Tùy tiện chữa bệnh bằng thuốc nam - hiểm họa khôn lường

Nhập viện do dùng thuốc nam tùy tiện, không rõ nguồn gốc

Mới đây nhất, đầu tháng 5/2024, khoa Cấp cứu - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bệnh nhân nữ 17 tuổi, đến từ Bắc Giang. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng rất nặng. Các xét nghiệm cho thấy, có tình trạng rối loạn đông máu trầm trọng, số lượng tiểu cầu giảm sâu, men gan tăng cao, suy các cơ quan. Qua xác minh từ thân nhân, được biết, cách thời điểm vào viện 5 ngày, người bệnh nổi mụn nước nhiều vùng lưng, ngực không rõ nguyên nhân, sốt kèm theo mệt nhiều. Người nhà bệnh nhân mua thuốc nam về sắc cho uống nhưng không đỡ nên đưa vào cơ sở y tế gần nhà điều trị. Khi cấp cứu tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân sốt cao 40-41 độ C, đau nhiều vùng thắt lưng, không đi lại được, bụng chướng căng, bí trung đại tiện, xuất hiện nhiều mụn mủ trên da. Tình trạng sức khỏe vô cùng nguy cấp.

Cũng trong tháng 5/2024, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bệnh nhân nam bị suy gan do liên quan đến uống thuốc nam không rõ nguồn gốc. Bệnh nhân N.N.D (64 tuổi, ở Bắc Giang) phát hiện viêm gan B cách đây nhiều năm. Khoảng 5 tháng nay, ông đã uống thuốc nam điều trị viêm gan B. Bệnh nhân được chuyển tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng da và mắt vàng đậm, được chẩn đoán suy gan cấp, xơ gan, viêm gan B mạn. Các bác sĩ đã giải thích cho người nhà bệnh nhân về tình trạng bệnh, tiên lượng rất nặng, nguy cơ hôn mê gan.

Bệnh nhi 3 tuổi ở Thanh Hóa ngộ độc thuốc nam phải điều trị tích cực tại Bệnh viện Nhi Trung ương. (Ảnh: BLĐ)

Trước đó, cuối tháng 4/2024, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận và điều trị cho một bệnh nhi 3 tuổi, bị ngộ độc chì nặng, nguy kịch, do cha mẹ cho trẻ dùng thuốc nam không rõ nguồn gốc để chữa bệnh động kinh. Bệnh nhi có địa chỉ tại Thanh Hóa, có tiền sử mắc bệnh động kinh từ 6 tháng tuổi. Trước khi nhập viện 3 tháng, gia đình thấy trẻ co giật nhiều hơn. Gia đình tự ý đi mua thuốc nam không rõ nguồn gốc dạng viên về cho trẻ uống. Sau khi dùng thuốc, tình trạng co giật của trẻ có giảm hơn, nhưng khoảng 1 tháng nay trẻ xuất hiện rối loạn hành vi, khóc buồn vô cớ, hay kêu đau đầu,… Trẻ nhập viện Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng co giật, nôn nhiều, rối loạn ý thức, da xanh tái. Qua thăm khám lâm sàng, kết hợp hỏi bệnh sử, các bác sĩ nghi ngờ trẻ bị ngộ độc chì. Sau khi tiến hành làm các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết và xét nghiệm định lượng chì trong máu, kết quả cho thấy bệnh nhi bị ngộ độc chì rất nặng. Nồng độ chì trong máu trên 100 µg/dL (ngưỡng được chấp nhận là dưới 10 µg/dL). Ngoài ra, trẻ còn thiếu máu nặng và giãn não thất.

Cuối tháng 3/2024, Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ tiếp nhận, trường hợp nữ bệnh nhân N.T.H (ở TP Phú Thọ) nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, vàng da, vàng mắt, nước tiểu màu sẫm, suy gan do lạm dụng thuốc nam chữa bệnh. Khai thác bệnh sử người bệnh cho biết, khoảng 8 tháng trước, thấy trong người mệt mỏi, chán ăn. Tuy nhiên, người bệnh không đi khám, mà đi cắt thuốc nam về uống theo lời khuyên của người quen. Tại bệnh viện, nhận thấy người bệnh có dấu hiệu suy gan, các bác sĩ đã chỉ định người bệnh làm các xét nghiệm, siêu âm, chụp chiếu. Kết quả cho thấy, người bệnh âm tính với virus viêm gan, có tình trạng thiếu máu, rối loạn đông máu. Các xét nghiệm chức năng gan đều vượt quá giá trị bình thường nhiều lần. Với kết quả xét nghiệm như trên, bác sĩ kết luận tình trạng suy gan của người bệnh là do lạm dụng thuốc nam.

Bệnh nhân nữ ở Phú Thọ nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, vàng da, vàng mắt, suy gan nguy hiểm do tự ý sử dụng thuốc Nam.

Xa hơn nữa là trường hợp chị N.T.H (ở Phủ Lý - Hà Nam), nghe hàng xóm nói cây diệp hạ châu trắng (còn gọi là cây răng cưa chó đẻ) uống đẹp da, mát gan, cây này lại rất sẵn trong vườn nhà nên chị lấy sắc nước uống hằng ngày. Công dụng ban đầu quả thật tuyệt vời. Chị ăn ngon miệng, ngủ tốt, da mịn sáng, người thấy khỏe lên rõ. Nhưng uống diệp hạ châu được vài tháng, một hôm chị xây xẩm mặt mày phải đưa vào bệnh viện cấp cứu. Bác sỹ nói, chị bị huyết áp tăng cao dẫn đến đột quỵ, may mà chỉ bị ở thể nhẹ. Nghĩ lại chị nhớ có lần, đi khám sức khỏe, bác sỹ nói chị huyết áp hơi cao, nên kiêng đồ nhiều dầu mỡ, thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao. Khi uống liên tục nước sắc cây diệp hạ châu kích thích tiêu hóa tốt, chị ăn ngon miệng, nên làm nhiều món ngon ăn, trong đó có khá nhiều thịt, đồ dầu mỡ làm cơ thể tăng cân, huyết áp tăng cao. Cũng qua bác sỹ chị mới biết người khỏe mạnh nếu uống quá nhiều cây này có thể gây xơ gan, ung thư ruột, bởi diệp hạ châu làm tăng bài tiết mật. Gan tiết mật nhiều phải làm việc nhiều, gây tổn hại. Mật tiết ra nhiều sẽ đọng ở ruột, lâu ngày gây ung thư ruột.

Một trường hợp nữa, cũng ở tỉnh Hà Nam, do hay phải đi tiếp khách uống nhiều rượu, nghe nói atiso là một cây mát gan, anh N.V.T đã mua chè, hoa atiso về uống hằng ngày. Thời gian đầu, anh thấy người nhẹ nhõm, cảm giác tiêu mỡ trong người, dễ chịu vô cùng, không còn bị nhiệt miệng. Thấy thế, anh càng tăng cường uống nhiều, hãm nước đặc hơn. Được một thời gian anh cảm thấy ăn kém, đầy bụng, mệt mỏi, sức khỏe yếu đi rõ rệt. Khi đến bệnh viện khám tổng thể, anh được khi bác sỹ cho biết, anh bị suy thận giai đoạn đầu và có dấu hiệu teo gan. Bác sỹ hỏi kỹ tiền sử bệnh tật, mãi sau mới phát hiện nguyên nhân là do anh uống quá nhiều atiso trong một thời gian dài. Atiso đúng là có tác dụng mát gan, giảm mỡ máu nhưng uống atiso lợi tiểu. Uống nhiều trong một thời gian dài dẫn đến mất cân bằng điện giải, không hấp thu được một số vi chất, gây hại cho thận và lâu ngày dẫn tới suy thận. Atiso làm cho gan tăng cường bài tiết mật. Người bình thường uống nước loại cây này trong một thời gian dài làm cho gan tiết mật quá nhiều, dẫn đến suy gan, teo gan.

Không tự ý sử dụng thuốc nam chữa bệnh theo kiểu “truyền miệng”

Qua các trường hợp nêu trên, có thể thấy rằng, thuốc nam cũng là thuốc nên chúng ta tuyệt đối không được tùy tiện tự uống theo “truyền miệng”, mà phải đến thầy thuốc được đào tạo về y học cổ truyền để được bắt mạch, kê toa thì việc điều trị mới có hiệu quả, không gây ra những hậu quả đáng tiếc cho sức khỏe.

Nên nhớ rằng, trong mỗi cây thuốc nam, đều có hàm lượng thuốc trị bệnh, hoặc có tác dụng bồi bổ sức khỏe. Mà đã là thuốc thì phải có thầy thuốc chẩn trị, bắt mạch, kê toa chứ không thể uống tùy tiện được.

Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, người dân không nên tự ý dùng thuốc nam. Nếu dùng, phải có chỉ định của bác sỹ, người có chuyên môn. Trước khi mua cần quan sát kỹ bao bì, hạn sử dụng. Đặc biệt, chọn mua thuốc ở địa chỉ uy tín, tuyệt đối không nghe theo quảng cáo, truyền miệng, mua thuốc bán trên mạng.

Ngoài ra, nếu người dân muốn chữa bệnh theo phương pháp y dược cổ truyền, phải tìm đến các cơ sở điều trị có uy tín, được cấp giấy phép, có chứng chỉ hành nghề để được chẩn đoán, kê đơn, điều trị đúng bệnh. Khi mua thuốc nam để điều trị bệnh, người dân cần thăm khám để tìm nguyên nhân, từ đó điều trị mới hiệu quả.

Cần lưu ý, thuốc nam dù là nguồn gốc cây cỏ tự nhiên, nhưng vẫn cần sự hướng dẫn của người có chuyên môn để giảm được những tác dụng phụ không mong muốn. Các loại thuốc nam sử dụng, cũng cần rõ nguồn gốc, tốt nhất là mua những loại thuốc được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, và khi tra cứu thông tin y học thì cần tìm nguồn chính thống.

Trên hết, người dân tuyệt đối không nên đặt cược sức khoẻ, tính mạng của mình; cần tỉnh táo lựa chọn phương pháp điều trị khoa học, tránh xa những lời “truyền miệng” hay những bài thuốc trôi nổi, đồn thổi thiếu căn cứ. Các ban ngành chức năng, chính quyền địa phương cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh, hành nghề dược liệu trái phép để bảo vệ sức khỏe cho người dân.

Phạm Thủy

https://suckhoeviet.org.vn/