4 món ăn bài thuốc dưỡng não từ viễn chí

06:30 | 14/08/2023 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Viễn chí có tác dụng tốt đối với các hoạt động của não bộ. Dùng các bài thuốc, món ăn có viễn chí có tác dụng dưỡng tâm, an thần… trị các chứng bệnh có liên quan đến não.

1. Công năng của viễn chí

Vị thuốc viễn chí còn gọi khổ viễn chí (Trấn Nam Bản Thảo), chí nhục, chí thông, viễn chí nhục, chích viễn chí (Trung Quốc Dược học Đại từ điển).

Tên khoa học là Polygala tenuifolia Willd, thuộc họ Viễn chí (Polygalaceae).

Cây viễn chí là cây thảo, sống lâu năm. Đường kính thân 1-6mm. Lá phía dưới nhỏ hơn, hình mác, ở cả hai mặt đều có lông nhỏ, mịn. Hoa mọc thành chùm, dài 3-7cm. Cánh hoa màu lam tím. Cây này mọc nhiều ở miền Trung (Nghệ Tĩnh).

Viễn chí là rễ phơi khô của cây viễn chí Polygala sibirica L., hoặc của cây viễn chí Polygala tenuifolia Willd.

Ở Việt Nam có nhiều loài viễn chí như Polygala japonica Houtt., Polygala sibirica L... nhưng chúng chưa được khai thác.

Viễn chí và 4 món ăn bài thuốc dưỡng não - Ảnh 1. — *Cây viễn chí là cây thuốc quý.*

Vào mùa xuân, viễn chí được đào lên, bỏ thân tàn, rễ con và đất, phơi cho vỏ hơi nhăn, rút bỏ lõi gỗ, phơi khô là được.

Bộ phận dùng làm thuốc:Rễ khô (Radix Polygalae). Vị thuốc ống to, thịt dầy, bỏ hết lõi gỗ là thứ tốt.

Viễn chí hình ống dài, cong, dài 3-13cm, đường kính 0,3 – 1cm. Vỏ ngoài màu vàng tro, toàn thể có đường nhăn ngang và vân nứt tương đối dày và lõm sâu. Vị thuốc giòn, dễ bẻ gẫy, mặt cắt ngang màu trắng vàng, ở giữa rỗng; hơi có mùi, vị đắng, hơi cay, nhai có cảm giác tê cuống họng.

Viễn chí vị đắng cay tính ấm, không có độc, trầm mà giáng xuống, là thuốc âm trong dương dược, chuyên chạy vào thận kinh, lại chạy vào tâm tỳ.

Viễn chí và 4 món ăn bài thuốc dưỡng não - Ảnh 2. — *Vị thuốc viễn chí có tác dụng dưỡng tâm, an thần.*

Công năng:

- Bổ thận, mạnh chí, định tâm, bổ tinh chữa chứng hay quên kinh sợ hồi hộp, trừ chứng mộng di hoạt tinh.

- Thông tâm khiếu, làm cho tỏ tai sáng mắt, chữa chứng nóng ngoài da, hạ được chứng ho bởi khí nghịch ở các mô.

- Chữa trẻ em động kinh...

2. Một số bài thuốc và món ăn từ viễn chí dưỡng não

2.1. Cháo viễn chí, hạt sen

- Thành phần: Viễn chí 10g, hạt sen tươi 250g, trứng gà 4 quả, thịt heo

nạc dăm 200g, gạo tẻ 140g, gạo nếp 65g, cà rốt 1 củ, hành tím, hành lá, gia vị và dầu ăn.

- Cách làm: Vo gạo cho sạch rồi cho vào nồi. Đem thịt heo rửa sạch và băm nhỏ. Rửa sạch hạt sen, bổ đôi bỏ tim sen và ngâm với nước ấm trong vài giờ. Trứng đem rửa sạch, luộc chín và bóc vỏ.

Cà rốt cắt hạt lựu, hành tím và hành lá cắt nhỏ. Sau đó hầm hạt sen với 1 lít nước cùng ½ thìa muối cho đến khi hạt sen mềm. Cho gạo nếp và gạo tẻ vào nấu đến khi hạt sen và gạo chín nhừ là được.

Cho thịt vào và đun thêm khoảng 5 phút rồi thêm cà rốt, hành tím và hành lá. Đun thêm 3 – 5 phút rồi tắt bếp, nêm nếm gia vị vừa ăn, dùng cháo khi còn nóng và ăn cùng với trứng luộc.

- Tác dụng: An thần, giúp ngủ ngon, dễ ngủ và bồi bổ sức khỏe.

- Diễn giải bài thuốc:

Viễn chí định tâm an thần
Hạt sen có vị ngọt chát, tính bình, tác dụng cố tinh, ích thận và dưỡng tâm.
Các thực phẩm còn lại chứa thành phần dinh dưỡng đa dạng, dồi dào có tác dụng cải thiện sức khỏe, phục hồi thể trạng và giảm mệt mỏi rõ rệt.

Để cải thiện giấc ngủ và phục hồi sức khỏe, nên dùng món cháo hạt sen đều đặn 1 lần/ngày trong 5 – 7 ngày liên tục.

Sau khi chứng mất ngủ được cải thiện, bạn có thể dùng món cháo này 2 – 3 lần/tuần để duy trì sức khỏe, thúc đẩy hoạt động tiêu hóa và phòng ngừa suy nhược.

4 món ăn bài thuốc dưỡng não từ viễn chí - Ảnh 3. — *Hạt sen cố tinh, ích thận, dưỡng tâm.*

2.2. Cháo viễn chí, hạt sen, long nhãn

- Thành phần: Gạo nếp 50g, viễn chí bỏ lõi 10g, hạt sen (bỏ tâm) 30g, long nhãn 30g, gia vị vừa đủ.

- Cách làm: Đem hạt sen và gạo nếp rửa sạch và ngâm cho mềm. Sau đó cho vào nồi đun với 1 lít nước trong 30 phút. Khi gạo và hạt sen chín mềm, cho cùi nhãn vào và nấu thêm 10 phút. Sau đó nêm nếm gia vị vừa ăn, tắt bếp và dùng khi cháo còn nóng.

- Tác dụng: Chữa chứng mất ngủ mạn tính, khó ngủ, hay thức giấc giữa đêm, có thói quen dậy sớm nhưng cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng và thường xuyên buồn ngủ vào ban ngày.

- Diễn giải bài thuốc:

Viễn chí định tâm an thần
Hạt sen có tác dụng cố tinh, ích thận và dưỡng tâm
Long nhãn vị ngọt, tính ấm, tác dụng an thần, bổ tâm tỳ, dưỡng huyết. Theo dược lý hiện đại, thảo dược này có khả năng tăng sức đề kháng, trẻ hóa làn da, tăng độ đàn hồi của mạch máu và bảo vệ các tế bào thần kinh.

Có thể dùng món cháo này 2-3 lần/tuần.

4 món ăn bài thuốc dưỡng não từ viễn chí - Ảnh 4. — *Toan táo nhân liễm tâm an thần.*

2.3. Bài thuốc -Thiên vương bổ tâm đan

- Thành phần: Sinh địa hoàng 160g, toan táo nhân 40g, thiên môn đông 40g, bá tử nhân 40g, đơn sâm 20g, đảng sâm 20g, viễn chí 20g, ngũ vị tử 40g, đương quy thân 40g, mạch môn 40g, huyền sâm 20g, bạch linh 20g, cát cánh 20g.

- Cách dùng: Tất cả tán bột mịn luyện mật làm hoàn. Lấy chu sa làm áo. Mỗi lần uống 12g.

- Tác dụng: Tư âm thanh nhiệt, bổ tâm, an thần.

- Diễn giải bài thuốc:

Sinh địa, huyền sâm tư âm thanh nhiệt để dưỡng tâm an thần là chủ dược.
Đơn sâm, đương quy bổ huyết, dưỡng tâm.
Đảng sâm, phục linh bổ ích tâm khí.
Bá tử nhân, viễn chí định tâm an thần.
Thiên môn, mạch môn tư âm thanh nhiệt.
Ngũ vị tử, toan táo nhân liễm tâm, an thần.
Chu sa an thần.
Cát cánh dẫn dược đi lên.

Các vị thuốc hợp lại thành một bài thuốc có tác dụng tư âm, thanh nhiệt, dưỡng tâm an thần.

2.4. Bài thuốc - Định chí hoàn

- Thành phần: Nhân sâm hoặc đẳng sâm 30g, phục linh 30g, thạch xương bồ 20g, viễn chí 20g.

- Cách dùng: Tất cả sấy khô, tán bột làm hoàn hồ. Mỗi lần uống 10g, ngày 1 – 2 lần uống.

- Tác dụng: Trị suy nhược thần kinh, quên lẫn, rối loạn trí nhớ...

- Diễn giải bài thuốc:

Đẳng sâm bổ trung khí kiêm ích phế khí, sinh tân, dưỡng huyết.
Viễn chí định tâm an thần.
Bạch phục linh
có tác dụng lợi niệu thẩm thấp, kiện tỳ, an thần...
Thạch xương bồ có tác dụng khai khiếu tỉnh thần, chủ trị t
hần kinh suy nhược, bị phong thấp nhức xương, cảm gió, giúp sáng tai mắt, thông khiếu...

Nguồn: 4 món ăn bài thuốc dưỡng não từ viễn chí

BS. Vũ Hồng

suckhoedoisong.vn

Tags:

Tin liên quan

Ra mắt Nước uống Sâm Kỳ Ẩm tại Hà Nội: Hướng tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe từ thảo mộc

20:00 | 17/12/2025 Tin tức

SKV - Hà Nội, ngày 17/12/2025 – Tại Khách sạn Lotte Hà Nội, Công ty TNHH Dược phẩm Thọ Sinh Đường đã tổ chức chương trình ra mắt Nước uống Sâm Kỳ Ẩm – sản phẩm nước uống thảo mộc nhập khẩu chính ngạch, chiết xuất từ Hoàng Kỳ và Đảng Sâm. Sự kiện thu hút sự tham dự của đông đảo chuyên gia y học cổ truyền, y học hiện đại, đại diện các cơ sở y tế, viện nghiên cứu và cơ quan báo chí, cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn đối với các giải pháp chăm sóc sức khỏe có nguồn gốc từ dược liệu tự nhiên.

Tạp chí Tự động hóa Ngày nay bổ nhiệm Trưởng VPĐD tại TP Hồ Chí Minh

21:20 | 17/12/2025 Tin tức

Nhà báo Lê Viết Cường vừa được trao Quyết định bổ nhiệm là Trưởng Văn phòng đại diện Tạp chí Tự động hóa Ngày nay tại TP Hồ Chí Minh.

Dự báo thời tiết ngày 18/12/2025: Bắc Bộ có sương mù nhẹ, trời rét

05:30 | 18/12/2025 Môi trường xanh

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày 18/12/2025.

Cùng chuyên mục

Những loại cây chữa đau nhức xương khớp

08:23 | 18/12/2025 Y học cổ truyền

Một số loại cây thuốc nam chữa đau nhức xương khớp như: Cây xấu hổ, cây dây đau xương, cây ngải cứu....

Việt Nam - Ấn Độ và cơ hội định hình chuỗi giá trị y học cổ truyền toàn cầu

06:30 | 18/12/2025 Thông tin đa chiều

Việt Nam và Ấn Độ đang đứng trước cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị y học cổ truyền toàn cầu. Hai quốc gia đã sẵn sàng nâng tầm quan hệ đối tác song phương đang phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực y học cổ truyền.

Cải cúc - Loại rau bình dị, vị thuốc trong vườn nhà

07:00 | 17/12/2025 Y học cổ truyền

Rau cải cúc (còn gọi là tần ô) từ lâu đã là nguyên liệu quen thuộc trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt. Không chỉ có hương thơm dịu, vị ngọt mát đặc trưng, cải cúc còn được y học cổ truyền đánh giá là một loại rau có dược tính, giúp hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh thường gặp.

Vườn thuốc nam tại gia: 7 loại cây dễ trồng và công dụng chữa bệnh thông thường

07:00 | 16/12/2025 Y học cổ truyền

Việc tự tay tạo một "tủ thuốc" xanh ngay tại nhà không chỉ là một thú vui tao nhã mà còn là giải pháp thông minh, cung cấp nguồn dược liệu tươi sạch, hiệu quả để xử lý nhanh chóng các vấn đề sức khỏe thường gặp. Dưới đây là 7 loại cây thuốc nam quen thuộc, dễ trồng và có giá trị cao mà gia đình bạn nên sở hữu.

Bài thuốc dân gian từ cốt khí củ

10:02 | 15/12/2025 Y học cổ truyền

Cây cốt khí hay còn gọi là hổ trượng căn, điền thất, hoạt huyết đan, ban trượng căn…có vị đắng, tính ấm. Cây cốt khí thường mọc hoang ở các vùng đồi núi nước ta, rễ củ của loại cây này có khả năng kháng khuẩn, kháng virus, chống u xơ, chống huyết khối. Thường được dùng để chữa phong thấp, chấn thương, huyết áp, viêm gan, điều hoà kinh nguyệt,… Dưới đây là những bài thuốc dân gian từ cốt khí củ để bà con tham khảo.

Lá lốt - Vị thuốc dân gian giúp giảm đau xương khớp hiệu quả

07:00 | 15/12/2025 Y học cổ truyền

Lá lốt là loại thảo dược gần gũi, dễ sử dụng và mang lại nhiều lợi ích cho hệ xương khớp nhờ khả năng chống viêm, giảm đau, tán hàn và hoạt huyết. Khi được dùng đúng cách, lá lốt có thể trở thành giải pháp tự nhiên giúp nhiều người giảm bớt đau nhức và cải thiện chất lượng cuộc sống, đặc biệt trong những ngày thời tiết lạnh ẩm.

Các tin khác

Hội đông Y Việt Nam: Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý của Thái Y viện triều Nguyễn

18:00 | 12/12/2025 Thông tin đa chiều

SKV - Ngày 11-12 tại Hà Nội, Hội Đông y Việt Nam tổ chức Hội nghị khoa học toàn quốc “Về thân thế, sự nghiệp của Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý, hiệu quả cao chăm sóc sức khỏe Vua Minh Mạng của Thái Y viện triều Nguyễn”.

Kỳ 3: Công dụng và các bài thuốc từ cây cúc tần

08:37 | 10/12/2025 Y tế 24h

Trong y học cổ truyền, cúc tần được xem là một trong những vị thuốc có giá trị bởi đặc tính mát, vị đắng nhẹ, quy kinh vào phế và thận. Với khả năng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, hoạt huyết và giảm đau, loài cây này xuất hiện trong nhiều bài thuốc dân gian dùng để chữa cảm sốt, đau nhức xương khớp, viêm phế quản hay các chứng bệnh do phong hàn gây nên. Y học hiện đại cũng đã có những nghiên cứu bước đầu chứng minh một số tác dụng sinh học của tinh dầu cúc tần, củng cố thêm giá trị của loài cây này trong điều trị hỗ trợ.

Bạn có biết: Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ quả trám

08:00 | 10/12/2025 Y học cổ truyền

Trám là một loại quả nhỏ nhưng giàu giá trị dinh dưỡng và công dụng y học cổ truyền. Từ lâu, trám đã được dùng trong ẩm thực và làm thuốc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Kỳ 2 – Thành phần hóa học và cách thức khai thác dược liệu cây cúc tần

16:12 | 09/12/2025 Y học cổ truyền

Cúc tần không chỉ là loài cây quen thuộc trong đời sống dân gian mà còn là một trong những dược liệu được sử dụng phổ biến trong Đông y nhờ thành phần hoạt chất phong phú. Chính sự đa dạng này đã tạo nên giá trị y học của cúc tần và khiến loài cây này trở thành nguồn dược liệu dễ khai thác, đáp ứng nhiều mục đích chăm sóc sức khỏe.

Kỳ 1: Đặc điểm sinh học của cây cúc tần

09:40 | 08/12/2025 Y học cổ truyền

Cây cúc tần, còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như đại ngải, băng phiến ngải, đại bi, từ bi hay lức ấn, là một loài cây thuộc họ Cúc (Asteraceae). Từ lâu, cúc tần đã quen thuộc với người dân ở nhiều vùng quê Việt Nam nhờ đặc tính dễ trồng, mọc khỏe và có mùi thơm dịu từ tinh dầu. Xét về nguồn gốc, loài cây này được cho là xuất phát từ khu vực Malaysia và Ấn Độ, sau đó lan rộng sang nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam.

10 loại thảo dược giúp an thần, giảm căng thẳng theo y học cổ truyền

08:00 | 07/12/2025 Y học cổ truyền

Trong cuộc sống hiện đại, áp lực công việc và nhịp sống nhanh khiến nhiều người rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu kéo dài. Y học cổ truyền Việt Nam vốn có kho tàng phong phú các vị thuốc Nam có tác dụng an thần, dưỡng tâm, giúp cân bằng tinh thần. Dưới đây là một số dược liệu thường dùng, cùng phân tích và cách áp dụng trong đời sống.

Rau củ mùa đông: Những “vị thuốc” quen thuộc giúp bồi bổ và tăng cường sức khỏe

08:00 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ suy giảm sức đề kháng, khô da, nhiễm lạnh và rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, thiên nhiên cũng ưu ái ban tặng nhiều loại rau củ đặc trưng cho mùa này, vừa giàu dinh dưỡng theo y học hiện đại, vừa có giá trị như “vị thuốc” theo y học cổ truyền. Dưới đây là những loại rau củ phổ biến trong mùa đông và lợi ích sức khỏe nổi bật.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Xem thêm

Hoạt động hội

Hội Nam Y Việt Nam và hành trình lan tỏa yêu thương đến 280 hộ đồng bào Rục ở Kim Phú (Quảng Trị)

5 ngày trước Hoạt động hội

Trong hai ngày 12 và 13/12/2025, Hội Nam Y Việt Nam đã thực hiện một hành trình thiện nguyện đặc biệt, mang theo khoảng 20 tấn hàng hóa với tổng trị giá hơn 500 triệu đồng đến với đồng bào Rục tại xã Kim Phú, tỉnh Quảng Trị.

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.