Công dụng và những lưu ý khi sử dụng cây thuốc quý nam tinh
Cây chóc chuột là loài cây thảo thuộc họ ráy, mọc hoang dại ưa ẩm ướt cao khoảng 30 – 50cm có thân củ gần hình cầu đường kính đến 4cm, một củ cái thường kèm 1 vài củ con, lá mọc trên đầu củ cái gồm những bẹ ôm sát nhau, cuống là vươn cao thường gọi là dọc, xốp và mềm, đỡ cho phiến lá rộng. Hoa là một bông mo màu xanh pha đỏ tím, hoa nhỏ hoa đực ở trên, hoa cái ở dưới, có mùi hôi. Quả mọng khi chín màu đỏ.
Củ có củ cái xung quanh có con, củ tròn ngoài xám đen, trong sắc trắng. Thường lấy củ cái to bằng trả trứng gà là Nam tinh, và củ con bé hơn làm bán hạ. Là củ chóc chuột chia làm 3 phần, phần lớn ở giữa, hai phần bên như 2 cánh xoè ra. Cây chóc chuột thường có ở khắp nơi nên trồng, trọt thu hái dễ hơn cây chóc Ri.
Cây Chóc chuột ở Việt Nam mọc hoang ở khắp những nơi đất ẩm ở nước ta từ Nam chí Bắc. Còn mọc ở Ấn độ, Trung Quốc ( Tứ Xuyên, Hà Nam, Quý Châu, Vân Nam, Quảng Tây ), Nhật Bản.
Thu hái củ vào mùa thu đông khi cây đã tàn.
![]() |
Thiên nam tinh |
Nam tinh trong y học cổ truyền
Khí vị: Vị đắng cay, tính ấm, có độc mạnh, thăng lên được, giáng xuống được, là thuốc dương trong âm dược
Quy kinh: Túc quyết âm Can, Túc Túc Thiếu Dương Đởm, Túc Dương Minh Vị, Thủ Thái âm Phế.
Công năng: táo thấp hóa đàm, trừ phong, giáng khí bình kinh.
Chủ trị: chứng bệnh như ho, chỉ ấu thổ thương hàn, trị bạch đới, bạch trọc.
“Trúng phong tê dại, đờm khí quánh đặc lại, giải được chứng đờm mê tâm khiếu, chữa miệng mắt méo lệch, cấm khẩu mình cứng đờ, trừ ung nhọt tiêu sưng, phá huyết lợi thủy, hạ khí trụy thai, té ngã ứ máu. chữa ghẻ nước, ác sang, và rắn rết cắn.”
(Dược phẩm vậng yếu- Hải Thượng Lãn Ông y Tâm lĩnh)
Hợp dụng:
- Ghét Thảo quả
- Sợ Phụ tử, Can khương
- Dùng Thục, Tất làm sứ.
Kiêng kỵ: Phàm chứng âm hư đờm táo thì kiêng dùng.
Chú ý: Thiên Nam tinh có độc nên dùng cẩn thận
Liều lượng: 4-12g
Ứng dụng lâm sàng
Phong đàm thương nghịch sinh ra vựng quyết đầu choáng, đầu đau, đờm nhiều ngực tức.
Dùng “Đạo đàm thang”: Chế bán hạ 8-12 gam; Trần bì 8-12 gam; Phục linh 12-16 gam; Cam thảo 4 gam; Chỉ thực 8-12 gam; Chế nam tinh 4-8 gam.
Kinh giản do Can phong đàm trọc
Dùng “Định giản hoàn gia giảm”: Thiên ma, Đởm Nam tinh, Bán hạ, Trần bì, Mạch động đều 10g, Phục thần, Viễn chí, Xương bồ đều 15g, Bạch cương tàm 12g, Toàn yết 6g, Hổ phách 12g (hòa uống), đàm khó khạc gia Toàn qua lâu 30g, đàm rãi loãng trong gia Can khương 5g.
Kinh giản do Can hỏa hạp đàm
Dùng ” Long đởm tả can thang hợp Đạo đàm thang gia giảm”: Long đởm thảo, Đởm nam tinh, Chỉ thực, Bán hạ đều 10g, Phục thần, Viễn chí, Thạch xương bồ đều 15g, Bạch cương tàm 12g, Câu đằng 20g, Toàn yết 6g. Đại tiện táo gia sinh Đại hoàng 5g (cho sau), đàm dính gia nước Trúc lịch 10 ml hòa uống.
Tin liên quan
![Tác dụng chữa bệnh của lá xương sông](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/27/16/croped/tac-dung-chua-benh-cua-la-xuong-song-20240727165751.jpg?240727050703)
Tác dụng chữa bệnh của lá xương sông
17:07 | 27/07/2024 Y học cổ truyền
![Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ: Trách nhiệm và mệnh lệnh từ trái tim](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/27/16/croped/qb04-17164383431661306263086-0-0-1250-2000-crop-171643835915519739511420240727162146.2057290.jpg?240727042437)
Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ: Trách nhiệm và mệnh lệnh từ trái tim
16:24 | 27/07/2024 Dấu ấn Việt Nam
![Công nghệ mới nâng cao hiệu quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/27/16/croped/viber-image-2024-07-18-20-27-00-993-17213150932561411337870-0-83-1125-1883-crop-17213150999205640778420240727161600.4818450.jpg?240727041810)
Công nghệ mới nâng cao hiệu quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ
16:18 | 27/07/2024 Thông tin đa chiều
Cùng chuyên mục
![Hoa đồng tiền có tác dụng chữa ho hiệu quả](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/15/croped/hoa-dong-tien20240724154023.jpg?240725095351)
Hoa đồng tiền có tác dụng chữa ho hiệu quả
09:53 | 25/07/2024 Y học cổ truyền
![Bộ Y tế: Tăng cường quản lý khám, chữa bệnh y học cổ truyền](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/14/croped/kham-chua-benh-y-hoc-co-truyen20240723142522.jpg?240723033331)
Bộ Y tế: Tăng cường quản lý khám, chữa bệnh y học cổ truyền
14:50 | 23/07/2024 Y học cổ truyền
![Cây hoàng bá chữa bệnh gì?](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/14/croped/cay-hoang-ba-chua-benh-gi-20240720142930.jpg?240722021303)
Cây hoàng bá chữa bệnh gì?
14:13 | 22/07/2024 Y học cổ truyền
![Lào Cai tập huấn kỹ thuật trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn GACP](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/23/croped/catcanh-laocai20240720232437.jpg?240722102155)
Lào Cai tập huấn kỹ thuật trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn GACP
10:21 | 22/07/2024 Y học cổ truyền
![Bạn có biết tác dụng chữa bệnh của cây lưỡi hổ?](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/13/croped/ban-co-biet-tac-dung-chua-benh-cua-cay-luoi-ho-20240720134553.jpg?240720020020)
Bạn có biết tác dụng chữa bệnh của cây lưỡi hổ?
13:59 | 20/07/2024 Y học cổ truyền
![Ba Vì (Hà Nội) phục hồi, bảo tồn và khai thác cây dược liệu tại các xã miền núi](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/11/croped/toa-dam-duoc-lieu20240719114153.jpg?240719034955)
Ba Vì (Hà Nội) phục hồi, bảo tồn và khai thác cây dược liệu tại các xã miền núi
15:49 | 19/07/2024 Y học cổ truyền
Các tin khác
![Bài thuốc trị đau vai gáy từ dược liệu tự nhiên](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/20/croped/bai-thuoc-tri-dau-vai-gay-tu-duoc-lieu-tu-nhien-20240717205301.png?240717102015)
Bài thuốc trị đau vai gáy từ dược liệu tự nhiên
06:45 | 18/07/2024 Y học cổ truyền
![[E-Magazine] Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ cây dành dành](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/15/21/croped/loi-ich-suc-khoe-va-bai-thuoc-tu-cay-danh-danh-20240715214804.png?240717084610)
[E-Magazine] Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ cây dành dành
07:00 | 17/07/2024 SKV- Mag
![Tác dụng chữa bệnh của cây dướng](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/10/croped/tac-dung-chua-benh-cua-cay-duong-20240712105109.png?240714095143)
Tác dụng chữa bệnh của cây dướng
06:45 | 15/07/2024 Y học cổ truyền
![Bài thuốc quý chữa bệnh bạch hầu](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/14/16/croped/photo-1720878949540-1720878949635111420334420240714163219.5414190.jpeg?240714043639)
Bài thuốc quý chữa bệnh bạch hầu
16:36 | 14/07/2024 Y học cổ truyền
![Huy động các nguồn lực tham gia phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/22/croped/y-hoc-co-truyen20240712222011.jpg?240713100034)
Huy động các nguồn lực tham gia phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam
10:00 | 13/07/2024 Y học cổ truyền
![Tác dụng chữa bệnh của lá xoài](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/06/20/croped/ban-co-biet-la-xoai-cung-co-tac-dung-chua-benh-20240706205707.jpg?240709101952)
Tác dụng chữa bệnh của lá xoài
07:15 | 10/07/2024 Y học cổ truyền
![Lương y Đỗ Sơn Hà: Y học cổ truyền chiếm ưu thế trong phòng và phục hồi sau đột quỵ (Bài 1)](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/10/00/medium/20190507-022935-630835-dot-quymax-800x80020240710001010.jpg?240710083715)
Lương y Đỗ Sơn Hà: Y học cổ truyền chiếm ưu thế trong phòng và phục hồi sau đột quỵ (Bài 1)
00:34 | 10/07/2024 Nghiên cứu trao đổi
![Thỏ ty tử - Vị thuốc lạ mà quen](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/06/21/croped/tho-ty-tu320240706212246.png?240706093348)
Thỏ ty tử - Vị thuốc lạ mà quen
06:45 | 07/07/2024 Y học cổ truyền
![[E-Magazine] Tác dụng chữa bệnh của lá mơ lông](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/21/croped/la-mo320240704215412.jpg?240705114042)
[E-Magazine] Tác dụng chữa bệnh của lá mơ lông
06:45 | 06/07/2024 SKV- Mag
![Vỏ quả sầu riêng tưởng chừng như vô dụng nhưng lại vô vàn lợi ích](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/05/10/medium/picture220240705102745.png?240705031002)
Vỏ quả sầu riêng tưởng chừng như vô dụng nhưng lại vô vàn lợi ích
15:10 | 05/07/2024 Y học cổ truyền
![Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/21/14/croped/medium/xuong-khop-220240721140707.jpg?240721075817)
Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT
6 ngày trước Hoạt động hội
![Hà Nội: Nhà báo Chúc Kim Vinh giữ chức vụ Tổng biên tập Tạp chí Sức khoẻ Việt](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/19/medium/img-1721647501514-172164853753820240722192233.jpg?rt=20240723075450?240723111645)
Hà Nội: Nhà báo Chúc Kim Vinh giữ chức vụ Tổng biên tập Tạp chí Sức khoẻ Việt
19-07-2024 11:00 Hoạt động hội
![Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Sơ kết 6 tháng đầu năm và đề ra nhiệm vụ 6 tháng cuối năm](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/13/croped/medium/hoi-nghi-so-ket-2024-120240725132427.jpg?240725023031)
Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Sơ kết 6 tháng đầu năm và đề ra nhiệm vụ 6 tháng cuối năm
17-07-2024 00:00 Hoạt động hội
![Hội Nam Y Việt Nam công bố Quyết định thành lập Chi hội CLB Healing In Balance](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/19/medium/quyet-dinh-bo-nhiem20240712190115.jpg?rt=20240713150627?240715053533)
Hội Nam Y Việt Nam công bố Quyết định thành lập Chi hội CLB Healing In Balance
13-07-2024 08:57 Hoạt động hội
![Hội nghị Ban chấp hành Hội Nam Y Việt Nam lần thứ V: Thông qua 10 nội dung quan trọng](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/02/16/medium/ny22024062916053220240702164433.jpg?rt=20240702164435?240703093343)
Hội nghị Ban chấp hành Hội Nam Y Việt Nam lần thứ V: Thông qua 10 nội dung quan trọng
02-07-2024 17:00 Hoạt động hội