Hội Nam y Việt Nam: Tiếp tục đẩy mạnh kế thừa, phát huy tri thức y dược của Y Tổ Thiền sư Tuệ Tĩnh
Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc về bảo vệ chăm sóc sức khỏe cộng đồng và phát triển nền y học Việt Nam đã sản sinh nhiều thế hệ danh y lỗi lạc. Các danh y đã để lại cho hậu thế của dân tộc một khối lượng tri thức vĩ đại về y đức, về y lý, về y thuật cùng những bài thuốc quý, cây thuốc quý trong đó có các tác phẩm của Đại danh y Thiền sư Tuệ Tĩnh. Cũng từ đó nền y học cổ truyền của dân tộc được hình thành và phát triển cho đến ngày nay.
Y Tổ Tuệ Tĩnh - Nhà lý luận uyên bác, nhà tổ chức thực hành lỗi lạc ở thế kỷ XIV
Từ thế kỷ XIV, Tuệ Tĩnh Thiền sư (1330-1400) đã nổi tiếng khắp nơi trong nước và ngoài nước về tài chữa bệnh cứu người bằng cỏ cây trong nước. Được cộng đồng các dân tộc Việt Nam suy tôn là “Thánh thuốc Nam” “là ông Tổ ngành thuốc Nam”. Tuệ Tĩnh đã biết vận dụng, phát huy tiếp thu tinh hoa của triết học y học Trung hoa kết hợp với tinh hoa của thuốc Nam, thuốc dân tộc biên soạn các tác phẩm “Nam dược thần hiệu 11 quyển ghi chép 580 vị thuốc Nam, 3.873 phương thuốc trị 182 loại chứng bệnh của 10 khoa lâm sàng cùng các chuyên khoa khác cho các lứa tuổi người già, trẻ em phụ nữ và cả điều trị cho gia súc mắc bệnh.
![]() |
Thiền sư Tuệ Tĩnh được mệnh danh là "ông tổ" thuốc Nam. |
Tác phẩm “Hồng nghĩa giác tư y thư” tóm tắt 630 vị thuốc (dạng Bài phú thuốc Nam), “Cuốn thập tam phương gia giảm” có các thiện bàn về y lý và tóm tắt chẩn đoán - mạch học.
Tuệ Tĩnh là người nước Nam đầu tiên viết sách thuốc nam còn lưu truyền đến nay và cũng là người đầu tiên nêu lên đường lối y học tuyệt vời “Nam dược trị nam nhân - Thuốc Nam chữa bệnh người Nam”. Vào năm 1455 Tuệ Tĩnh bị giặc Minh (Trung Quốc) bắt cống đi sứ sang Trung Quốc chữa bệnh cho vợ vua Minh được vua Minh tặng danh hiệu Đại y thiền sư và giữ lại ở Trung quốc làm ngự y cho đến khi qua đời.
Các tác phẩm Nam dược thần hiệu - Hồng nghĩa giác tư y thư - Thập tam phương gia giảm là các tập sách có giá trị cao về lý luận y - Dược học làm phương pháp phòng bệnh cho người và cả gia súc bao gồm các loại thuốc, các bài thuốc, cách sử dụng thuần Việt được lưu truyền đến ngày nay. Điều đó cho thấy Tuệ Tĩnh đã vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo những phép tắc trị bệnh và dùng thuốc kinh điển của y học cho phù hợp với đặc điểm tập quán thể chất con người Việt Nam và khí hậu thổ nhưỡng Việt Nam. Từ đó Tuệ Tĩnh đã đúc kết và đề ra các phương châm phòng bệnh, chữa bệnh bằng thuốc Nam rất độc đáo, vô cùng khoa học, cụ thể là:
- Về phương diện phòng bệnh Tuệ Tĩnh gói gọn trong câu thơ lục bát:
Bế tinh - dưỡng khí - tồn thần
Thanh tâm - Quả dục - Thủ chân - Luyện hình
- Bí quyết giữ gìn sức khỏe: Tuệ Tĩnh khuyên thực hiện theo nguyên lý: “Tinh thần nghi tĩnh - Thể chất nghi động”
Đây là những phương pháp chăm sóc sức khỏe cộng đồng nổi tiếng của Thiền sư Tuệ Tĩnh. Tuệ Tĩnh quan niệm thể xác và tinh thần là một thể thống nhất hài hòa trong mỗi con người. Theo ông, con người ta nếu có một tâm hồn trong sáng lành mạnh, một tấm long khoan dung độ lượng, loại bỏ mọi ham muốn tầm thường xóa bỏ mọi hiềm khích, đố kỵ, ghen ghét, háo sắc, tiền tài, danh vọng, địa vị ươn hèn; phấn đấu cho một lý tưởng chân lý cao đẹp sống vì mọi người và thường xuyên rèn luyện cho cơ thể cường tráng… thì sẽ giúp con người đẩy lùi mọi bệnh tật và trường thọ sống lâu trăm tuổi.
- Về phương diện chữa bệnh và dùng thuốc Tuệ Tĩnh thiền sư đề cao phương châm “Nam dược trị nam nhân - Thuốc Nam Việt trị người Nam Việt”. Đây là giá trị cốt lõi mang đậm tính nhân văn của Y học Tuệ Tĩnh không chỉ có vai trò quan trọng trong việc dùng thuốc chữa bệnh mà còn thể hiện lòng yêu nước đề cao tinh thần dân tộc, độc lập tự chủ giúp cho việc thúc đẩy sưu tầm, trồng trọt, thu hút, nghiên cứu sử dụng dược liệu trong nước, giúp cho các thầy thuốc Việt Nam thoát khỏi con đường mòn lệ thuộc vào thuốc nước ngoài và mạnh dạn sử dụng các vị thuốc Nam để chữa bệnh.
Tuệ Tĩnh thiền sư là một người tu hành và cũng là người đầu tiên vận động, tổ chức đưa thuốc Nam vào trồng trọt, mở phòng khám chữa bệnh trong các chùa Phật giáo ở nước ta cho dân chúng nghèo và các tín đồ Phật tử. Những việc làm này của Tuệ Tĩnh ở thế kỷ XIV có thể nói chính là sự kết tinh rực rỡ nhất về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân và xây dựng nền y học dân tộc, độc lập tự chủ của nhân dân Việt Nam.
Trong quá trình đấu tranh với thiên nhiên, với bệnh tật để sinh tồn và phát triển các thầy thuốc dân tộc ta trong đó nổi bật Thiền sư Tuệ Tĩnh đã nhận ra một chân lý là trong lĩnh vực chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân không thể "bế quan tỏa cảng" bó hẹp trong khuôn khổ dân tộc hạn hẹp mà phải mở cửa giao lưu với các dân tộc khác trên thế giới để học hỏi, chắt lọc những tinh hoa tri thức của nhân loại làm phong phú thêm những tri thức y học Việt Nam. Nhờ vậy mà ngày nay nhân dân ta không chỉ biết cách phòng bệnh trị bệnh bằng Nam y mà còn biết cả tri thức phòng bệnh, chữa bệnh của y học đông phương (Đông y) và Tây y (y học hiện đại), đưa nền y học Việt Nam phát triển sánh vai cùng các nước có nền y học phát triển trên thế giới.
Ngày nay, những cách chữa bệnh và những bài thuốc nam, thuốc dân tộc được hình thành đang được dùng chữa bệnh mà Bác Hồ kính yêu gọi là thuốc ta đó chính là y học dân gian, y học bản địa hay y học cổ truyền Việt Nam. Phương thuốc đang được đồng bào ta sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày bên cạnh các phương thuốc của Đông Y và Tây Y có tác dụng và hiệu quả chữa bệnh cao.
![]() |
(Ảnh minh họa) |
Hội Nam Y Việt Nam luôn luôn trung thành tiếp bước Y tổ Thiền sư Tuệ Tĩnh
Hội viên Hội Nam y Việt Nam nguyện tiếp tục kế thừa, phát huy sự nghiệp cao cả của y tổ Thiền sư Tuệ Tĩnh, phát triển lên một bước cao hơn, nỗ lực nâng tầm trí tuệ và tập hợp sức mạnh chuyên môn nghề nghiệp, phụng sự cho sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng các dân tộc anh em.
Hội Nam y Việt Nam vô cùng tự hào về các tấm gương hoạt động y dược cổ truyền của các lương y tiêu biểu tiền bối ghi trong sử sách như Tuệ Tĩnh Thiền sư, Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, Hoàng Đôn Hòa, Nguyễn Đại Năng cùng các lương y đương thời thuộc nhóm nhị thập bát tứ. Họ là những nhà y dược học lỗi lạc có tâm có đức có tài, có tinh thần dân tộc. Phương châm trị bệnh nổi tiếng của Tuệ Tĩnh “Nam dược trị Nam nhân” sẽ còn lưu truyền mãi mãi trong cộng đồng các dân tộc anh em Việt Nam, luôn luôn là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Hội Nam y Việt Nam trong việc kế thừa phát huy phát triển các giá trị của y học cổ truyền kết hợp với y học hiện đại. Các tư tưởng và phương thức trong phòng bệnh chữa bệnh sử dụng thuốc bản địa để chăm sóc bảo vệ sức khỏe cộng đồng của y tổ Tuệ Tĩnh thiền sư vẫn còn nguyên tính thời đại.
Hội Nam y Việt Nam luôn đồng hành cùng các Hội Đông y, Hội Châm cứu, Hiệp hội Dược liệu, Tổng Hội Y học Việt Nam, Hội Giáo dục chăm sóc cộng đồng thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Chính phủ để cùng nhau phụng sự chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đáp ứng mong muốn của Đảng, của Chính phủ, lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, coi trọng bảo tồn, phát huy giá trị của y học cổ truyền và thuốc nam, kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại, xây dựng nền y học Việt Nam vững mạnh.
TTUT - Lương y - DSCK II - CVCC Nguyễn Đức Đoàn
Trưởng ban sáng lập Hội Nam y Việt Nam - Chủ tịch Hội Nam y Việt Nam khóa I
Tin liên quan

Tê bì bàn tay, ngón tay - Dấu hiệu tiềm ẩn những căn bệnh khó lường
21:56 | 16/02/2025 Sức khỏe

Quận Tây Hồ - Hà Nội: Phú Thượng vinh dự nhận danh hiệu "Phường đạt chuẩn đô thị văn minh"
20:32 | 16/02/2025 Tin tức

WHO kêu gọi dán nhãn cảnh báo ung thư trên đồ uống có cồn
20:31 | 15/02/2025 Thế giới
Cùng chuyên mục

Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ cây thì là
09:15 | 16/02/2025 Y học cổ truyền

Hà Nội: Dâng hương tưởng niệm Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác - Bậc Y thánh của Việt Nam
10:49 | 13/02/2025 Y học cổ truyền

Sâm Bố Chính - giống sâm quý của tỉnh Quảng Bình
11:12 | 07/02/2025 Y học cổ truyền

Rau sâm đất - Giá trị với sức khỏe có thể bạn chưa biết
21:13 | 05/02/2025 Y học cổ truyền

Tắm lá mùi già: Phong tục ngày tất niên và tác dụng đối với sức khỏe
13:45 | 27/01/2025 Sức khỏe

Một số bài thuốc cổ truyền giúp phòng bệnh trong dịp Tết
08:00 | 26/01/2025 Y học cổ truyền
Các tin khác

Điểm danh các loại thảo dược giúp mắt sáng, tăng cường thị lực
06:55 | 21/01/2025 Y học cổ truyền

Hội Nam Y Việt Nam: Tiếp tục phát triển vững mạnh, đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng
13:08 | 17/01/2025 Hoạt động hội

Một số vị thuốc đông y nên dùng khi bị thiếu máu
07:00 | 17/01/2025 Y học cổ truyền

Chữa trị chứng Thạch lâm (sỏi đường niệu) dưới góc nhìn Y học hiện đại
16:27 | 16/01/2025 Y học cổ truyền

Sóng sinh học tế bào gốc và giả thuyết mới về cơ chế tác dụng của huyệt
16:02 | 16/01/2025 Y học cổ truyền

Tác dụng của mật ong theo Đông y
07:00 | 16/01/2025 Y học cổ truyền

Một số vị thuốc dân gian hỗ trợ điều trị mất ngủ
16:03 | 14/01/2025 Y học cổ truyền

Vị thuốc quý từ quả phật thủ
07:00 | 13/01/2025 Y học cổ truyền

Những loại thảo dược giúp phòng chống cảm cúm hiệu quả
07:00 | 12/01/2025 Y học cổ truyền
![[E-Magazine] Nghệ - Vị thuốc tự nhiên với nhiều công dụng](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/122024/20/21/croped/nghe20241220211933.png?250106105556)
[E-Magazine] Nghệ - Vị thuốc tự nhiên với nhiều công dụng
07:00 | 07/01/2025 Y học cổ truyền

Chi hội Nam y Hùng Vương: Tiếp tục phát triển nguồn dược liệu cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng
3 ngày trước Hoạt động hội

Hà Nội: Dâng hương tưởng niệm Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác - Bậc Y thánh của Việt Nam
3 ngày trước Y học cổ truyền

Hội Nam Y Việt Nam: Dâng hương tưởng nhớ Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác tại Hương Sơn, Hà Tĩnh
5 ngày trước Hoạt động hội

Hà Nội: Dâng hương tưởng nhớ công ơn Đức Thánh Tản Viên Sơn
08-02-2025 09:00 Hoạt động hội

Thư chúc mừng năm mới - Xuân Ất Tỵ 2025 của Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam
29-01-2025 00:00 Hoạt động hội