Công dụng và bài thuốc chữa bệnh hiệu quả từ cỏ chân vịt
Đặc điểm tự nhiên
Tên tiếng Việt: Cỏ chân vịt.
Tên khác: Duyên giao; Bọ xít; Cây trứng vịt; Cây thủy hảo; Cây cỏ chửa; Cỏ thia lịa, Cỏ chân vịt ấn.
Tên khoa học:Sphaeranthus indicus L. Họ: Asteraceae (Cúc).
Cây thảo nhẵn, mọc đứng, thường rất sum sê, cao từ 0,5m đến 1m. Thân cành có mặt cắt tam giác, có cạnh nhăn nheo do đường men của phiến lá. Lá mọc so le, hình bầu dục hay thuôn hình mác, dài 2,5cm đến 7cm, rộng từ 1,5cm đến 2cm, gốc bè ôm thân, đầu lá tù, mép khía răng nhỏ hoặc còn nguyên.
Các cụm hoa mọc đối diện lá thành đầu kép có hình dạng cầu hoặc hình trứng, màu hồng hoặc tím nhạt, dài từ 1cm đến 3cm; có cánh ở cuống hoa; hoa cái nhiều có tràng hẹp, hình ống 3 răng; hoa lưỡng tính có từ 1 đến 3 cái ở giữa, tràng hoa hình trứng ngược có 5 thùy và nhị 5 có tai nhọn.
Cỏ chân vịt có quả bế, dạng trụ, có khía rãnh, quả có lông.
Mùa ra hoa - quả: Khoảng tháng 12 đến tháng 2 năm sau.
Phân bố, thu hái, chế biến
Cỏ chân vịt, một loại cây thảo thường sống 1 năm, ưa sáng, mọc ở trên những vùng đất ẩm còn tương đối màu mỡ ở các ruộng trồng màu trong thung lũng và gần các nguồn nước. Cây con được mọc từ hạt, hay xuất hiện vào khoảng cuối mùa xuân. Cây phân nhánh sớm và tăng trưởng nhanh trong mùa hè. Đến mùa thu, khi quả đã già, cây tàn lụi. Hạt giống phát tán quanh cây mẹ, tồn tại qua đông, đến mùa xuân năm sau nảy mầm và bắt đầu một vòng đời mới.
Bộ phận sử dụng
Cả cây trừ rễ. Thu hái vào thời điểm cây chưa có hoa. Phơi hoặc sấy khô.
Thành phần hoá học
Phần trên mặt đất của Cỏ chân vịt chứa alcaloid sphaeranthin. Ngoài ra còn có các hợp chất được tìm thất từ lá như squalene, spinasterol, và stigmasterol và 0,01% tinh dầu nhớt màu vàng sẫm. Trong hoa tươi tìm thấy tinh dầu.
![]() |
| Công dụng và bài thuốc chữa bệnh hiệu quả từ cỏ chân vịt |
Công dụng
Theo y học cổ truyền
Lá non Cỏ chân vịt luộc ăn dùng cho phụ nữ mới đẻ nhanh hồi phục lại sức.
Đối với Y học dân gian của Ấn Độ, Cỏ chân vịt dùng làm thuốc làm dịu da. Nước ép lá được dùng súc miệng chữa viêm họng.
Tại Mỹ, cao nước của cành và lá Có tác dụng diệt gián.
Theo y học hiện đại
Kháng viêm, giảm đau nhức, đau đầu, đau nửa đầu.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa, dễ tiêu hóa.
Hỗ trợ điều trị hen suyễn, ho do giãn phế quản.
Hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường, nâng cao sức đề kháng vì rất giàu chất chống oxy hóa.
Có lợi cho hệ thần kinh trong điều trị các bệnh thần kinh.
Có tác dụng bổ thận, lợi tiểu.
Điều trị các bệnh viêm da, hỗ trợ làm lành vết thương nhanh chóng và không để lại sẹo.
Squalene bảo vệ tim mạch có liên quan đến việc ức chế sự tích tụ lipid thông qua các đặc tính làm giảm lipid và/ hoặc chống oxy hóa.
Spinasterol kháng khuẩn chống lại Streptococcus mutans, S. sorbinus.
Stigmasterol làm giảm nồng độ cholesterol trong huyết tương.
Liều dùng & cách dùng
Lá non cỏ chân vịt luộc ăn dùng cho phụ nữ mới đẻ nhanh hồi phục lại sức. Cả cây phơi khô, tán bột, rây mịn dùng chữa ho, ho gió, ho có đờm, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần một thìa cà phê.
Ở Ấn Độ, Rễ và hạt Cỏ chân vịt được dùng làm thuốc trị giun ở dạng bột với liều lượng từ 2 g đến 8 g. Cây tươi giã nát cùng với với bơ, bột và đường thành một loại bánh ngừa quá trình lão hóa tóc và rụng tóc. Hạt được chiên trong dầu vừng hoặc rễ dùng nấu nước uống được xem như là thuốc kích dục mạnh. Nước sắc của cây cũng dùng chữa rối loạn đường tiết niệu. Hoa được dùng nhai, nuốt với mục đích điều trị viêm màng kết.
![]() |
| Bài thuốc từ cỏ chân vịt |
Bài thuốc từ cỏ chân vịt
Trị thủy đậu: Lấy 30g cỏ chân vịt khô, 400ml nước lọc cho vào ấm sắc cùng nước nước lọc cho đến khi còn tầm 100ml thuốc bên trong thì cho chắt uống. Sau đó lại đem thêm 30g cỏ chân vịt đi đốt cháy thành than, tán nhỏ thành bột trộn với nước bôi lên những nốt thuỷ đậu.
Với bài thuốc này người bệnh cần cân đối giữa việc uống thuốc và bôi thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất. Chỉ sau khoảng 1 tuần các nốt thuỷ đậu sẽ lặn và không để lại sẹo trên da.
Giải độc, thanh nhiệt cơ thể: Dùng cỏ chân vịt khô tán dược liệu thành dạng bột mịn cho vào hộp kín bảo quản sử dụng dần. Đem hòa tan ¼ thìa cà phê bột với nước ấm rồi uống hằng ngày.
Khắc phục bệnh lý đường hô hấp: Dùng mỗi ngày một thìa bột cây chân vịt, hòa với 150ml và uống vào mỗi buổi sáng.
Chữa bệnh tiểu đường: Lấy 200g cỏ chân vịt tươi và 1 quả cau tươi rửa sạch, cắt thành phần nhỏ đem ngâm trong nước ấm khoảng 5 phút sau đó vớt ra cho 7 bát nước lọc vào đun với lửa nhỏ chọn cạn khoảng 4 bát thì dùng uống thay nước lọc hàng ngày. Sử dụng kiên trì trong khoảng 1 tháng tình trạng bệnh sẽ thuyên giảm đáng kể.
Khôi phục chức năng gan thận: Dùng cỏ chân vịt phơi khô, đem cán thành bột mịn. Mỗi ngày dùng ¼ thìa cà phê bột pha với 120ml nước ấm để uống.
Trị triệu chứng đau nửa đầu, chóng mặt do căng thẳng tâm lý kéo dài: Dùng cây cỏ chân vịt tươi đem giã nát lấy nước cốt uống ngày 10 – 15ml.
Cải thiện tình trạng mỏi mắt, đau đỏ mắt: Sau một ngày dài làm việc bạn cần chuẩn bị một lượng hoa cây chân vịt vừa đủ, sau đó nghiền nhỏ và trộn với mật ong và uống hỗn hợp hằng ngày để tăng cường thị lực.
Chữa hôi miệng: Sử dụng một nắm cỏ chân vịt tươi, tiến hành nghiền nhỏ. Sau đó trộn nước cốt thu được với 1 thìa cà phê giấm và dùng ngậm hoặc súc miệng vào mỗi sáng.
Trị bỏng bằng cỏ chân vịt: Dùng bột cỏ chân vịt trộn với lòng trắng trứng gà, khuấy đều tay đem đắp hỗn hợp trên vào nơi bị bỏng, sau 2 tiếng có thể rửa lại với nước ấm.
Giảm đau nhức xương khớp: Chuẩn bị gừng tươi và cây chân vịt, sau đó nghiền nát lấy nước cốt. Hòa hỗn hợp này với nước ấm và uống 2 lần mỗi ngày.
Điều trị ngứa da, ghẻ lở: Chuẩn bị một lượng lá khô, đem nghiền nhỏ thành bột. Sau khi trộn với 2 thìa nước có thể đắp lên da, áp dụng ngày 2 lần.
Chữa tình trạng táo bón, sôi bụng, đầy hơi: Mỗi ngày, bạn nên dùng khoảng ¼ thìa cà phê bột cây chân vịt, đem pha với nước ấm để uống, mỗi ngày 3 lần trước bữa ăn.
Chữa giun sán trong ruột: Lấy bột cây chân vịt hoặc mua nguyên liệu phơi khô và tự cán mịn. Sau đó mỗi ngày pha với 150ml nước ấm để uống sẽ giúp đào thải các loại giun, sán ra khỏi đường ruột một cách tự nhiên.
Hỗ trợ chữa bệnh trĩ: Sử dụng rễ của cây chân vịt sau đó pha với mật ong hoặc sữa bơ với tỷ lệ vừa đủ. Sắc uống 2 lần mỗi ngày và dùng liên tục từ 14 – 20 ngày sẽ thấy giảm rõ rệt ngứa ngáy vùng hậu môn, co búi trĩ và giảm kích thước.
Điều trị kinh nguyệt không đều: Dùng khoảng 3g bột cỏ chân vịt sau đó pha với sữa bơ (nên chọn loại không đường) và uống 2 lần mỗi ngày.
Tăng cường chức năng tình dục: Hòa một lượng vừa đủ bột cây chân vịt với sữa không đường và uống trước khi đi ngủ khoảng 30 phút có tác dụng cải thiện sinh lực phái mạnh, kéo dài thời gian quan hệ.
Chữa giang mai: Lấy cây chân vịt phơi khô đem thái nhỏ, ngâm cùng 15- 20ml nước. Dùng hỗn hợp thu được thoa lên da mỗi ngày một lần sẽ có tác dụng giảm ngứa, se khít vết thương và ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
![]() |
| Cỏ chân vịt chữa bệnh gì? |
Lưu ý
Phụ nữ có thai và cho con bú cần thận trọng khi dùng.
Việc ứng dụng các bài thuốc từ cỏ chân vịt thực chất xuất phát từ những mẹo dân gian vì vậy, phương pháp này chỉ phù hợp với những bệnh mới khởi phát hoặc ở mức độ cấp tính. Hiệu quả cuối cùng phụ thuộc rất nhiều vào mức độ hấp thụ của cơ địa. Để tránh tác dụng ngoài ý muốn, bạn nên chủ động thăm khám y tế và tham khảo ý kiến chuyên môn của các bác sĩ.
Tin liên quan
Tác dụng – công dụng chung của cây Bách hợp
11:15 | 16/07/2025 Y học cổ truyền
Cây một dược: Công dụng, cách dùng trị bệnh theo y học cổ truyền
14:33 | 26/05/2025 Y học cổ truyền
Cùng chuyên mục
Chữa bong gân bằng cây lá náng
09:29 | 19/12/2025 Y học cổ truyền
Những loại cây chữa đau nhức xương khớp
08:23 | 18/12/2025 Y học cổ truyền
Việt Nam - Ấn Độ và cơ hội định hình chuỗi giá trị y học cổ truyền toàn cầu
06:30 | 18/12/2025 Thông tin đa chiều
Cải cúc - Loại rau bình dị, vị thuốc trong vườn nhà
07:00 | 17/12/2025 Y học cổ truyền
Vườn thuốc nam tại gia: 7 loại cây dễ trồng và công dụng chữa bệnh thông thường
07:00 | 16/12/2025 Y học cổ truyền
Bài thuốc dân gian từ cốt khí củ
10:02 | 15/12/2025 Y học cổ truyền
Các tin khác
Lá lốt - Vị thuốc dân gian giúp giảm đau xương khớp hiệu quả
07:00 | 15/12/2025 Y học cổ truyền
Hội đông Y Việt Nam: Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý của Thái Y viện triều Nguyễn
18:00 | 12/12/2025 Thông tin đa chiều
Kỳ 3: Công dụng và các bài thuốc từ cây cúc tần
08:37 | 10/12/2025 Y tế 24h
Bạn có biết: Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ quả trám
08:00 | 10/12/2025 Y học cổ truyền
Kỳ 2 – Thành phần hóa học và cách thức khai thác dược liệu cây cúc tần
16:12 | 09/12/2025 Y học cổ truyền
Kỳ 1: Đặc điểm sinh học của cây cúc tần
09:40 | 08/12/2025 Y học cổ truyền
10 loại thảo dược giúp an thần, giảm căng thẳng theo y học cổ truyền
08:00 | 07/12/2025 Y học cổ truyền
Rau củ mùa đông: Những “vị thuốc” quen thuộc giúp bồi bổ và tăng cường sức khỏe
08:00 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp
Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh
14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền
Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến
14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền
Hội Nam Y Việt Nam và hành trình lan tỏa yêu thương đến 280 hộ đồng bào Rục ở Kim Phú (Quảng Trị)
5 ngày trước Hoạt động hội
Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới
23-11-2025 07:00 Tin tức
Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng
09-11-2025 17:00 Hoạt động hội
Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030
04-11-2025 10:14 Hoạt động hội
Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh
17-10-2025 21:58 Hoạt động hội





