Kha tử - Dược liệu điều trị giảm viêm họng hiệu quả và an toàn

Cây kha tử là một loại dược liệu quý, chúng mọc hoang và được trồng nhiều ở một số tỉnh miền Nam nước ta. Theo Y học cổ truyền kha tử là dược liệu tính ôn, vị đắng, hơi cay nhẹ thường được sử dụng để điều trị các bệnh lý về hệ thống tiêu hóa, tiêu chảy hoặc ho mạn tính gây khàn giọng, hen ...
Cây bình vôi - dược liệu có công dụng cải thiện chứng mất ngủ Cây bình vôi - dược liệu có công dụng cải thiện chứng mất ngủ
Những lợi ích không ngờ của lá hẹ đối với sức khỏe Những lợi ích không ngờ của lá hẹ đối với sức khỏe

Kha tử

Kha tử hay còn được gọi là Cây Chiêu Liêu, Hạt Chiêu Liêu, Kha Lê, Kha Lê Lặc, thuộc họ Bàng với danh pháp khoa học là Combretaceae. Kha tử là tên gọi hạt của Cây kha tử. Cây kha tử là một loại dược liệu quý, chúng mọc hoang và được trồng nhiều ở một số tỉnh miền Nam nước ta. Trong y học, Kha tử có tác dụng điều trị trĩ nội, tiêu chảy, ho mạn tính kèm khàn giọng, ho cảm, hen và ho do phế hư.

Khả tử là cây dạng thân gỗ, to, cao chừng 15 – 20 mét, đường kính thân có thể lên đến 1 mét. Vỏ cây kha tử màu xám tro, có nhiều vết nứt theo dạng hình chữ nhật, không đều nhau. Lớp vỏ ngoài có thể dày đến 2 cm và có nhiều tầng màu đỏ, nâu nhạt xen kẽ với nhau.

Lá cây kha tử đơn, mọc cách, cuống lá ngắn, phiến lá nguyên thuôn hình trứng hoặc trứng ngược, độ dài trung bình khoảng 7 – 10 cm, rộng khoảng 4.5 – 8 cm. Đầu lá có mũi nhọn (gấp), đuôi lá rộng, đỉnh cuống lá có 2 – 4 tuyến nhỏ, gân lông chim thường có khoảng 6 – 10 gân thứ cấp.

Hoa kha tử mọc thành chùm ở các nách lá hoặc ở đầu cành, độ dài hoa khoảng 5.5 – 10 cm. Hoa nhỏ, có màu trắng trên có phủ một lớp lông nhỏ màu vàng, mùi thơm, lưỡng tính, không có tràng, thường có 10 nhị, vòi nhụy nhô cao, bầu hạ có một ô chứa noãn. Quả thon, hình trứng, dài khoảng 3 – 4 cm, rộng 2 cm, chứa 5 múi tù. Khi chín quả có màu vàng, đến cam sau cùng là chuyển sang màu hơi nâu, thịt quả đen nhạt, khô, chắc và cứng, vị chát chua. Mùa quả vào tháng 8 – 9.

Quả cây kha tử được ứng dụng để làm dược liệu. Y học cổ truyền gọi là Kha tử.

Kha tử là cây ưa sáng khi trưởng thành nhưng chịu bóng mát khi còn non. Cây thường được tìm thấy ở các cánh rừng thưa, rừng thứ sinh có độ cao 1.500 mét so với mực nước biển. Cây kha tử ưa sáng, thường mọc hoang ở các khu vực sông suối, rừng thưa lá rộng, đất ẩm. Ngoài ra, cây cũng có thể phát triển ở khu vực đất cát và đất pha sét.

Cây kha tử được tìm thấy nhiều ở Campuchia, Lào, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia, miền Nam Việt Nam.

Thời gian thu hái Kha tử vào tháng 9 – 11. Khi thu hái nên chọn quả già, bên ngoài vỏ màu vàng ngà, thịt chắc. Không nên thu hái quả non, lép.

Sau khi thu hái mang về phơi khô, bảo quản dùng dần. Khi có nhu cầu sử dụng thì rửa sạch, để ráo nước, sao sơ với lửa. Sau đó giã dập, phần hạt (theo Viện Đông Y Việt Nam).

Kha tử - Dược liệu điều trị giảm viêm họng mạn tính hiệu quả và an toàn
Vị thuốc Kha tử tính ôn thường dùng điều trị cảm mạo, phong hàn

Công dụng của kha tử

Theo y học cổ truyền

Kha tử là loại dược liệu có tính ôn, vị cay, đắng và se. Với những đặc tính này, quả kha tử có nhiều hiệu quả trong việc chỉ tả sáp tràng, chỉ khái, liễm phế. Loại dược liệu này không chỉ được sử dụng trong các bài thuốc Đông y, mà còn dùng để bào chế nhiều loại thuốc chữa bệnh ngày nay.

Chỉ tả sáp tràng, liễm phế chỉ khái.

Trừ ho, chữa khàn tiếng, ra mồ hôi trộm.

Sát trùng dạ dày, đường ruột.

Ngăn ngừa tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng.

Hỗ trợ làm săn chắc niêm mạc dạ dày.

Chữa trĩ nội, kiết lỵ kinh niên.

Đặc biệt, quả kha tử được sử dụng để điều trị viêm họng mạn tính hiệu quả.

Theo y học hiện đại

Nhờ hoạt chất Polysaccharide, quả cây Chiêu liêu có thể điều trị viêm họng, khản tiếng, giảm ho rõ rệt trong 30 phút.

Chất Alloyl trong quả có thể kháng virus, ức chế sự phát triển của một số loại virus làm suy giảm hệ thống miễn dịch của con người (theo Viện thống kê Ấn Độ).

Là chất kháng sinh tự nhiên, có khả năng diệt khuẩn mạnh mẽ nhờ hàm lượng tamin dồi dào.

Ức chế sự phát triển của trực khuẩn bạch hầu, tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh, liên cầu khuẩn tán huyết, Pseudomonas Aeruginosa, Salmonella Typhi.

Ức chế và tiêu diệt các loại virus gây viêm họng như virus cúm A, cúm B, Herpes Simplex (HPV), vi khuẩn như tụ cầu, liên cầu.

Kha tử - Dược liệu điều trị giảm viêm họng mạn tính hiệu quả và an toàn
Vị thuốc kha tử có một số công dụng chữa bệnh trong Y học cổ truyền

Bài thuốc chứa bệnh từ kha tử

Chữa phong hàn cảm mạo, khan tiếng do viêm họng

Sử dụng Kha tử 4 quả, Cát cánh 10 g, Cam thảo 6 g, sắc cùng 150 ml nước lọc cũng 150 ml Đồng tiện (nước tiểu đồng tử). Sắc nhỏ lửa đến khi còn 150 ml thì dùng uống khi còn ấm. Mỗi ngày uống 1 thang thuốc liên tục trong 10 ngày.

Chữa ho hen do hư phế hoặc ho kéo dài làm khàn giọng

Sử dụng 10 g Kha tử, Cam thảo, Hạnh nhân, mỗi vị 5 g, sắc cùng 600 ml nước lọc. Đun nhỏ lửa trong 20 phút đến khi còn 300 ml thì chia 3 lần trong ngày, mỗi ngày 1 tháng, liên tục trong 7 – 10 ngày.

Chữa ho do phế hư

Sử dụng 8 g Kha tử (giã dập, bỏ hạt), 10 g Cát cánh, 6 g Cam thảo, sắc cùng 3 bát nước đến khi còn 200 ml thì chia thành 4 lần uống trong ngày. Mỗi ngày một thang cho đến khi các triệu chứng khỏi hẳn.

Trị viêm họng, đau rát họng

Sử dụng 1 – 2 quả Kha tử, rửa sạch, để ráo. Cắt lấy phần vỏ quả, nhai kỹ, nuốt nước. Áp dụng bài thuốc 2 – 3 lần mỗi ngày, liên tục trong 10 ngày.

Chữa trẻ em ho có đờm

Nướng 1 – 2 quả cây Chiêu liêu đến khi có mùi thơm thì cho vào ly có 100 ml nước ấm, phối với một lượng nhỏ muối, khuấy đều dùng ngậm và nuốt từ từ. Mỗi ngày sử dụng 1 lần cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm.

Chữa tiêu chảy mãn tính, trĩ nội, lỵ do nhiệt

Dùng 10 g quả cây Chiêu liêu, Mộc hương, Hoàng liên, mỗi vị 5 g, rửa sạch với nước muối, phơi khô dưới bóng râm, sau lại tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 3 – 6 g, uống với nước sôi để nguội, mỗi ngày 3 lần.

Chữa tiêu chảy lâu ngày, sa hậu môn, lỵ do suy yếu và hàn

Sử dụng 10 g quả cây Chiêu liêu, Can khương, anh túc xá, mỗi vị 5 g, tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 3 – 6 g uống với nước ấm, mỗi ngày 3 lần.

Trị thổ tả do lạnh, tâm tỳ loạn đau

Dùng Khả tử, Cam thảo, Hậu phát, Lương khương, Phục linh, Can khương, Trần bì, Thảo quả, Thần khúc, Mạch nha, mỗi vị đều 5 g, tán thành bột mịn, trộn đều. Khi dùng lấy 6 g uống với 200 ml nước ấm, mỗi ngày 2 lần đến cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm.

Chữa ruột sôi, trĩ lậu, tiêu chảy do hàn hư, đi ngoài phân sống, bụng đau

Sử dụng quả cây Chiêu liêu 2.8 g, Quất hồng, Cù túc xá, mỗi vị 2 g, Cam khương 4 g, tán thành bột mịn, trộn đều. Khi dùng, lấy 3 – 6 g pha cùng 200 ml nước ấm. Mỗi ngày uống 2 lần.

Trị ngộ độc thức ăn, nhiễm khuẩn, lỵ mãn tính kèm sốt, tiêu chảy lâu ngày

Sử dụng 5 g quả cây Chiêu liêu nướng chín, bỏ hạt, Mộc hương, Hoàng tiễn, mỗi vị 5 g, tán thành bột mịn, chia thành 3 lần uống trong ngày. Khi uống hòa bột thuốc vào 200 ml nước sôi để nguội, khuấy đều, mỗi ngày dùng 1 thang, liên tục trong 7 – 10 ngày.

Chữa viêm thương lõm vào, sâu quảng

Sử dụng 20 quả Kha tử, Thanh đại, Giáng hương, mỗi vị 4 g, Ngũ bội tử 20 g, tán thành bột mịn, trộn với dầu mè, bôi vào vết thương mỗi ngày 2 lần.

Kha tử - Dược liệu điều trị giảm viêm họng mạn tính hiệu quả và an toàn
Vị thuốc kha tử cần được sử dụng theo đúng chỉ định của thầy thuốc

Lưu ý khi dùng kha tử

Trước khi sử dụng các vị thuốc kha tử để điều trị bệnh,người dùng cần lưu ý những vấn đề sau để tránh gây hại đến sức khỏe.

Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ các bài thuốc nào vì các thông tin về tác dụng, cách dùng thảo dược kha tử đều mang tính chất tham khảo.

Không sử dụng dược liệu kha tử đối với những trường hợp người bệnh mắc hội chứng ngoại cảnh hoặc tích tụ nhiệt thấp.

Những người mới táo bón, cảm ngoại tà tuyệt đối không dùng dược liệu kha tử.

Phụ nữ mang thai, cho con bú, trẻ em cần hết sức thận trọng khi sử dụng dược liệu này vì chưa có nghiên cứu chứng minh có tác dụng phụ gì đối với bà bầu và trẻ nhỏ không? Để bảo đảm an toàn cho mẹ và bé hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Vị thuốc kha tử có thể bị giảm tác dụng khi dùng chung với thuốc tây. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống để có liệu trình điều trị tốt nhất

Khi uống kha tử mà thấy các dấu hiệu bất thường như dị ứng, buồn nôn, đau đầu,...ngay lập tức ngưng sử dụng dược liệu và đến ngay cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ, điều trị kịp thời.

Trên đây là những thông tin hữu ích về cây kha tử. Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc từ quả kha tử trên để trị một số bệnh như ho, viêm họng, kiết lỵ,...Tuy nhiên, trước khi sử dụng dược liệu này, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có thể đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất./.

Thúy Hà (t/h)
https://suckhoeviet.org.vn

Tin liên quan

Smart A: “Lá chắn” bảo vệ sức khỏe học đường

Smart A: “Lá chắn” bảo vệ sức khỏe học đường

(SKV) - Là nhân viên y tế tại Trường THCS Hoa Sơn, huyện Ứng Hòa, Hà Nội, chị Nguyễn Thị Chung Kiên luôn quan tâm đến sức khỏe của học sinh và thầy cô. Với mong muốn giảm thiểu việc dùng kháng sinh trong các ca bệnh nhẹ, chị Kiên đã sử dụng sản phẩm Smart A trong chăm sóc sức khỏe tại trường. Qua một thời gian áp dụng, Smart A đã trở thành người bạn đồng hành giúp chị hỗ trợ sức khỏe cho cộng đồng trường học một cách hiệu quả.
Chặng đường 3 năm của Smart A dưới lăng kính khoa học: Thành tựu và thử thách

Chặng đường 3 năm của Smart A dưới lăng kính khoa học: Thành tựu và thử thách

(SKV) - Mới đây, chúng tôi đã có cơ hội phỏng vấn ông Hà Văn Nam - Giám đốc Công ty TNHH Ứng dụng Khoa học Công nghệ Quốc tế (Công ty Smart A) để hiểu rõ hơn về hành trình phát triển của sản phẩm Smart A trong suốt 3 năm qua. Hãy cùng chúng tôi khám phá những câu chuyện hấp dẫn và những thông tin sâu sắc từ cuộc phỏng vấn này để có cái nhìn rõ hơn về sự phát triển và hiệu quả của sản phẩm Smart A từ góc độ khoa học.
[E-Magazine] Kỷ tử - “Kim cương đỏ” trong Đông y

[E-Magazine] Kỷ tử - “Kim cương đỏ” trong Đông y

Kỷ tử là một dược liệu quen thuộc trong Đông y. Kỷ tử là vị thuốc bổ nguồn gốc thiên nhiên, giúp chống lão hóa, tăng cường sinh lý.

Cùng chuyên mục

Nên ăn gừng vào mùa đông: Lợi ích và những điều lưu ý

Nên ăn gừng vào mùa đông: Lợi ích và những điều lưu ý

SKV - Gừng là một loại gia vị và thảo dược quen thuộc trong ẩm thực và y học cổ truyền, đặc biệt được ưa chuộng vào mùa đông nhờ tính ấm và khả năng hỗ trợ sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng gừng. Dưới đây là tổng hợp về lợi ích và những cảnh báo cần lưu ý khi sử dụng gừng vào mùa đông.
Những loại thảo dược nên trồng trong vườn nhà

Những loại thảo dược nên trồng trong vườn nhà

Trồng thảo dược vừa tạo không gian sống xanh lại luôn sẵn nguồn thuốc lành tính từ thiên nhiên. Những loại thảo dược dưới đây dễ trồng, dễ chăm sóc, hỗ trợ điều trị một số bệnh thường gặp khá hiệu quả.
[E-Magazine] Hương nhu - "Nữ hoàng thảo mộc"

[E-Magazine] Hương nhu - "Nữ hoàng thảo mộc"

Hương nhu là một loại thảo dược quen thuộc trong đời sống. Không chỉ là gia vị trong ẩm thực, hương nhu còn được biết đến với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe.
Phát huy tiềm năng và thế mạnh của y học cổ truyền

Phát huy tiềm năng và thế mạnh của y học cổ truyền

Ngày 30/11, Hội Quân dân Y Việt Nam và Cục Quản lý y, dược cổ truyền (Bộ Y tế) phối hợp tổ chức hội thảo “Phát huy tiềm năng và thế mạnh của y học cổ truyền Việt Nam” tại Hà Nội.
10 bài thuốc chữa các bệnh thường gặp từ tía tô

10 bài thuốc chữa các bệnh thường gặp từ tía tô

Tía tô là loại cây gia vị quen thuộc trong đời sống. Không những vậy, tía tô còn là một dược liệu với nhiều công dụng hữu ích. Cùng tham khảo một số bài thuốc chữa các bệnh thường gặp từ cây tía tô.
[E-Magazine] Gừng - Vị thuốc quý trong mùa lạnh

[E-Magazine] Gừng - Vị thuốc quý trong mùa lạnh

Theo Đông y, gừng có vị cay, tính ấm, vào 3 kinh phế, tỳ, vị, có tác dụng phát biểu, tán hàn, ôn trung, tiêu đàm, hành thủy, giải độc, đặc biệt hữu ích trong những ngày mùa đông lạnh giá. Ngoài ra, tùy theo hình thức sử dụng, gừng có nhiều công dụng khác nhau.

Các tin khác

Những tác dụng chữa bệnh nổi bật của cây xạ đen

Những tác dụng chữa bệnh nổi bật của cây xạ đen

Cây xạ đen là một loại dược liệu quý được sử dụng rộng rãi trong đời sống. Lá xạ đen có thể dùng riêng lẻ hoặc kết hợp với một số loại thảo dược khác, nấu lấy nước uống chữa bệnh và tăng cường sức đề kháng rất tốt, đặc biệt là bệnh ung thư.
Đề xuất cơ cấu tổ chức khoa Y, Dược cổ truyền trong bệnh viện

Đề xuất cơ cấu tổ chức khoa Y, Dược cổ truyền trong bệnh viện

Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư quy định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của khoa Y, Dược cổ truyền trong bệnh viện đa khoa, bệnh viện chuyên khoa tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, trung tâm y tế quận, huyện có chức năng khám bệnh, chữa bệnh.
Tác dụng chữa bệnh của cây huyết dụ

Tác dụng chữa bệnh của cây huyết dụ

Cây huyết dụ, một loại cây quen thuộc thường dùng làm cây cảnh, không chỉ mang vẻ đẹp mộc mạc mà còn ẩn chứa những công dụng chữa bệnh tuyệt vời.
Kháng sinh tự nhiên trong cây sim rừng

Kháng sinh tự nhiên trong cây sim rừng

Kháng sinh tự nhiên trong cây sim rừng
[E-Magazine] Công dụng của lá vối với sức khỏe

[E-Magazine] Công dụng của lá vối với sức khỏe

Lá vối là một vị thuốc quý, được dùng nhiều để điều trị một số bệnh lý như tiểu đường, rối loạn đường tiêu hóa, mỡ máu và gout.
Thuốc cổ truyền nào được miễn thử lâm sàng tại Việt Nam?

Thuốc cổ truyền nào được miễn thử lâm sàng tại Việt Nam?

Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư quy định việc đăng ký lưu hành thuốc cổ truyền, vị thuốc cổ truyền, dược liệu.
Nguyên tắc xét tặng giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông về công tác y dược cổ truyền

Nguyên tắc xét tặng giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông về công tác y dược cổ truyền

Bộ Y tế vừa ban hành Thông tư 24/2024/TT-BYT sửa đổi Thông tư 16/2020/TT-BYT về tiêu chuẩn và hướng dẫn xét tặng giải thưởng Hải Thượng Lãn Ông về công tác y dược cổ truyền. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 14/12/2024.
Chức năng của ngũ tạng trong cơ thể con người

Chức năng của ngũ tạng trong cơ thể con người

Ngũ tạng, gồm tâm, can, tỳ, phế, thận là 5 cơ quan quan trọng nằm ở vùng ngực và vùng bụng trong cơ thể con người. Tâm, can, tỳ, phế, thận có sự gắn kết hợp thành một thể hoàn chỉnh, cùng hoạt động trong cơ thể con người, nuôi dưỡng cơ thể phát triển và phòng tránh các loại bệnh tật.
BHYT bổ sung thêm nhiều bài thuốc y học cổ truyền vào danh mục chi trả

BHYT bổ sung thêm nhiều bài thuốc y học cổ truyền vào danh mục chi trả

Trong bối cảnh y học hiện đại ngày càng phát triển, y học cổ truyền vẫn giữ một vị trí đặc biệt trong việc, khám chữa bệnh của người dân. Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ và mở rộng quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), Bộ Y tế ban hành dự thảo thông tư cập nhật danh mục các thuốc đông y được BHYT chi trả, trong đó bổ sung thêm nhiều bài thuốc, dược liệu, dạng bào chế và loại bỏ các sản phẩm từ nguồn gốc động thực vật hoang dã.
Cảm lạnh và các phương pháp điều trị cảm lạnh từ thảo dược

Cảm lạnh và các phương pháp điều trị cảm lạnh từ thảo dược

Cảm lạnh là bệnh viêm đường hô hấp trên phổ biến, thường xảy ra vào thời điểm giao mùa, từ tháng 9 đến tháng 4 năm sau. Trẻ nhỏ, người già và những người có sức đề kháng kém là những đối tượng dễ mắc cảm lạnh nhất. Bạn có thể dùng những loại thảo dược vườn nhà để hỗ trợ điều trị căn bệnh này một cách hiệu quả, an toàn nhất.
Xem thêm
Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 50 năm ngày mất cố Lương Y Nguyễn Kiều

Sáng 01/12/2024, Tại nhà thờ cố Lương Y Nguyễn Kiều, xã Phượng Dc, huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 50 năm ngày mất của cố Lương Y Nguyễn Kiều.
An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

An Giang: Hội nghị khoa học Đông dược bào chế

SKV - Hội nghị khoa học Đông dược bào chế được Trường trung cấp Quốc Tế Khôi Việt phối hợp cùng Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức vào sáng ngày 09/11, tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình

Chiều 20/10/2024, tại TP Thái Bình, Hội Nam y Việt Nam đã long trọng tổ chức lễ công bố quyết định thành lập và Đại hội lần thứ nhất Chi hội Nam y Thái Bình, nhiệm kỳ 2024-2029.
Hội Nam Y Việt Nam và Công ty Cổ phần Ao Vua hỗ trợ, sẻ chia khó khăn với nhân dân xã Phượng Vĩ (Cẩm Khê, Phú Thọ)

Hội Nam Y Việt Nam và Công ty Cổ phần Ao Vua hỗ trợ, sẻ chia khó khăn với nhân dân xã Phượng Vĩ (Cẩm Khê, Phú Thọ)

Đoàn công tác của Hội Nam Y Việt Nam và Công ty Cổ phần Ao Vua đã tổ chức chương trình thăm và tặng quà cho bà con bị ảnh hưởng bởi bão số 3 tại xã Phượng Vĩ, huyện Cẩm Khê.
Hội Nam y Việt Nam chia sẻ khó khăn với đồng bào vùng cao Nậm Nhùn (Lai Châu)

Hội Nam y Việt Nam chia sẻ khó khăn với đồng bào vùng cao Nậm Nhùn (Lai Châu)

Đây là chương trình ý nghĩa, nhân văn, góp phần hỗ trợ, tháo gỡ những khó khăn cho đồng bào dân tộc cũng như trong công tác dạy và học nơi biên giới.
Phiên bản di động