Cách sử dụng cây núc nác trong các bài thuốc chữa bệnh

14:57 | 07/05/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Núc nác hay còn gọi là hoàng bá nam, mộc hồ điệp, so đo thuyền, lin may...là một vị thuốc mọc hoang ở nhiều vùng trên nước ta. Vị thuốc này có vị đắng ngọt, tính mát, có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, chống dị ứng và làm giảm tính thấm của các màng mao mạch.

Cách sử dụng cây địa liền trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây thồm lồm trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây địa du trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây bồng bồng trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây chìa vôi trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây đại kế trong các bài thuốc chữa bệnh

Đặc điểm sinh học của cây núc nác

Cây núc nác (ung ca, mộc hồ điệp, hoàng bá nam, thiên trương chi,...) là loài cây thuộc họ Chùm ớt, thân nhỡ và nhẵn, phân cành ít, cao 5 - 12m. Vỏ thân cây núc nác có màu xám tro nhưng bên trong lại có màu vàng.

Lá của cây núc nác hình lông chim, xẻ nhiều lần, mọc đối, chủ yếu tập trung ở ngọn. Hoa núc nác mọc chủ yếu ở ngọn cây, ra quanh năm, màu nâu sẫm, to, đài hoa hình ống với 5 khía. Loài hoa này chỉ nở vào ban đêm và được thụ phấn nhờ loài dơi. Cây ra hoa vào mùa hè và nở về đêm.

Quả núc nác dạng nang dài, hai mặt đều lồi, có cạnh ở lưng. Hạt núc nác mỏng và dẹt, nổi các đường gân nhỏ trên bề mặt.

Cây núc nác được trồng nhiều ở các nước Đông Nam Á, phía nam Trung Quốc, Ấn Độ, Sri Lanka,... Ở nước ra, loài cây này mọc nhiều trong rừng, vùng đồi núi có độ cao khoảng 900m như: Hòa Bình, Hà Giang, Tuyên Quang, Yên Bái, Điện Biên, Thanh Hóa,... Người dân ở nhiều vùng của nước ta cũng đã trồng núc nác làm dược liệu.

Cách sử dụng cây núc nác trong các bài thuốc chữa bệnh

Công dụng dược liệu của cây núc nác

Theo Y học cổ truyền

Y học cổ truyền quan niệm dược liệu núc nác có tính ngọt, vị đắng, được quy kinh vào bàng quang và tỳ. Núc nác có thể giảm đau, tiêu viêm, thanh nhiệt, trị ho,... Vì thế, núc nác được dùng làm dược liệu chữa viêm họng cấp, ho mạn tính, ho gà, đau thượng vị,... Hạt núc nác tán thành bột rắc có thể chữa mụn nhọt, làm lành vết loét da. Vỏ thân cây núc nác có thể chữa viêm họng, viêm bàng quang, sởi, dị ứng, vảy nến,...

Các bài thuốc dân gian Ấn Độ còn dùng vỏ cây núc nác để chữa kiết lỵ, tiêu chảy.

Theo Y học hiện đại

Vỏ từ thân cây núc nác có khả năng kháng viêm và kháng khuẩn, giúp tăng đề kháng, chữa dị ứng. Thí nghiệm trên chuột còn cho thấy vỏ thân cây có thể giảm tính thấm của màng mao mạch.

Ở nước ta có một loại dược liệu bào chế dạng viên có hàm lượng 0.25g từ núc nác tên là Nunaxin, công dụng trị vảy nến, mẩn ngứa do mày đay, bệnh hen phế quản nhẹ ở trẻ em.

Bài thuốc sử dụng cây núc nác

Viêm đường tiết niệu, đái buốt ra máu:

Vỏ núc nác, rễ cỏ tranh, mã đề mỗi thứ một nắm, sắc nước uống.

Ho lâu ngày:

5-10g hạt, sắc nước hoặc tán bột uống.

Chữa lở do dị ứng sơn:

Vỏ núc nác nấu cao, dùng uống và bôi vào chỗ lở.

Chữa đau tức hạ sườn phải, da vàng, nước tiểu đỏ (do can khí uất kết):

Bài 1: Vỏ cây núc nác (hoàng bá nam) 16g, bạch thược 12g, hạt dành dành (chi tử) 12g, đan bì 12g, nhân trần 12g, sài hồ 16g, xa tiền 12g, cỏ nhọ nồi)16g, rau má 20g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.

Bài 2: Vỏ cây núc nác 16g, chó đẻ răng cưa 16g, cối xay 16g, sài hồ 12g, đương quy 16g, tam thất 10g, thanh bì 12g, cơm rượu 16g, xa tiền 12g, rễ cỏ tranh 16g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.

Chữa đau dạ dày:

Vỏ cây núc nác, bồ hoàng, ngũ linh chi, ô tặc cốt sắc nước uống.

Chữa viêm da, dị ứng, mụn nhọt, mẩn ngứa:

Vỏ cây núc nác sao qua 16g, kim ngân hoa 16g, kinh giới 16g, phòng phong 10g, hạt dành dành 10g, sài hồ 16g, đinh lăng 16g, xuyên khung 10g, bạch chỉ 10g, sài đất 16g, lá cơm rượu 16g, uất kim 10g, cam thảo 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.

Vỏ cây núc nác 16g, lá đơn đỏ 14g, ké đầu ngựa 14g, kim ngân hoa 16g, tô mộc 10g, trần bì 10g, cúc hoa 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.

Thuốc rửa hoặc bôi tại chỗ:

Vỏ cây núc nác (hoàng bá nam) 50g, lá kinh giới 30g, lá đinh lăng 30g. Sắc lấy nước rửa hoặc bôi ngoài da ngày 2 lần.

Chữa bệnh sởi cho trẻ em:

Vỏ cây núc nác 6g, kinh giới 6g, kim ngân hoa 4g, liên kiều 6g, lá diếp cá 5g, mã đề 4g, sài đất 5g, hoa hồng bạch 4g, huyền sâm 8g, sài hồ 4g, cam thảo 2g, đương quy 4g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 – 4 lần.

Chữa lị:

Vỏ cây núc nác 20g, hoàng liên 12g, cỏ sữa 20g, khổ sâm 16g, lá nhót 20g, củ mài 16g, hạt sen 16g, bạch truật 12g, chích cam thảo 12g, cỏ nhọ nồi sao đen 20g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.

Vỏ cây núc nác 16g, búp ổi 12g, đinh lăng 20g, khổ sâm 16g, rau sam 20g, hoa hòe (sao đen) 16g, cỏ sữa 20g, bạch truật 12g, cỏ ngũ sắc 16g, ngũ gia bì 16g, hoàng đằng 12g, chích cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.

Chữa vú có cục rắn, đau:

Vỏ cây núc nác 16g, hương nhu 16g, cát căn 16g, trinh nữ hoàng cung 6g, uất kim 10g, táo nhân (sao đen) 16g, đinh lăng 16g, hòe hoa (sao vàng) 20g, đương quy 12g, hoàng kỳ 2g, xuyên khung 12g, tam thất 12g, huyền sâm 16g, xương bồ 12g, chích cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần, dùng trong 20 – 30 ngày 1 liệu trình.

Kiêng kỵ:

Người hư hàn gây đau bụng, đầy bụng tiêu chảy không dùng./.

Thúy Hà (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn

Tags:

Tin liên quan

Những lợi ích tuyệt vời từ hoa đậu biếc đối với sức khỏe

15:08 | 30/11/2025 Khỏe - Đẹp

Hoa đậu biếc, còn được biết đến với các tên gọi khác như đậu hoa tím hay bông biếc, là một loài cây leo thân thảo, sống lâu năm và thường được trồng làm rào hoặc giàn hoa. Không chỉ mang vẻ đẹp rực rỡ, hoa đậu biếc còn là một nguyên liệu quý giá với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.

Những cây thuốc nam giúp làm sạch phổi, giảm ho, long đờm tự nhiên

11:37 | 27/11/2025 Thông tin đa chiều

Trong tự nhiên, có rất nhiều loại cây thuốc nam được y học cổ truyền sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến phổi và đường hô hấp. Những loại cây này không chỉ dễ tìm mà còn mang lại hiệu quả bất ngờ. Dưới đây là danh sách các cây thuốc nam chữa bệnh phổi hiệu quả mà bạn nên tham khảo.

Ai không nên dùng trà gừng - quế khi mùa đông về?

16:53 | 24/11/2025 Thông tin đa chiều

Trà gừng - quế được xem là một loại thức uống ấm áp, đặc biệt hữu ích trong những ngày đông giá rét. Sự kết hợp giữa gừng tươi, quế và cam thảo không chỉ mang lại hương vị thơm ngon mà còn có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm ho lạnh, cảm mạo phong hàn nhẹ. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng loại trà này, bởi tính ấm nóng của nó có thể gây mất cân bằng âm dương và dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn.

Cùng chuyên mục

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Các tin khác

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Các loại thảo dược tăng cường đề kháng và lợi ích sức khỏe vượt trội

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Trong cuộc sống hiện đại, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả và bền vững để bảo vệ cơ thể chính là sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, vốn đã được chứng minh có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những loại thảo dược nổi bật, được nhiều người tin dùng nhờ vào công dụng vượt trội của chúng.

Những tác dụng của cây chìa vôi trong chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:58 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Dân gian ta có rất nhiều bài thuốc từ dược liệu tự nhiên có tác dụng chữa bệnh vừa hiệu quả vừa an toàn. Trong số đó, không thể không kể đến cây chìa vôi với những lợi ích nổi bật trong hỗ trợ điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Vậy dùng cây chìa vôi như thế nào để đạt được công dụng cao nhất? Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu quen thuộc này.

Kỳ cuối: Bài thuốc ngoài da và lưu ý khi sử dụng cây bầu đất tím

09:55 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu đặc điểm, công dụng và các bài thuốc ăn uống từ cây bầu đất tím, kỳ 3 sẽ giới thiệu các bài thuốc dùng ngoài da và những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại dược liệu này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trà phổ nhĩ: Tinh hoa trà Á Đông và những lợi ích sức khỏe

07:41 | 29/11/2025 Y học cổ truyền

Trà phổ nhĩ là một trong những dòng trà độc đáo nhất, nổi tiếng với quá trình lên men tự nhiên và hương vị càng để lâu càng “chín”, càng đậm sâu. Không giống các loại trà xanh hay trà đen thông thường, phổ nhĩ có thể được cất giữ hàng chục năm, phát triển mùi thơm trầm ấm, đất ẩm và vị ngọt hậu rất đặc trưng. Nhiều tín đồ trà gọi đây là loại trà “càng uống càng ghiền”.

Kỳ 1: Tìm hiểu chung về cây bầu đất tím

08:34 | 28/11/2025 Y học cổ truyền

Trong đời sống ẩm thực và y học dân gian Việt Nam, cây bầu đất tím từ lâu đã trở thành một loại rau – dược liệu quen thuộc. Không chỉ góp mặt trong bữa cơm hằng ngày, loại cây này còn được nhiều gia đình sử dụng như vị thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thường gặp. Những đặc tính nổi bật về hình thái, giá trị dinh dưỡng và dược tính đã khiến cây bầu đất được tin dùng rộng rãi ở nhiều địa phương.

Hạt cau trị giun sán, đầy trướng bụng

16:07 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Cây cau được trồng rất nhiều tại nước ta, đặc biệt là vùng nông thôn. Không chỉ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ Tết, giỗ, rằm, cau nhiều tác dụng trị bệnh, đặc biệt là hạt cau.

Nấm hương - "Trợ thủ cho sức khỏe" từ gian bếp

11:20 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Nấm hương - thực phẩm quen thuộc, nguyên liệu cho những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Trong Đông y, nấm hương được gọi là “thực phẩm trường thọ” nhờ tác dụng tăng cường sức khỏe toàn thân. Ngày nay, y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều lợi ích của nấm hương trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh.

Các bài thuốc từ cây cau

09:52 | 26/11/2025 Y học cổ truyền

Trong Đông y thường dùng hai vị thuốc từ quả cau lấy tên thuốc là binh lang (hạt cau) và đại phúc bì (vỏ cau). Ngoài ra các bộ phận của cây cau đều có tác dụng chữa bệnh.

Bụp Giấm – Loại thảo dược đỏ sẫm hỗ trợ đường huyết, giảm mỡ máu

16:53 | 24/11/2025 Thông tin đa chiều

Bụp giấm, một loại thảo dược với sắc đỏ sẫm như rượu vang, đang ngày càng được chú ý nhờ những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Từng bị nhầm lẫn với Actiso Đà Lạt do hình dáng lá đài tương tự, nhưng thực chất đây là hai loài hoàn toàn khác biệt. Bụp giấm không chỉ là một loại hoa đẹp mắt mà còn mang lại nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe, đặc biệt đối với người tiểu đường và những ai muốn cải thiện mỡ máu.

Xem thêm

Hoạt động hội

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

05-10-2025 14:21 Hoạt động hội

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”