An xoa - thảo dược chữa bệnh gan hiệu quả, giúp cải thiện sức khỏe gan
Tìm hiểu chung
Tên gọi, danh pháp
Tên Tiếng Việt: An xoa.
Tên khác: Tổ kén cái, Dó lông, Dó tròn, Đuôi chồn, Thau kén (Tày), Hất exus (Kho), Thao kén cái.
Tên khoa học: Helicteres hirsuta Lour., thuộc họ Trôm - Sterculiaceae.
Đặc điểm tự nhiên
Cây an xoa có tên khoa học là helicteres hirsuta Lour là một loài cây thuộc chi Helicteres trong họ Parasolaceae. Theo y học dân gian, cây an xoa còn có thể gọi với cái tên khác là cây dó lông, thâu kén lông,... Cây phân bố ở Nam Trung Quốc và nhiều nước Nam Á như Ấn Độ, Campuchia, Thái Lan, Việt Nam, Malaixia, Philippin. Ở Việt Nam, loại cây này thường gặp ở các đồi cây bụi, rừng thưa, ven rừng, từ bắc vào nam, nhưng phân bố nhiều nhất ở Bình Phước và ở các tỉnh miền núi phía Bắc.
Cây an xoa là cây bụi, cao khoảng 1-3m, cành hình trụ, có lông. Lá hình bầu dục, dài từ 5cm đến 17cm, rộng 2,5cm đến 7,5cm, gốc thuôn hoặc hình tim, đầu thuôn nhọn. Mặt dưới lá màu trắng, cả hai mặt đều có lông hình sao. Cụm hoa gồm hoa ngắn, hoa đơn hay hoa kép ở nách lá.
Hoa màu hồng hoặc đỏ, ở cuống có khía, lá bắc sớm rụng. Hoa có 5 cánh hoa, ở cuống có gân đỏ, 10 nhị, nhị dẹt, đầu nhụy, bầu có nhiều gợn sóng, mỗi lá noãn chứa 25-30 noãn. Quả nang hình trụ có nhiều hạt, hình lăng trụ. Cây này ra quả từ tháng 7 đến tháng 11.
![]() |
| An xoa - thảo dược chữa bệnh gan hiệu quả, giúp cải thiện sức khỏe gan |
Phân bố, thu hái, chế biến
Cây An xoa mọc phổ biến trong rừng thưa, ven rừng, trên các bãi hoang, đồi cỏ, ở độ cao từ thấp lên đến 1.500m. Mùa ra hoa kết quả gần như quanh năm. Cây thích mọc ở nơi ẩm ướt nên từ tháng 9 đến tháng 12 là thời gian cây mọc nhiều.
Ở Việt Nam, cây An xoa phân bố khắp nơi, từ Bắc vào Nam (từ vùng núi Bình Phước, Hòa Bình, Lào Cai, Sơn La, Tây Nguyên, Tây Ninh...). Ngoài ra, cây còn có ở Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Indonexia, Philippin.
Việc thu hoạch cây có thể tiến hành quanh năm, thông thường nên thu hoạch vào khoảng tháng 5 đến tháng 11 vì lúc này cây có sự phát triển mạnh và có nhiều dược tính.
Sau khi thu hoạch, người ta sẽ tiến hành phân loại phần lá và phân thân ra. Sau đó cắt nhỏ rồi đem phơi hoặc sấy khô. Sau đó hai phần nguyên liệu sẽ được trộn đều và bảo quản để dùng dần.
Quá trình sao vàng, hạ thổ nguyên liệu này thường được tiến hành như sau:
Cây An xoa sau khi thu hoạch sẽ được phơi hơi héo.
Cho vào chảo đã làm nóng và sao vàng trong khoảng từ 20 đến 30 phút.
Liên tục dùng đũa để đảo sao cho nguyên liệu vàng đều.
Đổ nguyên liệu đã được sao vàng xuống nền nhà sạch rồi úp chảo còn nóng lên chỗ cây An xoa trong khoảng 60 phút.
Đợi nguyên liệu nguội bớt rồi cho vào túi, bảo quản để dùng dần.
Bộ phận sử dụng
Bộ phận sử dụng của cây An xoa là rễ và lá để làm thuốc.
Thành phần hoá học
Thành phần của cây An xoa chứa nhiều hợp chất: Lupeol, stigmasterol, apigenin và tiliroside.
Hàm lượng tổng các hợp chất phenol và flavonoid trong quả cây An xoa: 38,83 ± 0,04 mg GAE/g và 5,82 ± 0,13 mg QE/g. Kết quả thực nghiệm cho thấy, quả của cây An xoa hứa hẹn là một nguồn dược liệu chống oxy hóa mới.
![]() |
| Công dụng của cây an xoa |
Công dụng của cây an xoa
Theo y học cổ truyền
Tính vị: Vị cay có mùi thơm gần giống vị trà.
Quy kinh: Kinh Can.
Theo y học hiện đại
Cây dùng làm thuốc chữa ung nhọt. Rễ dùng làm dịu đau, dùng chữa kiết lỵ, đậu sởi, cảm cúm và làm thuốc tiêu độc, còn dùng chữa đái dắt. Lá dùng ngoài chữa mụn nhọt, sưng lở.
Rễ và lá chữa sởi, ỉa chảy, lỵ, lở ngứa, đái dắt. Rễ chữa sốt rét, cảm mạo và rắn cắn.
Các hoạt chất flavonoid và alkaloid trong cây An xoa có khả năng kháng lại các tế bào ung thư, ngăn chặn sự phát triển của các khối u. Cây có tác dụng tốt trong điều trị ung thư, đặc biệt là ung thư gan. Bên cạnh đó, An xoa còn có tác dụng phòng ngừa và điều trị các bệnh liên quan đến gan như xơ gan, viêm gan,...
Liều dùng & cách dùng
Cách dùng An xoa như sau:
Sắc 100g cây An xoa để khô nấu với 1.5 lít nước rồi dùng thay nước lọc hàng ngày.
Liều lượng có thể thay đổi tùy theo cơ địa và thể trạng của từng người, có thể gia giảm một nửa lượng An xoa khi dùng cho trẻ em và người có thể trạng yếu. Sau đó 5 ngày khi quen dần thì tăng liều lượng lên. Với trường hợp người có thể trạng khỏe mạnh thì có thể dùng liều lượng lên tới 150g để phát huy tối đa công dụng.
Bài thuốc từ cây an xoa
Điều trị cho bệnh nhân ung thư gan
Dùng 100g cây An xoa đã phơi khô nấu với 1 lít nước cho đến khi sắc còn 800ml thì tắt bếp. Uống trước khi ăn tầm 20 phút.
Điều trị ung thư gan với việc kết hợp với cây xạ đen
Dùng 50g cây An xoa đã sao vàng và 50g cây Xạ đen nấu cùng 1,5l nước cho đến khi sắc còn 800ml thì tắt bếp. Dùng uống sau khi ăn khoảng 15 phút.
Điều trị ung thư gan bằng cách kết hợp với cà gai leo
Dùng 30g cây An xoa (đã sao vàng hạ thổ) và 30g cây Cà gai leo sắc cùng 1 lít nước, cho đến khi sắc còn 600 ml thì tắt bếp, dùng mỗi ngày 1 thang.
Điều trị viêm gan B
Dùng 15g cây An xoa, 30g cây Xạ đen, 30g cây Cà gai leo và 10g rễ cây Mật nhân. Sắc các dược liệu cùng với 1 lít nước cho đến khi còn 500ml thì tắt bếp. Chia ra 3 lần uống hết trong ngày.
Điều trị xơ gan
Dùng 50g cây An xoa (đã được sao vàng hạ thổ), 30g Cà gai leo và 20g Bán chi liên. Nấu khoảng 30 phút các dược liệu trên với 1,5 lít nước, dùng thay nước uống hằng ngày.
Điều trị viêm đại tràng
Dùng 100g cây An xoa đã sao vàng hạ thổ nấu với 1,5 lít nước cho đến khi còn 1 chén nước. Tiếp tục cho thêm 2 lít nước vào đun cho đến khi còn 2 chén nước và cũng dùng để uống trong ngày.
Việc sao vàng hạ thổ nguyên liệu rất quan trọng, quá trình này có thể giúp đốt cháy lớp lông trên. Nhờ đó mà hạn chế được tình trạng ngứa rát cổ họng khi dùng thuốc.
![]() |
| Lưu ý khi sử dụng cây an xoa |
Lưu ý khi sử dụng cây an xoa
Ngoài việc biết được cây an xoa có tác dụng gì thì việc biết những lưu ý khi sử dụng an xoa cũng vô cùng quan trọng. Giống như bất kỳ loại dược liệu nào, để sử dụng cây an xoa trị bệnh gì đều cần sự kê đơn và tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Khi sử dụng loại cây an xoa cần lưu ý không dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú. Nếu bạn bị dị ứng với thuốc thảo dược hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc, vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Không dùng chung với thuốc tây, nếu dùng cách nhau ít nhất 30 phút.
Cây an xoa có lớp lông mỏng nên khi sử dụng cổ họng bạn sẽ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu do phần lông còn sót lại.
Ngoài ra, bạn cần thận trọng khi tìm mua cây an xoa. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều cây dại trông rất giống với an xoa, bạn cần hết sức lưu ý khi đặt mua, thu hái và sử dụng để tránh nhầm lẫn với các loại cây dại khác trong tự nhiên.
Xem thêm: Những Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (TS Đỗ Tất Lợi)
Tin liên quan
Cây cà gai leo – Vị thuốc vàng cho lá gan khỏe mạnh
08:49 | 23/10/2025 Y học cổ truyền
Diếp cá – “Vị thuốc xanh” giúp giải độc gan hiệu quả từ thiên nhiên
09:29 | 21/10/2025 Y học cổ truyền
Giải độc gan từ cây mã đề – Bài thuốc dân gian quý từ thiên nhiên
08:35 | 20/10/2025 Y học cổ truyền
Cùng chuyên mục
Bài thuốc dân gian từ cốt khí củ
10:02 | 15/12/2025 Y học cổ truyền
Lá lốt - Vị thuốc dân gian giúp giảm đau xương khớp hiệu quả
07:00 | 15/12/2025 Y học cổ truyền
Hội đông Y Việt Nam: Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý của Thái Y viện triều Nguyễn
18:00 | 12/12/2025 Thông tin đa chiều
Kỳ 3: Công dụng và các bài thuốc từ cây cúc tần
08:37 | 10/12/2025 Y tế 24h
Bạn có biết: Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ quả trám
08:00 | 10/12/2025 Y học cổ truyền
Kỳ 2 – Thành phần hóa học và cách thức khai thác dược liệu cây cúc tần
16:12 | 09/12/2025 Y học cổ truyền
Các tin khác
Kỳ 1: Đặc điểm sinh học của cây cúc tần
09:40 | 08/12/2025 Y học cổ truyền
10 loại thảo dược giúp an thần, giảm căng thẳng theo y học cổ truyền
08:00 | 07/12/2025 Y học cổ truyền
Rau củ mùa đông: Những “vị thuốc” quen thuộc giúp bồi bổ và tăng cường sức khỏe
08:00 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp
Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh
14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền
Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến
14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền
Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm
11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền
Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm
09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền
Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau
09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền
Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím
09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền
Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông
18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều
Hội Nam Y Việt Nam và hành trình lan tỏa yêu thương đến 250 hộ đồng bào Rục ở Kim Phú (Quảng Trị)
2 ngày trước Hoạt động hội
Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới
23-11-2025 07:00 Tin tức
Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng
09-11-2025 17:00 Hoạt động hội
Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030
04-11-2025 10:14 Hoạt động hội
Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh
17-10-2025 21:58 Hoạt động hội





