Hoàng đằng - dược liệu quý điều trị kiết lỵ, tiêu chảy

Hoàng đằng là dược liệu quý trong Y học cổ truyền có vị đắng, tính hàn với tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, sát trùng. Từ lâu, dược liệu hoàng đằng đã được dùng phổ biến trong các bài thuốc chữa tiêu chảy, kiết lỵ, viêm ruột và một số tình trạng viêm nhiễm ngoài da…
Đẳng sâm - nhân sâm cho mọi nhà, dược liệu tuyệt vời chữa tỳ, phế Đẳng sâm - nhân sâm cho mọi nhà, dược liệu tuyệt vời chữa tỳ, phế
Cây bình vôi - dược liệu tốt điều trị hiệu quả mất ngủ Cây bình vôi - dược liệu tốt điều trị hiệu quả mất ngủ

Hoàng đằng

Hoàng đằng còn có các tên gọi khác như: dây vàng giang, vàng đắng, nam hoàng nhuộm, hoàng liên nam, khau khem (Tày), tốt choọc, trơng (Kdong), co lạc khem (Thái), viằng tằng (Dao). Hoàng đằng có tên khoa học Fibraurea tinctoria Lour thuộc họ Menispermaceae (Tiết dê).

Hoàng đằng là loại cây dây leo to với phần thân già và rễ màu vàng. Phần thân cứng và có hình trụ, đường kính ở vào khoảng từ 5 – 10cm.

Lá cây mọc so le nhau dài khoảng từ 9 – 20cm, chiều rộng ở khoảng 4 – 10cm, cứng và nhẵn. Phiến lá có hình bầu dục với phần đầu nhọn và phần gốc là tròn hoặc cắt ngang. Mỗi lá sẽ có 3 gân chính rõ, phần cuống dài, hơi gần ở trong phiến, hai đầu thường phình lên.

Hoa cây hoàng đằng có màu vàng lục, mọc thành từng chùm dài từ 30-40 cm. Quả hoàng đằng có hình trái xoan, khi chín có màu vàng. Phần thân già và rễ của cây được sử dụng để làm vị thuốc.

Cây hoàng đằng thường mọc ở những vùng đất ẩm như gần thác nước, khe nước, ven các bờ suối,… Cây tái sinh chủ yếu từ hạt, ngoài ra còn có khả năng tái sinh chồi từ gốc trái sau khi đốn hạ.

Cây hoàng đằng có nguồn gốc ở các quốc gia Đông Dương và Malaysia. Cây phát triển tốt ở những vùng có đất ẩm ướt. Riêng tại Việt Nam, loại thực vậy này được tìm thấy tương đối nhiều ở Nghệ An, các tỉnh Tây Nguyên và một số tỉnh vùng Trung du miền núi phía Bắc. Hoàng đằng đã được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam từ năm 1996, do đó cần được chú ý bảo vệ và khai thác hợp lý.

Hoàng đằng thường được thu hoạch vào mùa thu, ở khoảng tháng 8, tháng 9 hằng năm. Phần thân già và rễ sau khi lấy về sẽ đem cạo sạch lớp bẩn bao phủ phía bên ngoài vỏ. Sau đó tiến hành chặt thành từng đoạn rồi đem đi phơi hoặc sấy khô và bảo quản dùng dần.

Hoàng đằng
Cây hoàng đằng có chứa các thành phần hóa học khá đa dạng/ Ảnh: Internet/ https://suckhoeviet.org.vn/

Tác dụng của hoàng đằng

Theo Y học cổ truyền hay Y học hiện đại thì thảo dược này vẫn luôn được đánh giá rất cao về hiệu quả tuyệt vời mà nó có thể mang lại.

Theo Y học cổ truyền:

Theo Y học cổ truyền hoàng đằng có tính hàn, vị đắng, quy kinh Tâm, Can. Công dụng của loại dược liệu này là thông tiện, giải độc, sát trùng, tiêu viêm, thanh nhiệt.

Chủ trị nóng trong người, các bệnh lý về gan, viêm tai, lở ngứa ngoài da, sốt rét, tiêu chảy, viêm sưng ruột, đau mắt, dùng làm thuốc bổ…

Theo Y học hiện đại:

Đa phần tác dụng dược lý của dược liệu hoàng đằng đều có được do hàm lượng hoạt chất berberin dồi dào trong nó (berberin là hoạt chất có hoạt tính kháng sinh chống viêm, berberin được dùng nhiều để điều trị các bệnh đường ruột như viêm đại tràng, lỵ, viêm gan vàng da, đau mắt do viêm kết mạc, một số bệnh ngoài da như nước ăn chân, ngứa do nấm...) Bao gồm:

Hoạt chất berberine có trong cây hoàng đằng có khả năng ngăn chặn phản ứng viêm, tăng tính đàn hồi của mạch máu và ngăn ngừa sự hình thành các mảng xơ vữa mạch máu.

Ngoài ra, năm 2004 các nhà khoa học còn tìm ra hoạt chất berberin có trong dược liệu còn có tác dụng làm giảm chất béo triglycerid tích trữ trong gan và hàm lượng cholesterol trong máu.

Nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc cho thấy ngoài tác dụng đối với mạch máu, hoạt chất berberine còn có tác dụng bảo vệ sức khỏe tim mạch, giúp tăng khả năng giãn nở, co bóp và hỗ trợ duy trì hoạt động hệ thần kinh giao cảm ở tim.

Berberin trong dược liệu còn có tác dụng ức chế vi khuẩn, điều trị viêm kết mạc do vi khuẩn và tiêu chảy.

Hiện nay, dược liệu hoàng đằng đã được ứng dụng trong sản xuất gia công thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị các bệnh tim mạch.

Chất Palmatin có tác dụng ức chế vi khuẩn đường ruột nhưng tác dụng yếu hơn các loại thuốc kháng sinh thông thường hiện nay.

Ngoài ra, thành phần Palmatin trong dược liệu hoàng đằng có đặc tính kháng nấm, hỗ trợ điều trị viêm nhiễm âm đạo ở phụ nữ.

Tác dụng giúp hạ huyết áp đối với những người bị huyết áp cao, đặc biệt là ở những người cao tuổi, đồng thời giúp điều hòa các cơ quan tim mạch, chống rối loạn nhịp tim.

Hoàng đằng
Thành phần palmatin có trong Hoàng đằng mang lại nhiều tác dụng/ Ảnh: Internet/ https://suckhoeviet.org.vn/

Bài thuốc dân gian sử dụng hoàng đằng để điều trị bệnh

Trị viêm ruột kiết lỵ:

14g hoàng đằng, 20g lá mô, 20g cỏ sữa lá lớn.

Thực hiện: Cho toàn bộ 3 loại trên vào ấm, sắc chung với 1 bát nước, đun trong 20 phút. Uống khi thuốc còn ấm với liều lượng 1 thang/ngày.

Trị đau mắt đỏ có màng:

4g hoàng đằng, 2g phèn chua.

Đem nguyên liệu đã chuẩn bị tán nhỏ cho mịn, sau đó chưng cách thủy với nước. Gạn lấy nước trong, nhỏ mắt mỗi ngày 2 lần.

Trị viêm tai có mủ:

20g hoàng đằng và 10g phù phỉ

Đem nguyên liệu đã chuẩn bị tán mịn thành bột, trộn hỗn hợp đều. Lấy bột thuốc bôi vào trong tai từ 2-3 lần 1 ngày.

Điều trị viêm đường tiết niệu, viêm phế quản, viêm gan virus, viêm tai trong:

10g hoàng đằng, 10g mộc thông, 10g huyết dụ

Cho nguyên liệu trên vào sắc cùng với 1 lít nước, cạn đến khi còn 300 ml. chia thành 3 lần uống.

Điều trị vàng da do bệnh gan:

25g hoàng đằng, 25g cây xạ vàng

Đem nguyên liệu đã chuẩn bị sắc lấy nước uống hàng ngày. Liều lượng 1 thang/ngày.

Điều trị kiết lỵ, tiêu chảy:

Sử dụng rễ hoàng đằng. Rễ hoàng đằng phơi khô, đem tán mịn thành bột. Hàng ngày lấy 10g bột pha chung với nước ấm để uống.

Trị nổi mụn nhiều do nóng trong ở trẻ em:

Lấy thân và rễ hoàng đằng nấu lấy nước tắm cho trẻ từ 1 – 2 lần/ngày. Duy trì tắm như vậy đều đặn đến khi hết nổi mụn.

Chữa viêm lở, chảy nước ở kẽ chân:

15g hoàng đằng,10g kha tử.

Đem 2 nguyên liệu đã chuẩn bị đem giã nhỏ, cho vào ấm để sắc đến khi thành nước đặc. Dùng nước này để ngâm chân 1-2 lần 1 ngày.

Điều trị viêm đường tiết niệu, viêm âm đạo, tiểu ra máu:

10g hoàng đằng, 10g mộc thông, 10g huyết dụ.

Đem nguyên liệu sắc với nước đun lấy nước uống.

Hoàng đằng
Hoàng đằng còn được gọi là cây vàng giang, nam hoàng liên/ Ảnh: Internet/ https://suckhoeviet.org.vn/

Những lưu ý khi sử dụng hoàng đằng

Mặc dù Hoàng đằng có tác dụng trị bệnh rất hiệu quả nhưng khi sử dụng không đúng trường hợp sẽ rất dễ phát sinh rủi ro. Người bệnh cần chú ý đến các vấn đề sau:

Tuyệt đối không dùng dược liệu này cho những người mắc các bệnh có tính hàn (tay chân lạnh, rét, lạnh run, gặp lạnh đau tăng…).

Cẩn trọng khi dùng dược liệu chế thành thuốc nhỏ mắt điều trị viêm kết mạc. Thực hiện bài thuốc này ở nhà sẽ không đảm bảo vô khuẩn và rất dễ gây ra tình trạng bội nhiễm.

Phụ nữ mang thai và cho con bú.

Dị ứng với các thành phần của vị thuốc.

Hoàng đằng là một vị thuốc cổ truyền được sử dụng từ rất lâu trong dân gian. Nhờ có nhiều tác dụng quý mà dược liệu này được dùng nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh cũng như cuộc sống hằng ngày. Tuy nhiên, để có thể phát huy hết công dụng của vị thuốc đối với sức khỏe, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm soát rủi ro và những tác dụng không mong muốn.

Hoàng đằng mua ở đâu?

Hiện nay, trên thị trường có khá nhiều nơi bán hoàng đằng nhưng hoàng đằng mua ở đâu chất lượng? Bạn có thể tham khảo một số nơi như sau:

Nhà thuốc Đông y: Hoàng đằng là vị thuốc Đông y phổ biến, vậy nên bạn có thể đến bất kỳ nhà thuốc Đông y nào để mua hoàng đằng chất lượng nhất.

Hệ thống phân phối sản phẩm của công ty có chứng nhận: Có khá nhiều công ty dược, thực phẩm chức năng cũng phân phối hoàng đằng và một số chế phẩm từ hoàng đằng. Bạn nên chọn mua những thương hiệu công ty có đầy đủ chứng nhận nguồn gốc để không mua phải hàng giả.

Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng thuốc dân tộc: Hoàng đằng luôn nằm trong danh sách những dược liệu Y học cổ truyền của dân tộc. Đó cũng là lý do bạn có thể tìm mua được hoàng đằng ở Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng thuốc dân tộc.

Bệnh viện Y học cổ truyền: Nếu bạn không thuận tiện để ghé đến những địa chỉ trên, bạn có thể tìm đến Bệnh viện Y học cổ truyền để mua được hoàng đằng chất lượng cao với giá cả vô cùng phải chăng.

https://suckhoeviet.org.vn/

Thúy Hà

Cùng chuyên mục

Sâm Bố Chính - giống sâm quý của tỉnh Quảng Bình

Sâm Bố Chính - giống sâm quý của tỉnh Quảng Bình

Sâm Bố Chính có tên khoa học là Abelmoschus sagittifolium, được phát hiện đầu tiên ở Châu Bố Chính (nay là huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) cách đây khoảng 300 năm trước. Giống sâm quý này có tên gọi theo địa danh là Sâm Bố Chính. Đây là một trong những sản vật của người dân vùng châu Bố Chính ngày xưa cung tiến vua nên còn được gọi là Sâm Tiến Vua.
Rau sâm đất - Giá trị với sức khỏe có thể bạn chưa biết

Rau sâm đất - Giá trị với sức khỏe có thể bạn chưa biết

Cây sâm đất còn được gọi với các tên khác như sâm mồng tơi, sâm thổ Cao Ly, đông dương sâm, sâm thảo, giả nhân sâm... Nó có tên khoa học là Talinum fruticosum, thuộc họ rau sam, nhưng với công dụng và lợi ích mang lại cho sức khỏe mà cây này được dân gian đặt tên là sâm đất.
Tắm lá mùi già: Phong tục ngày tất niên và tác dụng đối với sức khỏe

Tắm lá mùi già: Phong tục ngày tất niên và tác dụng đối với sức khỏe

Theo quan niệm xưa, phong tục tắm lá mùi vào ngày cuối năm là để xua tan những điều xui xẻo, không vui trong năm cũ để sẵn sàng đón một năm mới tốt đẹp hơn. Ngoài ý nghĩa tinh thần, việc tắm lá mùi già còn rất có lợi cho sức khỏe.
Một số bài thuốc cổ truyền giúp phòng bệnh trong dịp Tết

Một số bài thuốc cổ truyền giúp phòng bệnh trong dịp Tết

Tết Nguyên đán là dịp đoàn tụ gia đình, bạn bè, và thời gian cho những bữa tiệc thịnh soạn, những chuyến đi chơi sau 1 năm làm việc vất vả. Vì vậy, chế độ ăn uống và sinh hoạt của nhiều gia đình có sự thay đổi, có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
Hội Nam y Việt Nam: Tiếp tục đẩy mạnh kế thừa, phát huy tri thức y dược của Y Tổ Thiền sư Tuệ Tĩnh

Hội Nam y Việt Nam: Tiếp tục đẩy mạnh kế thừa, phát huy tri thức y dược của Y Tổ Thiền sư Tuệ Tĩnh

Dân tộc Việt Nam đã trải qua hàng ngàn năm lịch sử, nhân dân Việt Nam đã tích lũy được một bề dày tri thức và nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống hàng ngày; trong đó có những tri thức và kinh nghiệm về chăm sóc bảo vệ sức khỏe phát triển giống nòi.
Điểm danh các loại thảo dược giúp mắt sáng, tăng cường thị lực

Điểm danh các loại thảo dược giúp mắt sáng, tăng cường thị lực

Ngày nay, cùng với sự phát triển của thời đại, việc tiếp xúc nhiều với máy tính, điện thoại sẽ khiến đôi mắt bị "quá tải", gia tăng các bệnh về mắt. Để bảo vệ "cửa sổ tâm hồn" và cải thiện thị lực, cùng tham khảo một số loại thảo dược sau.

Các tin khác

Hội Nam Y Việt Nam: Tiếp tục phát triển vững mạnh, đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Hội Nam Y Việt Nam: Tiếp tục phát triển vững mạnh, đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Năm 2024 là một dấu mốc quan trọng trong hành trình phát triển của Hội Nam Y Việt Nam, với nhiều thành tựu đáng tự hào trong việc kết nối hội viên, đào tạo chuyên môn và thực hiện các hoạt động xã hội ý nghĩa. Bước sang năm 2025, Hội tiếp tục đặt ra những mục tiêu nhằm mở rộng quy mô hoạt động và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Những phương hướng mới không chỉ khẳng định vai trò của Nam Y trong ngành y học cổ truyền mà còn mở ra cơ hội hợp tác và phát triển.
Một số vị thuốc đông y nên dùng khi bị thiếu máu

Một số vị thuốc đông y nên dùng khi bị thiếu máu

Y học cổ truyền có nhiều vị thuốc bổ huyết, lưu thông máu. Cùng khám phá những vị thuốc này để có sự lựa chọn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người.
Chữa trị chứng Thạch lâm (sỏi đường niệu) dưới góc nhìn Y học hiện đại

Chữa trị chứng Thạch lâm (sỏi đường niệu) dưới góc nhìn Y học hiện đại

(SKV) - Bệnh sỏi đường tiết niệu được mô tả trong chứng Thạch lâm của Y học cổ truyền (YHCT). Trong dân gian lưu truyền nhiều phương pháp chữa trị và đa số là bệnh điển hình bằng các triệu chứng đái ra sỏi, cơn đau bão thận và tiểu máu. Các bài thuốc chủ yếu nhằm theo cơ chế giãn cơ trơn đường niệu, lợi tiểu tăng áp lực dòng chảy và điều chỉnh pH. Thực tế những tác dụng này chỉ với phù hợp phương pháp tống sỏi thuôn (tròn, nhẵn, đường kính dưới 7mm) nhưng người bệnh luôn tự cảm nhận sỏi to đến hàng cm theo mức độ cơn đau bão thận và vai trò điều chỉnh pH có sự nhầm lẫn.
Sóng sinh học tế bào gốc và giả thuyết mới về cơ chế tác dụng của huyệt

Sóng sinh học tế bào gốc và giả thuyết mới về cơ chế tác dụng của huyệt

(SKV) - Theo tổ chức Y tế thế giới WHO công bố trong “Báo cáo danh mục châm cứu bấm huyệt tiêu chuẩn quốc tế năm 1991” với 361 huyệt đạo truyền thống trên cơ thể người có tác dụng thực tế trong chẩn đoán, chữa trị và phòng ngừa bệnh tật dù không có cơ sở giải phẫu chứng minh. Huyệt có tác dụng theo cơ chế nào luôn là câu hỏi y học cần được giải thích rõ ràng hơn thuyết thần kinh thể dịch vẫn bị hạn chế. Một giả thuyết mới đang nhận được nhiều sự đồng tình của nhiều nhà khoa học Y học hiện đại (YHHĐ) lẫn Y học cổ truyền (YHCT): nguồn phát xung phản xạ không dây tại các tế bào gốc (huyệt Nguyên) tới các cơ quan đích thực hiện chức năng bị bệnh (tế bào không đảm bảo chức năng) thông qua sự kích hoạt truyền tin (huyệt ngũ du, huỳnh…).
Tác dụng của mật ong theo Đông y

Tác dụng của mật ong theo Đông y

Mật ong là thực phẩm "đa năng" với nhiều giá trị dinh dưỡng, đồng thời là một vị thuốc tốt cho sức khỏe. Cùng tìm hiểu công dụng và cách sử dụng mật ong theo y học cổ truyền.
Một số vị thuốc dân gian hỗ trợ điều trị mất ngủ

Một số vị thuốc dân gian hỗ trợ điều trị mất ngủ

Sử dụng cây thuốc dân gian là giải pháp an toàn, lành tính được nhiều người lựa chọn để điều trị chứng mất ngủ.
Vị thuốc quý từ quả phật thủ

Vị thuốc quý từ quả phật thủ

Phật thủ là loại quả có hình dáng độc lạ, thường được dùng để dâng lên ban thờ với ý nghĩa tâm linh. Không những thế, loại quả này còn là vị thuốc hỗ trợ tiêu hóa, đau bụng, viêm amidan...
Những loại thảo dược giúp phòng chống cảm cúm hiệu quả

Những loại thảo dược giúp phòng chống cảm cúm hiệu quả

Thời tiết lạnh và ô nhiễm không khí là điều kiện cho các loại virus cũng như tình trạng cảm cúm tăng mạnh. Để phòng ngừa, bạn nên tăng cường sử dụng các loại thảo dược, vừa an toàn, lành tính lại khá hiệu quả.
[E-Magazine] Nghệ - Vị thuốc tự nhiên với nhiều công dụng

[E-Magazine] Nghệ - Vị thuốc tự nhiên với nhiều công dụng

Nghệ là một loại gia vị tự nhiên quen thuộc trong căn bếp của mọi nhà. Không những thế, củ nghệ còn là một phương thuốc cổ truyền quý, có nhiều công dụng với sức khỏe như kháng viêm, phòng cảm cúm, hỗ trợ hệ tiêu hóa...
Quy định về điều trị ban ngày bằng y học cổ truyền tại bệnh viện

Quy định về điều trị ban ngày bằng y học cổ truyền tại bệnh viện

Mới đây, Bộ Y tế ban hành thông tư số 56/2024/TT-BYT ngày 31/12/2024 quy định về điều trị ban ngày bằng y học cổ truyền tại bệnh viện.
Xem thêm
Thư chúc mừng năm mới - Xuân Ất Tỵ 2025 của Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam

Thư chúc mừng năm mới - Xuân Ất Tỵ 2025 của Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam

TTND.GS.TS Trương Việt Bình - Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam đã gửi thư chúc mừng tới toàn thể hội viên, các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp đối tác và bạn đọc Tạp chí Sức Khỏe Việt.
Hội Nam y Việt Nam tổng kết công tác hoạt động năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025 - khu vực phía Nam

Hội Nam y Việt Nam tổng kết công tác hoạt động năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025 - khu vực phía Nam

SKV - Sáng 18/01, Hội nghị tổng kết hoạt động năm 2024 và triển khai kế hoạch công tác năm 2025 (khu vực phía Nam) của Hội Nam y Việt Nam đã được tổ chức long trọng tại Hội trường Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ (Quận 3, TP.HCM).
Hội Nam Y Việt Nam: Tiếp tục phát triển vững mạnh, đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Hội Nam Y Việt Nam: Tiếp tục phát triển vững mạnh, đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Năm 2024 là một dấu mốc quan trọng trong hành trình phát triển của Hội Nam Y Việt Nam, với nhiều thành tựu đáng tự hào trong việc kết nối hội viên, đào tạo chuyên môn và thực hiện các hoạt động xã hội ý nghĩa. Bước sang năm 2025, Hội tiếp tục đặt ra những mục tiêu nhằm mở rộng quy mô hoạt động và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Những phương hướng mới không chỉ khẳng định vai trò của Nam Y trong ngành y học cổ truyền mà còn mở ra cơ hội hợp tác và phát triển.
Ninh Thuận: Hội Nam y Việt Nam Công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Ninh Thuận

Ninh Thuận: Hội Nam y Việt Nam Công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Ninh Thuận

Sáng 12/01, Hội Nam y Việt Nam đã tổ chức Lễ công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Ninh Thuận và Đại hội lần thứ nhất Chi hội Nam y Ninh Thuận, nhiệm kỳ 2024-2029.
Sóc Trăng: Đại hội Chi hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng  lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

Sóc Trăng: Đại hội Chi hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

Sáng ngày 08/01/2025, tại Thành phố Sóc Trăng tỉnh Sóc Trăng, Chi Hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng đã long trọng tổ chức Đại hội Chi hội Nam Y tỉnh Sóc Trăng lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030.
Phiên bản di động