Lạc tiên - Thảo dược giúp xua tan lo âu, mang lại giấc ngủ ngon

13:57 | 10/07/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Trong dân gian, cây lạc tiên còn được gọi là dây nhãn lồng, đèo non, chùm bao, thường mọc hoang hoặc được trồng ven hàng rào ở nhiều vùng nông thôn. Ít ai biết rằng, đằng sau dáng vẻ mềm mại và quả bóng mượt ấy là một vị thuốc quý được y học cổ truyền sử dụng từ lâu để an thần, dưỡng tâm, chữa mất ngủ, giải nhiệt và điều hòa khí huyết.

Lạc tiên dưới góc nhìn y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, cây lạc tiên (tên dược: Herba Passiflorae) được xếp vào nhóm thảo dược có tác dụng an thần, dưỡng tâm, bình can và thanh nhiệt, thường dùng trong các bài thuốc giúp ổn định hệ thần kinh, cải thiện giấc ngủ, điều hòa tâm - can - tỳ. Sự phối hợp các tính chất của lạc tiên tạo nên một vị thuốc vừa mát, vừa nhẹ, phù hợp với cơ địa người Việt và khí hậu nhiệt đới.

Lạc tiên - Thảo dược an thần quý trong y học cổ truyền

Hoa lạc tiên.

Theo y học cổ truyền, lạc tiên có các đặc điểm và công năng như sau:

Tính vị: Vị ngọt nhạt, hơi đắng, tính mát.
Quy kinh: Tâm và can.

Công năng chủ trị theo y học cổ truyền

Dưỡng tâm an thần

Lạc tiên giúp làm dịu thần kinh, trấn tĩnh tâm trí, hỗ trợ điều trị mất ngủ, khó ngủ, ngủ chập chờn, hay giật mình, lo âu, hồi hộp.

Theo y học cổ truyền, chứng “tâm thần bất túc” (tâm khí, tâm âm hư tổn) là nguyên nhân dẫn đến mất ngủ; lạc tiên có tác dụng bổ dưỡng tâm khí, giúp ngủ sâu tự nhiên mà không gây mệt mỏi sau khi thức dậy.

Hoạt huyết điều kinh

Được sử dụng trong một số bài thuốc hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh do khí huyết ứ trệ. Lạc tiên giúp thư can, điều khí, bổ huyết nhẹ.

Thanh nhiệt giải độc

Tính mát của lạc tiên giúp thanh nhiệt cơ thể, nhất là với người bị nhiệt trong, nổi mẩn, mụn nhọt, nóng gan.

Trong dân gian, người ta dùng lạc tiên kết hợp với rau má, rễ tranh, sài đất để tạo nên các bài trà mát gan, giải độc hiệu quả.

Bình can, trấn kinh

Khi gan bị nóng, can khí uất (giận dữ, căng thẳng, stress), dễ gây bốc hỏa, mất ngủ, đau đầu, chóng mặt.

Lạc tiên có thể giúp bình can, làm mềm gan khí, giảm căng thẳng thần kinh. Thường được dùng phối hợp với các vị như câu đằng, bạch thược, hạ khô thảo trong các bài thuốc trị đau đầu do can dương thịnh.

Chống co giật nhẹ, làm dịu thần kinh trẻ em

Lạc tiên được dùng để điều trị chứng “cam tích” hoặc “phong nội động” ở trẻ nhỏ - những biểu hiện như ngủ không yên, quấy khóc về đêm, co giật nhẹ.

Quả lạc tiên.

Bộ phận dùng và cách chế biến

Toàn thân cây lạc tiên, trừ rễ, đều có thể sử dụng làm thuốc.

Dạng khô: Thường được phơi hoặc sấy khô, bảo quản để hãm trà hoặc sắc uống.
Dạng tươi: Có thể nấu canh hoặc giã đắp ngoài da.

Một số bài thuốc dân gian từ cây lạc tiên

1. Chữa mất ngủ, lo âu, hồi hộp

Bài thuốc 1:

Lạc tiên khô 30g, lá vông nem 15g, tâm sen 10g.

Hãm với 500ml nước sôi, uống trong ngày thay trà. Giúp dễ ngủ, giảm lo âu, dùng liên tục trong 2–3 tuần cho hiệu quả rõ rệt.

Bài thuốc 2 (sắc uống):

Lạc tiên 30g + hoa nhài 5g + táo nhân sao 10g.

Sắc với 600ml nước, còn 250ml, chia 2 lần/ngày. Phù hợp với người mất ngủ mạn tính, giấc ngủ chập chờn.

2. Giải nhiệt, trị nóng trong người, nổi mẩn ngứa

Lạc tiên tươi 100g, rau má 50g, rễ cỏ tranh 20g.

Sắc lấy nước uống mỗi ngày một lần, dùng trong 3–5 ngày. Giúp thanh nhiệt, làm mát gan, giảm mụn nhọt, rôm sảy ở trẻ em.

3. Điều hòa kinh nguyệt (trễ kinh, kinh không đều)

Lạc tiên 30g, ích mẫu 20g, ngải cứu 10g, hương phụ chế 12g.

Sắc nước uống trước kỳ kinh 7 ngày, uống liên tục 5–7 ngày. Giúp điều khí, giảm đau bụng kinh, ổn định chu kỳ.

4. Trẻ em quấy khóc về đêm, ngủ không yên giấc

Lạc tiên khô 15g, cúc tần: 10g, hoa bách hợp 6g.

Sắc lấy 200ml nước, cho trẻ uống 1–2 lần/ngày, dùng trong 3–5 ngày. Giúp làm dịu thần kinh, an thần, đặc biệt phù hợp với trẻ bị “giật mình đêm”.

Lưu ý khi sử dụng lạc tiên

Dù là dược liệu an toàn, lạc tiên vẫn cần dùng đúng liều lượng. Một số lưu ý khi sử dụng:

Không dùng quá liều: Dùng quá nhiều có thể gây buồn ngủ quá mức, mệt mỏi.
Không dùng thay thế thuốc điều trị mất ngủ nếu có bệnh nền.
Phụ nữ mang thai: Cần hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.
Không nên dùng kéo dài liên tục trên 1 tháng nếu không có chỉ định.

Lạc tiên - một loài cây mọc hoang ven đường - đã trở thành “thần dược dân gian” giúp con người tìm lại giấc ngủ tự nhiên, sâu và nhẹ nhàng. Việc kết hợp lạc tiên cùng một số dược liệu khác trong các bài trà dưỡng sinh, món ăn bài thuốc không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tâm thần mà còn là cách sống chậm, sống xanh trong nhịp sống hiện đại.

L.Anh (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn/

Tags:

Tin liên quan

Cần lưu ý những gì khi ăn cà chua?

08:30 | 09/12/2025 Khỏe - Đẹp

Cà chua là một trong những loại thực phẩm quen thuộc nhất trong bữa ăn của người Việt. Với hàm lượng vitamin C, lycopene và chất chống oxy hóa phong phú, cà chua được xem là “người bạn” của tim mạch, thị lực và làn da. Tuy nhiên, nếu sử dụng không đúng cách, loại quả này cũng có thể gây ra những tác dụng không mong muốn. Dưới đây là những lưu ý quan trọng để ăn cà chua vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe.

Kịp thời cứu sống bệnh nhân suy đa tạng do mắc bệnh Whitmore

21:04 | 08/12/2025 Tin tức

Các bác sĩ của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương vừa cứu sống bệnh nhân thoát “cửa tử” kỳ diệu do mắc bệnh Whitmore.

Phó Thủ tướng kiểm tra tiến độ Dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức

20:43 | 08/12/2025 Tin tức

Chiều 8/12, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long dẫn đầu Đoàn công tác kiểm tra tiến độ Dự án đầu tư xây dựng cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tại tỉnh Ninh Bình.

Cùng chuyên mục

Kỳ 1: Đặc điểm sinh học của cây cúc tần

09:40 | 08/12/2025 Y học cổ truyền

Cây cúc tần, còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như đại ngải, băng phiến ngải, đại bi, từ bi hay lức ấn, là một loài cây thuộc họ Cúc (Asteraceae). Từ lâu, cúc tần đã quen thuộc với người dân ở nhiều vùng quê Việt Nam nhờ đặc tính dễ trồng, mọc khỏe và có mùi thơm dịu từ tinh dầu. Xét về nguồn gốc, loài cây này được cho là xuất phát từ khu vực Malaysia và Ấn Độ, sau đó lan rộng sang nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam.

10 loại thảo dược giúp an thần, giảm căng thẳng theo y học cổ truyền

08:00 | 07/12/2025 Y học cổ truyền

Trong cuộc sống hiện đại, áp lực công việc và nhịp sống nhanh khiến nhiều người rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu kéo dài. Y học cổ truyền Việt Nam vốn có kho tàng phong phú các vị thuốc Nam có tác dụng an thần, dưỡng tâm, giúp cân bằng tinh thần. Dưới đây là một số dược liệu thường dùng, cùng phân tích và cách áp dụng trong đời sống.

Rau củ mùa đông: Những “vị thuốc” quen thuộc giúp bồi bổ và tăng cường sức khỏe

08:00 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ suy giảm sức đề kháng, khô da, nhiễm lạnh và rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, thiên nhiên cũng ưu ái ban tặng nhiều loại rau củ đặc trưng cho mùa này, vừa giàu dinh dưỡng theo y học hiện đại, vừa có giá trị như “vị thuốc” theo y học cổ truyền. Dưới đây là những loại rau củ phổ biến trong mùa đông và lợi ích sức khỏe nổi bật.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Các tin khác

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Các loại thảo dược tăng cường đề kháng và lợi ích sức khỏe vượt trội

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Trong cuộc sống hiện đại, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả và bền vững để bảo vệ cơ thể chính là sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, vốn đã được chứng minh có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những loại thảo dược nổi bật, được nhiều người tin dùng nhờ vào công dụng vượt trội của chúng.

Những tác dụng của cây chìa vôi trong chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:58 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Dân gian ta có rất nhiều bài thuốc từ dược liệu tự nhiên có tác dụng chữa bệnh vừa hiệu quả vừa an toàn. Trong số đó, không thể không kể đến cây chìa vôi với những lợi ích nổi bật trong hỗ trợ điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Vậy dùng cây chìa vôi như thế nào để đạt được công dụng cao nhất? Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu quen thuộc này.

Kỳ cuối: Bài thuốc ngoài da và lưu ý khi sử dụng cây bầu đất tím

09:55 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu đặc điểm, công dụng và các bài thuốc ăn uống từ cây bầu đất tím, kỳ 3 sẽ giới thiệu các bài thuốc dùng ngoài da và những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại dược liệu này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trà phổ nhĩ: Tinh hoa trà Á Đông và những lợi ích sức khỏe

07:41 | 29/11/2025 Y học cổ truyền

Trà phổ nhĩ là một trong những dòng trà độc đáo nhất, nổi tiếng với quá trình lên men tự nhiên và hương vị càng để lâu càng “chín”, càng đậm sâu. Không giống các loại trà xanh hay trà đen thông thường, phổ nhĩ có thể được cất giữ hàng chục năm, phát triển mùi thơm trầm ấm, đất ẩm và vị ngọt hậu rất đặc trưng. Nhiều tín đồ trà gọi đây là loại trà “càng uống càng ghiền”.

Kỳ 1: Tìm hiểu chung về cây bầu đất tím

08:34 | 28/11/2025 Y học cổ truyền

Trong đời sống ẩm thực và y học dân gian Việt Nam, cây bầu đất tím từ lâu đã trở thành một loại rau – dược liệu quen thuộc. Không chỉ góp mặt trong bữa cơm hằng ngày, loại cây này còn được nhiều gia đình sử dụng như vị thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thường gặp. Những đặc tính nổi bật về hình thái, giá trị dinh dưỡng và dược tính đã khiến cây bầu đất được tin dùng rộng rãi ở nhiều địa phương.

Hạt cau trị giun sán, đầy trướng bụng

16:07 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Cây cau được trồng rất nhiều tại nước ta, đặc biệt là vùng nông thôn. Không chỉ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ Tết, giỗ, rằm, cau nhiều tác dụng trị bệnh, đặc biệt là hạt cau.

Xem thêm

Hoạt động hội

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

05-10-2025 14:21 Hoạt động hội

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”