Cỏ xước - Loài cây dại với nhiều tác dụng chữa bệnh có thể bạn chưa biết

08:53 | 20/05/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Cỏ xước là một loài cây mọc hoang dại, tuy nhiên nó lại là một loại dược liệu được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Cây cỏ xước có tác dụng chữa các bệnh về xương khớp, hỗ trợ trị sỏi khá hiệu quả. Cùng tìm hiểu về công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây cỏ xước.

Cây cỏ xước là một loại thực vật thân thảo, có tên khoa học là Achyranthes aspera L., thuộc họ rau dền (Amaranthaceae). Ở nước ta, nó còn được gọi với cái tên khác là ngưu tất nam.

Bộ phận sử dụng làm thuốc là thân, lá và rễ cây. Người ta thường đào cả cây đem về rửa sạch, hong khô và cắt khúc nhỏ. Sử dụng cây cỏ xước giúp cho cơ thể tăng bài thải chất độc, lọc thận, lợi tiểu. Đặc biệt, trà làm từ cỏ xước rất dễ sử dụng, thơm ngon bổ dưỡng, tăng cường sức đề kháng cho người bệnh.

Cỏ xước - Loài cây dại với nhiều tác dụng chữa bệnh có thể bạn chưa biết

Cây cỏ xước.

Tác dụng theo y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, cây cỏ xước có vị đắng, chua, tính bình, không độc và được quy kinh vào 2 kinh Can, Thận. Cây cỏ xước có tác dụng:

Thanh nhiệt, giải độc.
Hỗ trợ tiêu viêm, giảm đau.
Lợi tiểu.
Giúp lưu thông khí huyết.
Được ứng dụng trong điều trị: viêm gan, nhiễm trùng thận, chữa bệnh gout, rối loạn kinh nguyệt, trị mụn…

Tác dụng theo y học hiện đại

Theo y học hiện đại, cây cỏ xước có những tác dụng sau:

Giúp giãn nở mạch máu, có tác dụng hạ huyết áp.
Kích thích tiểu tiện, giảm đường huyết, giảm mỡ.
Tác dụng kháng sinh, kháng khuẩn, kháng nấm, chống viêm và giảm đau.
Tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, chống lại sự phát triển của các gốc tự do và ngăn ngừa ung thư.

Bộ phận sử dụng làm thuốc là thân, lá và rễ cây cỏ xước.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây cỏ xước

Điều trị bệnh thấp khớp

Rễ cỏ tranh 40g, hà thủ ô 28g, thổ phục linh 20g, cỏ nhọ nồi 16g, ngải cứu 12g, thương nhĩ tử 12g. Sắc đặc sắc uống ngày 1 thang, uống liên tục 7 - 10 ngày.

Hoặc cỏ xước, thân vòi voi, kim ngân hoa, địa linh phục sinh, hy thiêm, ké đầu ngựa, bản cáo thiên niên kỷ, cây xấu hổ, cây đau xương và cây gai. Được chế biến thành rượu cao cấp và rượu thuốc.

Hoặc lấy rễ cỏ tranh 16g, thanh bì 12g, thương truật 12g. Viên nang chia 2 lần uống trong ngày.

Hỗ trợ kinh nguyệt không đều, huyết ứ

20g rễ đinh lăng, bối mẫu, ích mẫu, nghệ xanh mỗi vị 16g, xích thược, mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa bầm máu, máu ứ bên trong do té ngã

Lấy 100g cỏ xước ngâm chung với 30g sâm đại hành, 50g dứa dại và rượu trắng cao độ. Để trong ít nhất 30 ngày. Mỗi lần uống 15ml x 2 lần trong ngày.

Điều trị hỗ trợ sỏi niệu quản

12g rễ cỏ tranh, 50g cỏ nhọ nồi, 30g hoa anh thảo, lá dứa, 30g thảo quyết minh, 20g ngải cứu, 16g vôi tôi, 16g cỏ nhọ nồi.

Điều trị bệnh viêm gan, nhiễm trùng thận

- Bài 1: Chuẩn bị cỏ xước, mã đề, cỏ tháp bút, sinh địa, rễ cỏ tranh rồi đem sắc lấy nước uống.

- Bài 2: Chuẩn bị 30g rễ cây cỏ xước, 15g mỗi loại: rễ cỏ tranh, xa tiền, mộc thông, lá móng tay, trọng đài và phất dũ. Sau đó bạn đem sắc và uống khi còn ấm. Bạn chia thành 3 phần uống trong ngày và trước mỗi lần uống thì hâm lại cho nước ấm.

Điều trị bệnh rối loạn tiền đình, đau đầu, chóng mặt, huyết áp tăng cao, trong người bốc hỏa, táo bón

Chuẩn bị hạt muồng 20g và cỏ xước 30g. Hạt muồng đem sao vàng rồi sắc chung với ngưu tất uống mỗi ngày 1 thang.

Chữa máu nhiễm mỡ gây tăng huyết áp, xơ vữa động mạch

Chuẩn bị cỏ xước và đương quy mỗi thứ 16g, hạt lạc giới (sao vàng), xuyên khung, cỏ cứt lợn mỗi thứ 12g, nấm mèo 10g, hạn liên thảo 20g. Trộn đều các nguyên liệu rồi đem sắc chung. Mỗi thang sắc chia 3 lần uống trong ngày. Kiên trì uống liên tục 20 - 30 ngày để thấy được hiệu quả.

Vị thuốc cỏ xước hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, bệnh gan, chữa bầm máu...

Hỗ trợ chữa bệnh gout

Chuẩn bị rễ cây cỏ xước cùng với lá tất bát (tiêu lốt), rễ cây cẩu trùng vĩ (vòi voi) và rễ bưởi bung (cây cơm rượu) mỗi loại 15g. Sau đó đem sắc với 4 bát nước lọc đến khi chỉ còn khoảng 2 bát nước. Bạn đem nước đã sắc chia đều thành 3 phần dùng trong ngày, dùng tối đa 10 ngày.

Giảm đau lưng, mỏi gối

Chuẩn bị 30g mỗi loại: cỏ xước, đỗ trọng, đương quy, sinh địa, tiên linh tỳ, tỳ giải, ý dĩ nhân; 15g mỗi loại: đan sâm, kim anh, phụ tử, phòng phong, sơn thù, thạch hộc. Sau đó, bạn đem giã nát toàn bộ nguyên liệu, bọc trong túi rồi ngâm với 3 lít rượu. Sau 7 - 9 ngày bạn đem ra uống, mỗi lần uống 2 ly nhỏ sẽ thấy không còn đau nhức lưng, gối.

Bạn cũng có thể ngâm trực tiếp 1kg rễ cỏ xước khô với khoảng 5 lít rượu, ngâm khoảng 1 tháng rồi dùng uống hoặc xoa trực tiếp lên vùng lưng, gối bị đau mỏi.

Lưu ý khi sử dụng cây cỏ xước:

- Cần cẩn trọng khi sử dụng cho phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú và trẻ em.

- Không sử dụng cho những người dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong các bài thuốc. Các triệu chứng dị ứng với cỏ xước như: nổi mẩn, ngứa, buồn nôn, tức ngực, khó thở, choáng váng… Khi sử dụng nếu có những triệu chứng này thì cần ngưng dùng ngay và đến gặp bác sĩ để được thăm khám, điều trị.

- Những người gặp các vấn đề về dạ dày, bệnh đường ruột thì nên cân nhắc kỹ trước khi sử dụng bởi có thể gặp các tác dụng phụ như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn…

- Không nên sử dụng cỏ xước khi đang dùng một số loại thuốc, thực phẩm chức năng khác bởi có thể gây ra tương tác thuốc và các tác dụng phụ không mong muốn. Với các loại dược liệu, không nên kết hợp cỏ xước với huỳnh hỏa, bạch tiền, quy giáp và lục anh.

L.Anh (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn/

Tags:

Tin liên quan

Khuyến cáo phòng chống ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe

21:02 | 04/12/2025 Môi trường & Sức khỏe

Để chủ động bảo vệ sức khỏe người dân trước những ảnh hưởng có hại của ô nhiễm không khí, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đã xây dựng khuyến cáo phòng, chống ảnh hưởng của ô nhiễm không khí tới sức khỏe.

Dự báo thời tiết ngày 5/12/2025: Bắc Bộ nhiều mây, có mưa vài nơi

05:30 | 05/12/2025 Môi trường xanh

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày 5/12/2025.

Những ai cần thận trọng khi uống cà phê?

07:00 | 04/12/2025 Sức khỏe

Cà phê là thức uống quen thuộc của nhiều người, không chỉ giúp tỉnh táo mà còn mang lại một số lợi ích như cải thiện khả năng tập trung, hỗ trợ chuyển hóa năng lượng và nâng cao tâm trạng. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể thoải mái thưởng thức cà phê. Với một số nhóm đối tượng, việc sử dụng không đúng cách có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe, thậm chí làm trầm trọng thêm các bệnh lý sẵn có.

Cùng chuyên mục

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Các tin khác

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Các loại thảo dược tăng cường đề kháng và lợi ích sức khỏe vượt trội

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Trong cuộc sống hiện đại, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả và bền vững để bảo vệ cơ thể chính là sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, vốn đã được chứng minh có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những loại thảo dược nổi bật, được nhiều người tin dùng nhờ vào công dụng vượt trội của chúng.

Những tác dụng của cây chìa vôi trong chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:58 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Dân gian ta có rất nhiều bài thuốc từ dược liệu tự nhiên có tác dụng chữa bệnh vừa hiệu quả vừa an toàn. Trong số đó, không thể không kể đến cây chìa vôi với những lợi ích nổi bật trong hỗ trợ điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Vậy dùng cây chìa vôi như thế nào để đạt được công dụng cao nhất? Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu quen thuộc này.

Kỳ cuối: Bài thuốc ngoài da và lưu ý khi sử dụng cây bầu đất tím

09:55 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu đặc điểm, công dụng và các bài thuốc ăn uống từ cây bầu đất tím, kỳ 3 sẽ giới thiệu các bài thuốc dùng ngoài da và những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại dược liệu này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trà phổ nhĩ: Tinh hoa trà Á Đông và những lợi ích sức khỏe

07:41 | 29/11/2025 Y học cổ truyền

Trà phổ nhĩ là một trong những dòng trà độc đáo nhất, nổi tiếng với quá trình lên men tự nhiên và hương vị càng để lâu càng “chín”, càng đậm sâu. Không giống các loại trà xanh hay trà đen thông thường, phổ nhĩ có thể được cất giữ hàng chục năm, phát triển mùi thơm trầm ấm, đất ẩm và vị ngọt hậu rất đặc trưng. Nhiều tín đồ trà gọi đây là loại trà “càng uống càng ghiền”.

Kỳ 1: Tìm hiểu chung về cây bầu đất tím

08:34 | 28/11/2025 Y học cổ truyền

Trong đời sống ẩm thực và y học dân gian Việt Nam, cây bầu đất tím từ lâu đã trở thành một loại rau – dược liệu quen thuộc. Không chỉ góp mặt trong bữa cơm hằng ngày, loại cây này còn được nhiều gia đình sử dụng như vị thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thường gặp. Những đặc tính nổi bật về hình thái, giá trị dinh dưỡng và dược tính đã khiến cây bầu đất được tin dùng rộng rãi ở nhiều địa phương.

Hạt cau trị giun sán, đầy trướng bụng

16:07 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Cây cau được trồng rất nhiều tại nước ta, đặc biệt là vùng nông thôn. Không chỉ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ Tết, giỗ, rằm, cau nhiều tác dụng trị bệnh, đặc biệt là hạt cau.

Những cây thuốc nam giúp làm sạch phổi, giảm ho, long đờm tự nhiên

11:37 | 27/11/2025 Thông tin đa chiều

Trong tự nhiên, có rất nhiều loại cây thuốc nam được y học cổ truyền sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến phổi và đường hô hấp. Những loại cây này không chỉ dễ tìm mà còn mang lại hiệu quả bất ngờ. Dưới đây là danh sách các cây thuốc nam chữa bệnh phổi hiệu quả mà bạn nên tham khảo.

Nấm hương - "Trợ thủ cho sức khỏe" từ gian bếp

11:20 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Nấm hương - thực phẩm quen thuộc, nguyên liệu cho những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Trong Đông y, nấm hương được gọi là “thực phẩm trường thọ” nhờ tác dụng tăng cường sức khỏe toàn thân. Ngày nay, y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều lợi ích của nấm hương trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh.

Các bài thuốc từ cây cau

09:52 | 26/11/2025 Y học cổ truyền

Trong Đông y thường dùng hai vị thuốc từ quả cau lấy tên thuốc là binh lang (hạt cau) và đại phúc bì (vỏ cau). Ngoài ra các bộ phận của cây cau đều có tác dụng chữa bệnh.

Xem thêm

Hoạt động hội

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

05-10-2025 14:21 Hoạt động hội

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”