Ung thư da: Cách nhận biết và phòng ngừa

Ung thư da là một loại ung thư phát hiện trong mô da. Tình trạng này được đặc trưng bởi những thay đổi trên da, chẳng hạn như sự xuất hiện của các khối u, mảng hoặc nốt ruồi có hình dạng và kích thước đa dạng. Ung thư da được cho là do tiếp xúc với tia cực tím từ ánh nắng mặt trời. Tia UV có thể gây tổn thương cho các tế bào trên da, gây ung thư da. Ung thư da bao gồm ung thư xuất phát từ biểu mô da và từ các tuyến phụ thuộc da, được chia làm ba dạng: Ung thư hắc tố, ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư biểu mô tế bào đáy.

Dấu hiệu của ung thư da phổ biến thường gặp?

Những vùng da tổn thương có màu đỏ, chạm vào thấy chắc, rắn

Một dấu hiệu của ung thư da cần lưu ý là tên da xuất hiện những vùng tổn thương màu đỏ, cứng, xỉn màu. Chúng sẽ dần lan rộng ra, có phần trung tâm lõm xuống hay bị loét. Khu vực bị loét có thể: Phát triển thành một mảng giòn có màu khác biệt, mãi không lành hay phát triển thành một vòng mô khác bên trong khu vực ban đầu.

Mảng da thô ráp, sần sùi, đóng vảy là biểu hiện của ung thư da

Ảnh minh họa. Ảnh: Internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Nếu thấy xuất hiện các mảng thô ráp, đóng vảy có màu chuyển từ nâu đến hồng đậm trên cơ thể, nhất là vùng mặt, đầu và hai tay thì nên chú ý. Bởi có thể đây là biểu hiện của bệnh dày sừng, một trong những tổn thương da tiền ung thư. Những mảng da như thế này thường thấy ở người da trắng hoặc người từng bị tổn thương da vì ánh nắng mặt trời.

Nốt ruồi bất thường

Ảnh minh họa. Ảnh: Internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Trên da có nốt ruồi phát triển thành đốm nâu thẫm đi cùng các vết lốm đốm có màu đậm hơn. Hay nốt ruồi vốn có bỗng dưng thay đổi màu sắc hoặc kích thước, khi chạm vào thấy cảm giác khác thường hoặc bị chảy máu ở nốt ruồi. Lúc này bạn cần thận trọng và đến gặp bác sĩ để thăm khám.

Nốt ruồi đột nhiên thay đổi có khi là dấu hiệu của một khối u hắc tố ác tính. Vì vậy, bạn hãy thường xuyên kiểm tra xem nốt ruồi có các dấu hiệu ung thư da nào sau đây hay không: A (Asymmetric): Có tính bất đối xứng, méo mó; B (Border irregularity): Bờ không đều hoặc lan tràn; C (Color variegation): Màu sắc không đồng nhất; D (Diameter): Đường kính lớn hơn 0,5 cm; E (Enlargement hoặc Evolution): Lan rộng hay tiến triển.

Xuất hiện mụn cứng, màu vàng

Nốt mụn thường xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể như đầu, cổ, thân mình hoặc vùng sinh dục. Mụn cứng, màu vàng có khả năng là biểu hiện của một dạng ung thư da hiếm gặp: Ung thư biểu mô tuyến bã nhờn (một loại ung thư của tuyến phụ thuộc da).

Ảnh minh họa. Ảnh: Internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Dấu hiệu ung thư da theo từng dạng bệnh

Các dấu hiệu ung thư da cũng có thể khác nhau tùy từng dạng bệnh nhất định:

Giai đoạn đầu

Dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu hay triệu chứng sớm của ung thư da gồm ổ loét lâu liền hoặc loét rớm máu, ổ dày sừng có loét, nổi cục, dễ chảy máu, ổ loét hoặc u trên nền sẹo cũ, nốt đỏ mạn tính có loét.

Dấu hiệu ung thư da tế bào đáy

Triệu chứng của ung thư da tế bào đáy điển hình là những tổn thương dạng hạt nổi gồ lên bề mặt da, màu đỏ hồng, cản sáng, có đường kính khoảng vài milimet và có giãn mạch. Ngoài ra, còn được nhận biết ở một số dạng khác nhau như:

Dạng nốt: Tổn thương dạng nốt to, màu trắng;

Dạng loét: Tổn thương dạng loét, không nổi gồ, tiến triển nhanh;

Dạng xơ cứng bì: Tổn thương thâm nhiễm không rõ ranh giới;

Dạng sẹo phẳng: Được hình thành từ vùng trung tâm của sẹo trên da với vùng bờ nổi gồ lên, thường ở má;

Dạng tổn thương đỏ ở da, ranh giới rất rõ với bờ nổi gồ.

Ung thư da tế bào đáy xuất phát từ lớp tế bào đáy và chiếm 65% tổng số các trường hợp ung thư da. Bệnh phát triển chậm, hầu như không di căn hạch, không di căn xa, có tiên lượng tốt. Biểu hiện ung thư da dạng này thường xuất hiện ở vùng mặt và da hở, đặc biệt là mũi, má, thái dương và rất ít khi ở niêm mạc.

Ung thư da biểu mô tế bào vảy

Thường thấy ở vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng như mặt, tai, mu bàn tay và lưng cẳng tay. Với khu vực ít tiếp xúc với ánh mặt trời hơn, đối tượng dễ mắc loại ung thư này nhất là những người da sẫm màu. Triệu chứng của ung thư da biểu mô tế bào vảy có thể kể đến như xuất hiện nốt đỏ hoặc vết thương đóng vảy có khả năng phát triển dần thành nốt hoặc dày sừng.

Nguyên nhân gây ung thư da?

Ung thư da là do thay đổi gen hoặc đột biến trong tế bào da. Nguyên nhân của những thay đổi không được khẳng định nhưng được cho là do tiếp xúc ánh nắng quá nhiều. Tia cực tím từ ánh nắng mặt trời có thể làm tổn thương da và dẫn đến sự phát triển bất thường của các tế bào da. Tình trạng này có nguy cơ phát triển thành ung thư. Ngoài ra, có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư da:

Người da trắng: Bất kể màu da nào cũng có thể bị ung thư. Tuy nhiên, người da trắng có nguy cơ bị ung thư da cao hơn do người da trắng có ít sắc tố melanin hơn nên khả năng bảo vệ da khỏi tia cực tím yếu hơn;

Hệ thống miễn dịch thấp: Những người có hệ thống miễn dịch thấp có nguy cơ cao mắc bệnh này hơn những người bình thường, bao gồm những người bị nhiễm HIV/AIDS và những người dùng thuốc ức chế miễn dịch sau khi ghép tạng;

Thường xuyên lạm dụng mỹ phẩm: Mỹ phẩm chứa hàm lượng lớn chất tiềm ẩn chất có thể gây ung thư như: Stearic acid, Mineral oil, PEG-100 stearate, Methylparaben, Propylparaben, Fragrance, Methol… Việc lạm dụng các loại mỹ phẩm này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến da làm gia tăng nguy cơ mắc;

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là nếu không sử dụng các loại kem chống nắng sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh này. Những người sống ở vùng khí hậu nhiệt đới hoặc cao nguyên đều có nguy cơ;

Tiếp xúc với hóa chất: Những người tiếp xúc với nhiều loại hóa chất được cho là gây ung thư trong số đó có arsenic chất gây các bệnh ngoài da như biến đổi sắc tố, sạm da, sừng hóa, …

Triệu chứng?

Các triệu chứng hoặc dấu hiệu thường xuất hiện trên các bộ phận của cơ thể thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, chẳng hạn như da đầu, mặt, tai, cổ, cánh tay hoặc chân. Tuy nhiên, cũng có thể xuất hiện ở những bộ phận cơ thể ít tiếp xúc với ánh nắng như lòng bàn tay, bàn chân, thậm chí cả vùng sinh dục…Tùy theo loại, sẽ xuất hiện các triệu chứng cụ thể sau:

Ung thư biểu mô tế bào vảy: Các cục mụn đỏ cứng; vảy như lớp vỏ sừng và có thể ngứa, chảy máu hay đóng vảy;

Ung thư biểu mô tế bào đáy: Vết sưng mềm, bóng trên bề mặt da; da sẫm màu hoặc đỏ;

Ung thư da hắc tố: Các đóm hoặc vết sưng màu nâu là đặc trưng của loại này. U hắc tố trông giống như một nốt ruồi bình thường, nhưng hình dạng của nó bất thường hơn.

Các lựa chọn để điều trị ung thư da

Phẫu thuật

Đây là phương pháp cắt bỏ các mô chứa tế bào ung thư rồi thay thế bằng mô da bình thường. Quá trình hồi phục sau phẫu thuật ung thư da tốn khá nhiều thời gian để da từ từ lành lại và tránh để lại sẹo.

Xạ trị

Xạ trị ung thư da thường được chỉ định cho bệnh nhân ung thư da biểu mô tế bào đáy. Nguyên nhân là do loại tế bào ung thư này rất nhạy cảm với xạ trị, giúp hiệu quả điều trị bằng tia xạ có thể tương đương như phẫu thuật.

Để tránh làm tổn thương vùng da điều trị bằng tia xạ, bệnh nhân có thể được xạ trị theo từng đợt. Thời gian xạ trị có thể kéo dài từ 1 đến 4 tuần tùy mức độ nghiêm trọng.

Phương pháp áp lạnh

Đây là phương pháp thực hiện bằng cách sử dụng nitơ lỏng để tạo ra nhiệt độ lạnh và tiêu diệt tế bào ung thư ở giai đoạn đầu.

Phương pháp phòng ngừa

Sử dụng kem chống nắng, để ngăn chặn sự hấp thụ của tia cực tím vào da và giảm nguy cơ bị tổn thương do ánh nắng mặt trời;

Tránh tiếp xúc ánh nắng mặt trời vào ban ngày bằng việc hạn chế ra ngoài hoặc sử dụng đồ (quần áo dài tay, mũ, kính râm…) chống nắng hiệu quả, an toàn đúng cách khi ra ngoài;

Cẩn thận khi sử dụng các loại thuốc gây tác dụng phụ cho da, chẳng hạn như thuốc kháng sinh. Để an toàn, hãy hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước khi sử dụng;

Thực hiện khám da định kỳ nếu bạn nghi ngờ có những thay đổi hoặc bất thường trên da.

https://suckhoeviet.org.vn/