Khoảng trống miễn dịch và nợ miễn dịch làm tăng nguy cơ mắc và bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm

Có nhiều lý do gây ra "khoảng trống miễn dịch" hoặc tình trạng "nợ miễn dịch" dẫn đến cơ thể không có đủ năng lực miễn dịch để chống lại các bệnh truyền nhiễm.

LTS: Những thông tin bổ ích cho các bố mẹ sẽ được giải đáp ở bài viết dưới đây của TS.BS. Lê Kiến Ngãi -Trưởng Khoa Dự phòng và KSNK – Bệnh viện Nhi Trung ương, mời các bạn đón đọc

Hậu quả là, nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm tăng lên ở mỗi cá thể và dịch bệnh thường trực nguy cơ bùng phát trong cộng đồng. Tiêm chủng vaccin đúng lịch, đủ liều; kịp thời giải quyết các tình trạng tiêm thiếu, tiêm muộn vacin; không để đứt gãy nguồn cung vaccin là giải pháp căn bản khắc phục "khoảng trống miễn dịch" và "tình trạng nợ miễn dịch".

Có nhiều lý do gây ra "khoảng trống miễn dịch" hoặc tình trạng "nợ miễn dịch" dẫn đến cơ thể không có đủ năng lực miễn dịch để chống lại các bệnh truyền nhiễm. Ảnh minh họa

Có nhiều lý do gây ra "khoảng trống miễn dịch" hoặc tình trạng "nợ miễn dịch" dẫn đến cơ thể không có đủ năng lực miễn dịch để chống lại các bệnh truyền nhiễm. Ảnh minh họa

Miễn dịch ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Đáp ứng miễn dịch xảy ra bằng cách cơ thể tiếp xúc với kháng nguyên (virus vi khuẩn, ký sinh trùng, tế bào lạ xâm nhập vào cơ thể) từ đó kích hoạt hệ thống miễn dịch sinh ra các kháng thể để tiêu diệt kháng nguyên.

Khi chào đời, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn rất non yếu, chưa thể tự hoạt động để sinh ra kháng thể bảo vệ cơ thể của trẻ. Lượng kháng thể giúp trẻ chống chọi với các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm là kháng thể IgG mà trẻ nhận được từ mẹ trong thời kỳ bào thai và sau đó là nguồn IgG của sữa non. Cụ thể là, trong giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ, các kháng thể từ người mẹ được truyền sang trẻ thông qua nhau thai, quá trình này được gọi là "miễn dịch thụ động".

Trong lượng sữa đầu tiên tuyến vú của người mẹ tiết ra ở 3-5 ngày đầu sau khi sinh (sữa non) có chứa nhiều kháng thể. Trẻ sơ sinh uống được lượng sữa này, và uống sữa mẹ liên tục trong 6 tháng đầu giúp tăng cường đáng kể miễn dịch thụ động trẻ nhận được. Các kháng thể có được từ miễn dịch thụ động sẽ giúp trẻ được bảo vệ một cách rất hữu hiệu ngay sau sinh.

Tuy nhiên, miễn dịch thụ động trẻ sơ sinh nhận được từ người mẹ không tồn tại mãi mãi. Miễn dịch thụ động cũng không duy trì được miễn dịch bảo vệ kéo dài. Lý do là, từ khi bé chào đời, các kháng thể này sẽ bắt đầu giảm mạnh và mất dần trong khoảng 6 tháng tiếp theo. Do miễn dịch thụ động chỉ có vai trò trong khoảng 6 tháng đầu đời của trẻ, để trẻ được bảo vệ kéo dài những năm tháng tiếp theo cần phải để trẻ được bảo vệ bằng miễn dịch chủ động, đặc biệt là miễn dịch chủ động, đặc hiệu, nhân tạo, chính là tiêm chủng vaccin.

Khoảng trống miễn dịch

Sau khi trẻ sinh ra, lượng kháng thể IgG có được từ miễn dịch thụ động mà mẹ truyền sang trẻ trong 3 tháng cuối của thai kỳ bắt đầu giảm. Đến thời điểm trước khi trẻ tròn 3 tháng tuổi, khả năng bảo vệ trước một số bệnh truyền nhiễm như ho gà, viêm gan B…gần như không còn. Ở giai đọan này, nếu trẻ vẫn chưa có miễn dịch chủ động thì có nguy cơ rất cao mắc các bệnh truyền nhiễm nói trên. Sang các tháng tiếp theo, lượng kháng thể được mẹ truyền sang tiếp tục giảm ở trẻ.

Các kháng thế chống lại các bệnh như sởi, quai bị, rubella, thuỷ đậu… giảm nhanh từ tháng thứ 4, và gần như không còn đủ khả năng bảo vệ khi trẻ được 9 tháng tuổi. Từ thời gian này, nếu trẻ không được kịp thời bổ sung miễn dịch chủ động thì nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm vừa đề cập cũng rất cao. Như vậy "khoảng trống miễn dịch" là khoảng thời gian, từ khi miễn dịch thủ động mẹ truyền sang trẻ suy giảm mà chưa có miễn dịch chủ động giúp trẻ có đủ năng lực miễn dịch chống lại các bệnh truyền nhiễm.

Khoảng thời gian từ khi trẻ 6 tháng đến 3 tuổi là giai đoạn thường có các khoảng trống miễn dịch. Trong độ tuổi này, trẻ trở nên rất nhạy cảm đối với các tác nhân gây bệnh nhiễm trùng, trong khi đây cũng là giai đoạn trẻ có tiếp xúc ngày càng nhiều với môi trường bên ngoài, dẫn đến việc trẻ thường xuyên bị tiêu chảy, nhiễm khuẩn hô hấp, hay mắc một số bệnh truyền nhiễm nêú có phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh. Việc thường xuyên mắc các bệnh nhiễm khuẩn, làm cho trẻ rơi vào hoàn cảnh bị sử dụng kháng sinh không hợp lý dẫn nguy cơ trẻ bị loạn khuẩn và vi khuẩn kháng kháng sinh sau này.

Khoảng trống miễn dịch và nợ miễn dịch làm tăng nguy cơ mắc và bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm - Ảnh 3.

Nợ miễn dịch

Thời gian gần đây, các chuyên gia về truyền nhiễm và dự phòng bệnh nhiễm trùng đã đề cập đến một khái niệm gọi là "nợ miễn dịch" (immunity debt). Nợ miễn dịch xảy ra khi cơ thể không tiếp xúc với tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn…) hoặc vacin trong thời gian dài. Không tiếp xúc với tác nhân gây bệnh có thể do, từng cá thể không có tiếp xúc với người bệnh truyền nhiễm hoặc người lành mang tác nhân gây bệnh truyền nhiễm (người lành mang trùng); trong cộng đồng không có người bệnh truyền nhiễm hoặc người lành mang trùng. Không tiếp xúc với vacin có thể vì sợ tiêm truyền nên không cho bản thân hoặc người liên quan đi tiêm chủng; khó khăn trong việc tiếp cận với cơ sở tiêm chủng; thiếu các hướng dẫn, cảnh báo về ý nghĩa vai trò của tiêm chủng; thiếu các hướng dẫn để xử lý tình trạng tiêm thiếu, tiêm muộn vacin; hệ quả của giãn cách xã hội hay đứt gãy nguồn cung vacin…Các lý do nói trên là nguyên nhân dẫn đến nợ miễn dịch.

Trong giai đoạn giãn cách xã hội, phòng chống đại dịch COVID-19 vừa qua các hoạt động cộng đồng, tập thể, đông người, gặp gỡ, đi lại… đều bị hạn chế, kết hợp với việc tiếp cận với vacin của người dân giảm xuống do hệ quả của giãn cách đã tạo nên tình trạng "nợ miễn dịch" với nhiều bệnh truyền nhiễm. Khi cơ thể đang có tình trạng nợ miễn dịch mà lại bị phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh thì khả năng mắc bệnh rất cao, dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch.

Nguồn: Khoảng trống miễn dịch và nợ miễn dịch làm tăng nguy cơ mắc và bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm

TS.BS. Lê Kiến Ngãi/Trưởng Khoa Dự phòng và KSNK – Bệnh viện Nhi Trung ương
suckhoedoisong.vn

Tin liên quan

[Chùm ảnh] Hà Nội tan hoang sau bão Yagi

[Chùm ảnh] Hà Nội tan hoang sau bão Yagi

Đêm 7/9, bão Yagi với sức gió mạnh nhất cấp 9-10, giật cấp 12 đã quét qua Thủ đô Hà Nội và gây ra nhiều thiệt hại. Trên nhiều tuyến phố, cây cối đổ ngổn ngang, nhiều biển hiệu, mái tôn bay khắp nơi...
Hà Nội: Nhiều thiệt hại sau bão Yagi

Hà Nội: Nhiều thiệt hại sau bão Yagi

Sáng 8/9, Hà Nội đang khẩn trương, tập trung mọi lực lượng, phương tiện để khắc phục hậu quả do bão số 3 gây ra.
Bão số 3 suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, nhiều nơi mưa to

Bão số 3 suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, nhiều nơi mưa to

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn, bão số 3 (bão Yagi) đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới.

Cùng chuyên mục

Kết quả bất ngờ của công nghệ chụp đáy mắt màu với hệ thống SLO

Kết quả bất ngờ của công nghệ chụp đáy mắt màu với hệ thống SLO

Các thiết bị được trang bị hệ thống SLO không chỉ mang lại chất lượng hình ảnh tốt hơn, mà còn cung cấp nhiều hơn các thông tin trên các cấu trúc võng mạc ở các độ sâu khác nhau so với công nghệ thông thường.
Có cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm máu?

Có cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm máu?

Có cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm máu hay không, nếu có thì trước bao nhiêu tiếng... là những câu hỏi khá nhiều người quan tâm khi đi kiểm tra sức khỏe.
Hội chứng ruột kích thích cần xử trí như thế nào?

Hội chứng ruột kích thích cần xử trí như thế nào?

Hội chứng ruột kích thích hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt, là các rối loạn chức năng của đại tràng, thường bị tái đi tái lại nhiều lần, khó điều trị dứt điểm.
Các dạng đau nửa đầu và biện pháp điều trị

Các dạng đau nửa đầu và biện pháp điều trị

Đau nửa đầu hay còn gọi là đau đầu Migraine, là bệnh rất thường gặp, dễ chẩn đoán và dễ tái phát. Do đó bệnh cần được theo dõi và điều trị lâu dài.
Vì sao đột quỵ khi ngủ?

Vì sao đột quỵ khi ngủ?

Đột quỵ khi ngủ là tình trạng nguy hiểm và khó nhận biết. Trên thực tế nhiều trường hợp đi ngủ bị đột quỵ dẫn đến nguy cơ gặp biến chứng, thậm chí là tử vong.
Cần lưu ý những gì trong điều trị bệnh rối loạn thần kinh thực vật?

Cần lưu ý những gì trong điều trị bệnh rối loạn thần kinh thực vật?

Rối loạn thần kinh thực vật là một rối loạn có ảnh hưởng đến chức năng tự động cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa. Đây là bệnh ngày càng phổ biến, mặc dù bệnh không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng tác động rất lớn tới sinh hoạt của người bệnh.

Các tin khác

Vì sao bệnh nhồi máu cơ tim ngày càng "trẻ hóa"?

Vì sao bệnh nhồi máu cơ tim ngày càng "trẻ hóa"?

Nhồi máu cơ tim là căn bệnh nguy hiểm, có xu hướng tăng và ngày càng trẻ hóa.
Ung thư được hình thành ra sao, cách phòng bệnh hiệu quả?

Ung thư được hình thành ra sao, cách phòng bệnh hiệu quả?

Tỷ lệ tử vong do bệnh ung thư vẫn tiếp tục gia tăng, là một thách thức lớn đối với y học và là nỗi ám ảnh của nhiều người. Một trong những câu hỏi được đặt ra là ung thư xuất phát từ đâu, sự hình thành của tế bào ung thư như thế nào, nên làm gì để phòng ngừa bệnh ung thư?
Một số món ăn nhẹ có ích cho người bệnh đái tháo đường

Một số món ăn nhẹ có ích cho người bệnh đái tháo đường

(SKV) - Chúng ta biết, việc ăn đúng giúp chế độ duy trì được lượng đường máu phù hợp, không gây thừa đường, gây nhiễm độc đường hoặc không gây ra hạ đường máu do thực hiện chế độ ăn khắc khổ, thiếu năng lượng. Người bệnh đái tháo đường nên ăn chính vào bữa ăn sáng, trung bình vào bữa ăn trưa, ăn nhẹ vào bữa ăn tối (mức độ dựa vào lượng tinh bột - mức carbohydrates). Với bữa ăn phụ cần hợp lý với giai đoạn bệnh, nghề nghiệp và thói quen dinh dưỡng.
Giải pháp toàn diện trong tầm soát, chẩn đoán và điều trị bệnh lý tuyến vú

Giải pháp toàn diện trong tầm soát, chẩn đoán và điều trị bệnh lý tuyến vú

(SKV) - Ngày 11 tháng 5 năm 2024, Fujifilm Việt Nam phối hợp cùng với Hội Điện quang và Y học Hạt nhân Việt Nam đã tổ chức hội thảo khoa học chuyên đề "Chẩn đoán hình ảnh tuyến vú: Sàng lọc bệnh lý tuyến vú - Quá khứ, Hiện tại và Tương lai".
Tìm hiểu các cấp độ của bệnh gan nhiễm mỡ

Tìm hiểu các cấp độ của bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều ở gan. Bệnh thường diễn ra âm thầm nên rất khó nhận biết, chỉ được phát hiện khi kiểm tra sức khỏe định kỳ, siêu âm tổng quát.
Ngộ độc thuốc lá điện tử: Hệ lụy khôn lường

Ngộ độc thuốc lá điện tử: Hệ lụy khôn lường

Hằng tuần, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai liên tục tiếp nhận bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử. Trong đó rất nhiều trường hợp là học sinh, thanh thiếu niên phải cấp cứu do ngộ độc chất ma túy trộn thuốc lá điện tử.
Bí quyết “vàng” giúp cải thiện bệnh thiểu năng tuần hoàn não

Bí quyết “vàng” giúp cải thiện bệnh thiểu năng tuần hoàn não

Đông y có nhiều giải pháp giúp cải thiện tình trạng thiểu năng tuần hoàn não. Trong đó, phương pháp kết hợp không dùng thuốc như xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu kết hợp với các loại thảo dược dược các chuyên gia đánh giá là mang lại rất nhiều lợi ích trong việc cải thiện tình trạng thiểu năng tuần hoàn não.
Dấu hiệu điển hình của cơn nhồi máu cơ tim

Dấu hiệu điển hình của cơn nhồi máu cơ tim

Mỗi năm, Việt Nam có hàng trăm nghìn bệnh nhân nhập viện vì nhồi máu cơ tim tại các bệnh viện trên toàn quốc. Nhồi máu cơ tim đã trở thành căn bệnh phổ biến ở nước ta.
Điều trị dự phòng đem lại hy vọng cho người bệnh máu khó đông

Điều trị dự phòng đem lại hy vọng cho người bệnh máu khó đông

Chưa đầy 4 tuổi, con trai chị T.T.G (quê ở Thanh Hoá) đã trải qua hai lần xuất huyết não và nhiều lần nhập viện cấp cứu vì con mang trong mình căn bệnh hemophilia (bệnh máu khó đông ).
Kỹ năng vận động và hướng dẫn dành cho cha mẹ trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ

Kỹ năng vận động và hướng dẫn dành cho cha mẹ trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ

Vận động là một trong những lĩnh vực rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em nói chung và trẻ tự kỷ nói riêng. Các kỹ năng vận động liên quan trực tiếp đến sức khỏe trẻ em giúp tăng trưởng chiều cao, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khác như béo phì, huyết áp… Các mốc phát triển vận động được coi là những cột mốc quan trọng trong sự phát triển của trẻ, bắt đầu từ giai đoạn sơ sinh cho đến khi trưởng thành. Vận động giúp trẻ tiếp xúc với thế giới xung quanh, phát triển khả năng thích nghi và là nền tảng quan trọng cho quá trình phát triển của trẻ.
Xem thêm
Ấm áp tình cảm sẻ chia nơi "rốn lũ" Sơn La

Ấm áp tình cảm sẻ chia nơi "rốn lũ" Sơn La

Sáng 24/8, tại UBND xã Chiềng Bôm, Hội Nam y Việt Nam kết hợp với Công ty cổ phần Ao Vua đã tổ chức trao quà hỗ trợ cho bà con ảnh hưởng của đợt lũ lụt...
Hội Nam y Việt Nam sẵn sàng cho công tác thiện nguyện ủng hộ người dân ảnh hưởng lũ lụt ở Sơn La

Hội Nam y Việt Nam sẵn sàng cho công tác thiện nguyện ủng hộ người dân ảnh hưởng lũ lụt ở Sơn La

Hội Nam y Việt Nam cho biết, đến nay hội viên của Hội đã quyên góp được 330 triệu đồng để chuẩn bị công tác thiện nguyện cho 1 xã miền núi bị ảnh hưởng nặng nề của lũ lụt ở Sơn La.
Ban đại diện phía Nam – Hội Nam y Việt Nam khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí và tặng quà cho người dân thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh

Ban đại diện phía Nam – Hội Nam y Việt Nam khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí và tặng quà cho người dân thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh

SKV - Trong hai ngày 17 và 18/8, Ban đại diện phía Nam – Hội Nam y Việt Nam đã phối hợp cùng UBND thị xã Duyên Hải và Chi hội Nhịp cầu yêu thương – Hội Y tế Công cộng TP.HCM tổ chức Chương trình khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí và tặng quà cho người dân tại thị xã Duyên Hải (tỉnh Trà Vinh).
Chi hội Nam y Tiền Giang sơ kết 6 tháng đầu năm và định hướng phát triển 6 tháng cuối năm 2024

Chi hội Nam y Tiền Giang sơ kết 6 tháng đầu năm và định hướng phát triển 6 tháng cuối năm 2024

Ngày 28/7, Chi Hội Nam y Tiền Giang đã tổ chức buổi họp sơ kết 6 tháng đầu năm và triển khai phương hướng nhiệm vụ cho 6 tháng cuối năm 2024.
Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT

Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT

Ngày 19/7/2024, Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức Hội thảo: “Cập nhật kiến thức phòng và chăm sóc sức khoẻ chủ động các bệnh về xương khớp theo quan điểm YHCT và ứng dụng thừa kế các bài thuốc nam chữa các
Phiên bản di động