin đa chiều

Sửa đổi, bổ sung quy định về mức hưởng bảo hiểm y tế
16:34 | 06/01/2025 Thông tin đa chiều

Bộ Y tế đề xuất mở rộng địa điểm cấm hút thuốc lá
11:46 | 01/01/2025 Thông tin đa chiều

Nhiều quy định mới về khám bệnh BHYT có hiệu lực từ năm 2025
08:00 | 31/12/2024 Thông tin đa chiều

Triển khai quy định cấm thuốc lá mới như thế nào?
07:00 | 27/12/2024 Thông tin đa chiều

Nghị quyết mới trong lĩnh vực y tế: Động lực phát triển hệ thống chăm sóc sức khỏe Thủ đô
08:45 | 24/12/2024 Thông tin đa chiều

Hội Nam Y Việt Nam: Hội thảo sức khỏe “Sinh lý và Bệnh lý lão khoa”
19:47 | 21/12/2024 Thông tin đa chiều

Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác - Danh nhân văn hóa và giá trị di sản
16:36 | 20/12/2024 Nghiên cứu trao đổi

Thư chúc mừng năm mới - Xuân Ất Tỵ 2025 của Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam
29-01-2025 00:00 Hoạt động hội

Hội Nam y Việt Nam tổng kết công tác hoạt động năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025 - khu vực phía Nam
18-01-2025 21:00 Hoạt động hội

Hội Nam Y Việt Nam: Tiếp tục phát triển vững mạnh, đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng
17-01-2025 13:08 Hoạt động hội

Ninh Thuận: Hội Nam y Việt Nam Công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Ninh Thuận
12-01-2025 20:00 Hoạt động hội

Sóc Trăng: Đại hội Chi hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030
10-01-2025 08:03 Hoạt động hội