Tác dụng của vị thuốc bán hạ

SKV - Bán hạ là dược liệu được sử dụng trong y học cổ truyền với nhiều công dụng như điều trị ho, chống nôn ở người bệnh viêm dạ dày...

Đặc điểm cây bán hạ

Tác dụng của vị thuốc bán hạ
Bán hạ còn được gọi là củ chóc, cây chóc chuột hay lá ha chìa

Cây bán hạ Việt Nam (bán hạ nam) còn được gọi là củ chóc, cây chóc chuột hay lá ha chìa, có tên khoa học là Typhonium trilobatum Schott, thuộc họ Ráy (Araceae). Bán hạ nam là một loại cỏ không có thân, củ cây hình cầu với đường kính khoảng 2cm.

Lá cây có thể hình mác, hình tim hoặc chia thành thùy với độ dài khoảng 4 – 15cm và độ rộng khoảng 3,5 – 9cm. Hoa bán hạ mọc thành cụm và được gọi là bông mo, phần hoa đực có chiều dài khoảng 5 – 9mm và khoảng 17 – 27mm đối với phần trần, hoa có màu xanh pha đỏ tím với đặc điểm hoa đực nằm ở trên và hoa cái nằm ở dưới. Quả cây thuộc loại quả mọng, hình trứng và dài khoảng 6mm.

Dược liệu bán hạ được chế biến từ củ cây bán hạ. Thu hoạch củ vào khoảng thời gian tháng 8 đến tháng 9 khi cây đã lụi. Đào lấy củ, cắt bỏ rễ con và rửa sạch. Củ to gọi là nam tinh, củ nhỏ gọi là bán hạ có thể dùng tươi (dùng trong trường hợp giã đắp lên vị trí bị rắn độc cắn) và phổ biến hơn là dùng khô qua chế biến.

Bán hạ có tác dụng gì?

Tác dụng của vị thuốc bán hạ
Vị thuốc bán hạ

Theo y học cổ truyền, bán hạ nam dược liệu là vị thuốc có nhiều công dụng đối với sức khỏe con người. Các tác dụng của bán hạ được nghiên cứu theo y học hiện đại và y học cổ truyền như sau:

Tác dụng nghiên cứu theo y học hiện đại: Bán hạ sống có chứa thành phần gây độc tính nhưng sau khi chế biến, dược liệu bán hạ mang lại nhiều công dụng đối với sức khỏe. Thành phần gây độc tính không hòa tan trong nước, không bị phá hủy bởi nước gừng đơn độc nhưng bị phá hủy bởi Bạch phàn, trong khi đó các thành phần có tác dụng chống nôn, giảm ho dễ hòa tan trong nước ấm.

Các tác dụng theo y học hiện đại như sau:

- Cầm nôn và chống nôn: Các chế phẩm từ dược liệu bán hạ nam có công dụng cầm nôn và chống nôn hiệu quả như bột, cao lỏng, nước sắc sau khi được chế biến ở nhiệt độ cao. Tuy nhiên, bán hạ sống là lại nguyên nhân dẫn đến nôn và buồn nôn;

- Chống nhiễm độc: Dược liệu bán hạ nam có công dụng giải độc khi nhiễm độc acetylcholin, strychnin;

- Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư: Nước ngâm hoặc cồn loãng ngâm Chưởng diệp lá ha chìa có công dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư ở động vật thí nghiệm;

- Giảm ho: Nghiên cứu thực hiện trong phòng thí nghiệm cho kết quả mèo được gây ho nhân tạo sau khi uống nước sắc từ dược liệu bán hạ có khả năng giảm ho, tuy nhiên hiệu quả kém hơn so với codein.

- Tác dụng nghiên cứu theo Y học cổ truyền: Dược liệu bán hạ có công dụng táo thấp hóa đàm, hiệu quả cao giúp giáng nghịch cầm nôn, tiêu bỉ tán kết. Vì vậy, vị thuốc này được sử dụng chủ trị trong điều trị chứng thấp đàm, đàm hàn ẩm ẩu thổ, hàn đàm thượng xung gây động phong, ung thư thũng độc, vị nhiệt ẩu thổ...

Lưu ý khi sử dụng dược liệu bán hạ

Tác dụng của vị thuốc bán hạ
Lưu ý khi sử dụng bán hạ trong trị bệnh

Bán hạ là dược liệu có nhiều công dụng trong điều trị, tuy nhiên để an toàn và hiệu quả trong quá trình sử dụng cần lưu ý những điểm sau:

Liều lượng và cách dùng: Bán hạ dùng uống nên sắc mỗi lần từ 5 – 10g hoặc dùng dạng thuốc viên hoàn, thuốc tán. Lượng thuốc dùng ngoài nên sử dụng vừa đủ và thích hợp. Bên cạnh đó, tùy theo dạng dược liệu được chế biến để sử dụng liều lượng và đối tượng thích hợp như sau:

- Thanh bán hạ: Công dụng bớt táo cay, chuyên hóa đờm nên được sử dụng ở người bệnh suy nhược đờm nhiều hoặc trẻ em thực tích đàm trệ;

- Pháp bán hạ: Công dụng táo thấp hòa vị nên sử dụng phù hợp ở người bệnh bị tỳ hư thấp trệ hoặc tỳ vị bất hòa;

- Bán hạ khúc: Tính ôn táo nên sử dụng phù hợp ở người bị nôn do vị nhiệt, phế nhiệt (đờm vàng dính), người mắc chứng hóa thấp kiện tỳ, tiêu thực chỉ tả.

Sử dụng bán hạ ở phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú có thể dẫn đến chứng táo nhiệt. Vì vậy, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng ở những đối tượng này. Một số lưu ý khác là dược liệu bán hạ và Ô đầu tương khác nhau nên không được sử dụng chung. Bên cạnh đó, người ho khan, âm hư hoặc khạc ra máu dễ bị kích ứng với các thành phần trong bán hạ nên hạn chế sử dụng.

Để giảm độc tố và phát huy hết công dụng, dược liệu cần được ngâm trong nước nóng đến khi hết nhớt. Nếu không được xử lý như trên dược liệu sẽ vẫn còn độc tính và sẽ gây ra tình trạng kích ứng, ngứa cổ họng khi sử dụng.

Bán hạ là dược liệu có nhiều công dụng đối với sức khỏe và được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên cũng tương tự như những loại thuốc khác, bán hạ có thể tương tác với những loại thảo dược và thuốc khi dùng chung, dẫn đến những tác dụng phụ đối với sức khỏe. Vì vậy, mọi người cần tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị trước khi sử dụng để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Phạm Thủy

https://suckhoeviet.org.vn

Tin liên quan

Cây rau răm – Vị thuốc quen thuộc ngay trong vườn nhà bạn

Cây rau răm – Vị thuốc quen thuộc ngay trong vườn nhà bạn

SKV - Rau răm không quá xa lạ với người Việt chúng ta. Không chỉ là loại rau được nhiều người yêu thích, cây rau răm còn có nhiều công dụng chữa bệnh.
Cao hồng sâm có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe?

Cao hồng sâm có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe?

SKV - Cao hồng sâm là một sản phẩm được tạo ra từ nhân sâm tươi, chứa một lượng dinh dưỡng phong phú. Trong y học cổ truyền Đông y, cao hồng sâm được xem như một loại thuốc bổ có nhiều công dụng.
Tác dụng chữa bệnh của cây thông

Tác dụng chữa bệnh của cây thông

SKV - Cây thông là vị thuốc được sử dụng trong đông y ở Việt Nam để chữa các loại bệnh. Trong y học cổ truyền Việt Nam, tất cả các bộ phận của cây thông đều được dùng làm thuốc.

Cùng chuyên mục

Nên ăn gừng vào mùa đông: Lợi ích và những điều lưu ý

Nên ăn gừng vào mùa đông: Lợi ích và những điều lưu ý

SKV - Gừng là một loại gia vị và thảo dược quen thuộc trong ẩm thực và y học cổ truyền, đặc biệt được ưa chuộng vào mùa đông nhờ tính ấm và khả năng hỗ trợ sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng gừng. Dưới đây là tổng hợp về lợi ích và những cảnh báo cần lưu ý khi sử dụng gừng vào mùa đông.
Những loại thảo dược nên trồng trong vườn nhà

Những loại thảo dược nên trồng trong vườn nhà

Trồng thảo dược vừa tạo không gian sống xanh lại luôn sẵn nguồn thuốc lành tính từ thiên nhiên. Những loại thảo dược dưới đây dễ trồng, dễ chăm sóc, hỗ trợ điều trị một số bệnh thường gặp khá hiệu quả.
[E-Magazine] Hương nhu - "Nữ hoàng thảo mộc"

[E-Magazine] Hương nhu - "Nữ hoàng thảo mộc"

Hương nhu là một loại thảo dược quen thuộc trong đời sống. Không chỉ là gia vị trong ẩm thực, hương nhu còn được biết đến với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe.
Phát huy tiềm năng và thế mạnh của y học cổ truyền

Phát huy tiềm năng và thế mạnh của y học cổ truyền

Ngày 30/11, Hội Quân dân Y Việt Nam và Cục Quản lý y, dược cổ truyền (Bộ Y tế) phối hợp tổ chức hội thảo “Phát huy tiềm năng và thế mạnh của y học cổ truyền Việt Nam” tại Hà Nội.
10 bài thuốc chữa các bệnh thường gặp từ tía tô

10 bài thuốc chữa các bệnh thường gặp từ tía tô

Tía tô là loại cây gia vị quen thuộc trong đời sống. Không những vậy, tía tô còn là một dược liệu với nhiều công dụng hữu ích. Cùng tham khảo một số bài thuốc chữa các bệnh thường gặp từ cây tía tô.
[E-Magazine] Gừng - Vị thuốc quý trong mùa lạnh

[E-Magazine] Gừng - Vị thuốc quý trong mùa lạnh

Theo Đông y, gừng có vị cay, tính ấm, vào 3 kinh phế, tỳ, vị, có tác dụng phát biểu, tán hàn, ôn trung, tiêu đàm, hành thủy, giải độc, đặc biệt hữu ích trong những ngày mùa đông lạnh giá. Ngoài ra, tùy theo hình thức sử dụng, gừng có nhiều công dụng khác nhau.

Các tin khác

Những tác dụng chữa bệnh nổi bật của cây xạ đen

Những tác dụng chữa bệnh nổi bật của cây xạ đen

Cây xạ đen là một loại dược liệu quý được sử dụng rộng rãi trong đời sống. Lá xạ đen có thể dùng riêng lẻ hoặc kết hợp với một số loại thảo dược khác, nấu lấy nước uống chữa bệnh và tăng cường sức đề kháng rất tốt, đặc biệt là bệnh ung thư.
Đề xuất cơ cấu tổ chức khoa Y, Dược cổ truyền trong bệnh viện

Đề xuất cơ cấu tổ chức khoa Y, Dược cổ truyền trong bệnh viện

Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư quy định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của khoa Y, Dược cổ truyền trong bệnh viện đa khoa, bệnh viện chuyên khoa tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, trung tâm y tế quận, huyện có chức năng khám bệnh, chữa bệnh.
Tác dụng chữa bệnh của cây huyết dụ

Tác dụng chữa bệnh của cây huyết dụ

Cây huyết dụ, một loại cây quen thuộc thường dùng làm cây cảnh, không chỉ mang vẻ đẹp mộc mạc mà còn ẩn chứa những công dụng chữa bệnh tuyệt vời.
Kháng sinh tự nhiên trong cây sim rừng

Kháng sinh tự nhiên trong cây sim rừng

Kháng sinh tự nhiên trong cây sim rừng
[E-Magazine] Công dụng của lá vối với sức khỏe

[E-Magazine] Công dụng của lá vối với sức khỏe

Lá vối là một vị thuốc quý, được dùng nhiều để điều trị một số bệnh lý như tiểu đường, rối loạn đường tiêu hóa, mỡ máu và gout.
Thuốc cổ truyền nào được miễn thử lâm sàng tại Việt Nam?

Thuốc cổ truyền nào được miễn thử lâm sàng tại Việt Nam?

Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư quy định việc đăng ký lưu hành thuốc cổ truyền, vị thuốc cổ truyền, dược liệu.
Nguyên tắc xét tặng giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông về công tác y dược cổ truyền

Nguyên tắc xét tặng giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông về công tác y dược cổ truyền

Bộ Y tế vừa ban hành Thông tư 24/2024/TT-BYT sửa đổi Thông tư 16/2020/TT-BYT về tiêu chuẩn và hướng dẫn xét tặng giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông về công tác y dược cổ truyền. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 14/12/2024.
Chức năng của ngũ tạng trong cơ thể con người

Chức năng của ngũ tạng trong cơ thể con người

Ngũ tạng, gồm tâm, can, tỳ, phế, thận là 5 cơ quan quan trọng nằm ở vùng ngực và vùng bụng trong cơ thể con người. Tâm, can, tỳ, phế, thận có sự gắn kết hợp thành một thể hoàn chỉnh, cùng hoạt động trong cơ thể con người, nuôi dưỡng cơ thể phát triển và phòng tránh các loại bệnh tật.
BHYT bổ sung thêm nhiều bài thuốc y học cổ truyền vào danh mục chi trả

BHYT bổ sung thêm nhiều bài thuốc y học cổ truyền vào danh mục chi trả

Trong bối cảnh y học hiện đại ngày càng phát triển, y học cổ truyền vẫn giữ một vị trí đặc biệt trong việc, khám chữa bệnh của người dân. Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ và mở rộng quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), Bộ Y tế ban hành dự thảo thông tư cập nhật danh mục các thuốc đông y được BHYT chi trả, trong đó bổ sung thêm nhiều bài thuốc, dược liệu, dạng bào chế và loại bỏ các sản phẩm từ nguồn gốc động thực vật hoang dã.
Cảm lạnh và các phương pháp điều trị cảm lạnh từ thảo dược

Cảm lạnh và các phương pháp điều trị cảm lạnh từ thảo dược

Cảm lạnh là bệnh viêm đường hô hấp trên phổ biến, thường xảy ra vào thời điểm giao mùa, từ tháng 9 đến tháng 4 năm sau. Trẻ nhỏ, người già và những người có sức đề kháng kém là những đối tượng dễ mắc cảm lạnh nhất. Bạn có thể dùng những loại thảo dược vườn nhà để hỗ trợ điều trị căn bệnh này một cách hiệu quả, an toàn nhất.
Xem thêm
Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Sáng 01/12/2024, Tại nhà thờ cố Lương Y Nguyễn Kiều, xã Phượng Dc, huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 50 năm ngày mất của cố Lương Y Nguyễn Kiều.
An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

SKV - Hội nghị khoa học Đông dược bào chế được Trường trung cấp Quốc Tế Khôi Việt phối hợp cùng Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức vào sáng ngày 09/11, tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Chiều 20/10/2024, tại TP Thái Bình, Hội Nam y Việt Nam đã long trọng tổ chức lễ công bố quyết định thành lập và Đại hội lần thứ nhất Chi hội Nam y Thái Bình, nhiệm kỳ 2024-2029.
Hội Nam Y Việt Nam và Công ty Cổ phần Ao Vua hỗ trợ, sẻ chia khó khăn với nhân dân xã Phượng Vĩ (Cẩm Khê, Phú Thọ)

Hội Nam Y Việt Nam và Công ty Cổ phần Ao Vua hỗ trợ, sẻ chia khó khăn với nhân dân xã Phượng Vĩ (Cẩm Khê, Phú Thọ)

Đoàn công tác của Hội Nam Y Việt Nam và Công ty Cổ phần Ao Vua đã tổ chức chương trình thăm và tặng quà cho bà con bị ảnh hưởng bởi bão số 3 tại xã Phượng Vĩ, huyện Cẩm Khê.
Hội Nam y Việt Nam chia sẻ khó khăn với đồng bào vùng cao Nậm Nhùn (Lai Châu)

Hội Nam y Việt Nam chia sẻ khó khăn với đồng bào vùng cao Nậm Nhùn (Lai Châu)

Đây là chương trình ý nghĩa, nhân văn, góp phần hỗ trợ, tháo gỡ những khó khăn cho đồng bào dân tộc cũng như trong công tác dạy và học nơi biên giới.
Phiên bản di động