Một số bài thuốc có cây Bách bộ

Cây Bách bộ còn được gọi với tên khác là Dây ba mươi, Bà Phụ Thảo (Nhật Hoa Tử, Bản Thảo), Bách Nãi, Dã Thiên Môn Đông (Bản Thảo Cương Mục), Vương Phú, Thấu Dược, Bà Tế,… .Tên khoa học là Stemona tuberosa Lour. Họtemonaceae, thuộc Họ Bách Bộ (Tên danh pháp khoa học là Stemonaceae).
Một số bài thuốc có cây Bách bộ
Cây Bách bộ

Bách bộ thuộc loài dây leo, dài 6 – 8 m, thân nhỏ, nhẵn. Lá thường mọc đối, có khi vừa mọc đối vừa mọc cách, có cuống, hình tim. Trên mặt lá, ngoài gân chính có 6 – 8 gân phụ chạy dọc từ cuống đến đầu lá, có những gân ngang nhỏ và rõ. Hoa tự mcoj ở kẽ lá gồm 1 – 2hoa, màu vàng đỏ. Bao hoa gồm 4 phiến, hai phiến ngoài dài 4cm, rộng 5mm; 2 phiến trong rộng hơn. Có 4 nhị, tua ngắn. Qủa nang, có 4 hạt. Rễ củ màu vàng nhạt, mọc thành chùm 20 – 30 củ, có khi tới 100 củ, dài 10 – 25 cm, đường kính 2,5 – 2 cm.

Rễ cây Bách bộ được thí nghiệm in vitro trong ống nghiệm thu được kết quả: có khả năng kháng khuẩn đối với nhiều loại khuẩn gây bệnh gồm: Streptococus Pneumoniae, bHemolytic Streptococus, Neisseria Meningitidis và Staphylococus aureus (Trung Dược Học).

Thực nghiệm, ngâm giun trong dung dịch 0,15% Stemonin, giun sẽ tê liệt sau 15 phút. Nếu kịp thời lấy giun ra khỏi dung dịch, giun sẽ hồi phục lại.

Tiêm dung dịch Stemonin sulfat (3mg) vào ếch nặng 25g, có thể làm cho ếch tê bại, sau 12 giờ thì bình phục.

Dịch cồn hoặc nước ngâm kiệt từ Bách Bộ có tác dụng diệt ký sinh trùng như chấy rận, bọ chét, ấu trùng ruồi, muỗi, rệp… (Trung Dược Học).

Dùng rượu thuốc Bách bộ 1/10 trong rượu 700, ngâm hoặc phun vào con rận, rận sẽ chết sau một phút. Nếu ngâm rệp, con vật sẽ chết nhanh hơn (Tài Nguyên Cây Thuốc Việt Nam)

Nước sắc Bách bộ không tỏ ra có tác dụng giảm ho do chích Iod nơi mèo. Bách bộ có tác dụng làm giảm hưng phấn trung khu hô hấp của động vật, làm giảm ho do ức chế phản xạ ho. Đối với kháng Histamin gây co giật, Bách bộ có tác dụng giống như Aminophylline nhưng hòa hoãn và kéo dài hơn (Trung Dược Học).

Khi cho 100 bệnh nhân dùng nước sắc Bách bộ điều trị ho, cho thấy có 85% tổng bệnh nhân có xu hướng thuyên giảm ho (Trung Dược Học). Stemonin trong Bách bộ có tác dụng làm giảm tính hưng phấn của trung tâm hô hấp của động vật, ức chế phản xạ ho, do đó có tác dụng trị ho. Bách bộ đã được thí nghiệm chữa lao hạch có kết quả tốt (Tài Nguyên Cây Thuốc Việt Nam).

Trị các chứng ho:

Củ bách bộ xắt mỏng, sao khô cho vào túi vải, cho vào bình thủy tinh, thêm rượu đến ngập dược liệu, đậy kín ngâm khoảng trên 3 tháng, mỗi lần uống lấy khoảng 10ml/ngày.

Trị ho lâu ngày:

Bách bộ (rễ) 80g, giã nát rồi vắt lấy nước. Nước này đem đi sắc, sắc đến khi dịch lỏng chuyển sang dạng dẻo quánh. Mỗi lần pha với chút nước nóng bằng muỗng canh rồi uống, ngày uống 3 lần.

Trị đau bụng do các loại trùng sán:

Bách bộ rửa sạch bắc bếp nấu thành cao, uống thường xuyên sẽ giúp phòng trị các loại trùng, sán.

Trị ho nhiều:

Bách bộ (cả dây lẫn rễ) giã nát vắt lấy nước cốt, trộn với lượng mật ong với lượng tương đương. Nấu thành cao, ngậm nước nuốt từ từ xuống.

Chữa trẻ nhỏ ho sốt (phế nhiệt):

Bách bộ, bối mẫu, cát căn, thạch cao mỗi vị cân lấy 30g. Đem đi tán thành bột mịn, mỗi lần dùng 12g. Ngày dùng 2 lần.

Trị các loại côn trùng vào lỗ tai:

Bách bộ (sao) nghiền nát, vắt lấy nước cốt, trộn với dầu mè bôi trong lỗ tai.

Trị tự nhiên ho không dứt:

Bách bộ (củ rễ), hơ trên lửa nướng cho khô, mỗi nấu lấu nước nóng để ấm, rồi ngậm chung với một rễ khô, nuốt từ từ nước xuống.

Người tỳ vị hư nhược không nên dùng.

Người dạ dày, ruột yếu,ỉa chảy không nên dùng.

Thảo dược này có thể tương tác với những thuốc bạn đang dùng hay tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn. Bạn nên tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi sử dụng cây sen.

Đức Anh (T/h)

Tin liên quan

Xuyên Tâm Liên – “Kháng sinh tự nhiên” trong y học cổ truyền

Xuyên Tâm Liên – “Kháng sinh tự nhiên” trong y học cổ truyền

Trong thời đại ngày càng nhiều người tìm đến thảo dược để bảo vệ sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh, cây Xuyên Tâm Liên đang dần trở lại như một vị thuốc quý, được mệnh danh là "kháng sinh thực vật" nhờ khả năng chống viêm, kháng khuẩn mạnh mẽ. Từ lâu, trong y học cổ truyền châu Á, đặc biệt là Ấn Độ, Trung Quốc và Việt Nam, xuyên tâm liên đã được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh viêm nhiễm, sốt, cảm cúm, tiêu chảy, viêm họng và thậm chí hỗ trợ điều trị các bệnh truyền nhiễm.
Tác dụng – công dụng chung của cây Bách hợp

Tác dụng – công dụng chung của cây Bách hợp

Tác dụng chung của cây Bách hợp là trị ho, ho ra máu, trong đờm có lẫn máu, nôn ra máu, viêm khí quản cấp, mạn tính; hồi hộp, phiền muộn, mất ngủ, ngủ mơ, nhất là sau khi ốm dậy, tai ù, đau tai; đại tiện bí kết, tiểu tiện ngắn đỏ.
Những bệnh không nên dùng cà phê

Những bệnh không nên dùng cà phê

Cà phê là một trong những thức uống phổ biến nhất trên thế giới, được yêu thích bởi hương thơm quyến rũ và tác dụng kích thích tinh thần, giúp tỉnh táo, tăng khả năng làm việc. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng cà phê một cách an toàn. Đối với một số người có vấn đề sức khỏe nhất định, việc tiêu thụ cà phê có thể gây hại nhiều hơn lợi. Dưới đây là những bệnh lý mà người mắc không nên hoặc cần hạn chế sử dụng cà phê.

Cùng chuyên mục

Trà táo đỏ - Thức uống dưỡng huyết, an thần theo y học cổ truyền

Trà táo đỏ - Thức uống dưỡng huyết, an thần theo y học cổ truyền

Trong kho tàng thảo dược phương Đông, táo đỏ (đại táo) được xem là “vàng đỏ” cho sức khỏe. Không chỉ là vị thuốc quen thuộc trong Đông y, táo đỏ khi pha trà còn trở thành một thức uống thanh nhã, giúp bồi bổ cơ thể, làm đẹp da và ổn định tinh thần.
Kỳ 3: Bí quyết làm đẹp từ cây kinh giới – Dưỡng da, trị mụn và chăm sóc sắc đẹp tự nhiên

Kỳ 3: Bí quyết làm đẹp từ cây kinh giới – Dưỡng da, trị mụn và chăm sóc sắc đẹp tự nhiên

Không chỉ là vị thuốc chữa bệnh dân gian, kinh giới còn được xem là “thần dược” cho làn da và mái tóc. Nhờ chứa tinh dầu có hoạt tính kháng khuẩn mạnh, giàu vitamin cùng các hợp chất chống oxy hóa, cây kinh giới mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời trong việc làm đẹp, chăm sóc da, hỗ trợ trị mụn và làm chậm quá trình lão hóa.
Bài thuốc xông giải cảm: Tinh hoa của dược liệu cổ truyền

Bài thuốc xông giải cảm: Tinh hoa của dược liệu cổ truyền

Khi thời tiết giao mùa, hoặc khi cơ thể có các triệu chứng như đau đầu, nhức mỏi, sợ lạnh, sổ mũi và sốt nhẹ không ra mồ hôi, người Việt ta thường tìm đến phương pháp xông hơi bằng thảo dược. Đây là một bài thuốc tân ôn giải biểu (dùng vị cay, ấm để làm ra mồ hôi, giải cảm) đã được chứng minh hiệu quả qua nhiều thế hệ.
Kỳ 2: Những bài thuốc dân gian từ cây kinh giới – Từ chữa cảm cúm, hạ sốt đến làm đẹp da

Kỳ 2: Những bài thuốc dân gian từ cây kinh giới – Từ chữa cảm cúm, hạ sốt đến làm đẹp da

Từ lâu, trong kho tàng y học cổ truyền Việt Nam, kinh giới được xem là vị thuốc dân dã mà “nhà nào cũng có thể dùng”. Cây nhỏ bé, giản dị nhưng lại ẩn chứa nhiều công năng hữu ích trong việc giải cảm, hạ sốt, trị mụn, cầm máu và chăm sóc sức khỏe làn da. Dưới đây là một số bài thuốc quen thuộc được lưu truyền qua nhiều thế hệ, chứng minh giá trị thực tiễn của loại thảo dược này.
Kỳ 1: Lá hẹ – Bí quyết làm đẹp và chữa bệnh quen thuộc trong dân gian

Kỳ 1: Lá hẹ – Bí quyết làm đẹp và chữa bệnh quen thuộc trong dân gian

Từ lâu, trong các vị thuốc dân gian quen thuộc, lá hẹ được xem như “vị thuốc của mọi nhà”. Không chỉ là một loại rau gia vị bình dị trong bữa ăn, lá hẹ còn chứa nhiều dược tính quý, góp phần chăm sóc sức khỏe, làm đẹp và hỗ trợ điều trị một số bệnh thường gặp.
Kỳ 1: Cây kinh giới – Rau gia vị quen thuộc, vị thuốc quý trong dân gian

Kỳ 1: Cây kinh giới – Rau gia vị quen thuộc, vị thuốc quý trong dân gian

Trong kho tàng cây thuốc Nam của người Việt, kinh giới là một loài thảo mộc vô cùng gần gũi, vừa là rau gia vị, vừa là vị thuốc quý. Từ lâu, cây đã được trồng rộng rãi khắp các vùng quê, góp mặt trong bữa cơm gia đình và trong nhiều bài thuốc dân gian giúp chữa cảm, trị mụn, giảm đau, làm đẹp da…

Các tin khác

Kỳ 2: Lá hẹ – Vị thuốc giúp xương chắc, tiêu hóa khỏe

Kỳ 2: Lá hẹ – Vị thuốc giúp xương chắc, tiêu hóa khỏe

Không chỉ được biết đến với công dụng làm đẹp, trị ho, lá hẹ còn là vị thuốc tự nhiên giúp cải thiện xương khớp, hỗ trợ tiêu hóa và chữa viêm loét dạ dày hiệu quả. Từ những nguyên liệu quen thuộc trong bếp, người xưa đã khéo léo vận dụng để biến lá hẹ thành bài thuốc dân gian quý giá, nuôi dưỡng sức khỏe từ bên trong.
Củ cải đường – Thực phẩm bổ dưỡng nhưng cần thận trọng với người bị sỏi thận

Củ cải đường – Thực phẩm bổ dưỡng nhưng cần thận trọng với người bị sỏi thận

Củ cải đường (beetroot) là loại rau củ quen thuộc, có màu đỏ tím đặc trưng và hương vị ngọt nhẹ, thường được dùng trong món salad, nước ép hoặc các món ăn dinh dưỡng. Không chỉ đẹp mắt, củ cải đường còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa có lợi cho cơ thể. Tuy nhiên, đối với người bị sỏi thận, việc sử dụng loại củ này cần hết sức thận trọng, bởi củ cải đường chứa hàm lượng oxalat cao, có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận.
Kỳ 3: Lá hẹ giúp sáng mắt, kiểm soát tiểu đường và những lưu ý khi sử dụng

Kỳ 3: Lá hẹ giúp sáng mắt, kiểm soát tiểu đường và những lưu ý khi sử dụng

Từ xa xưa, ông cha ta đã xem lá hẹ là “thần dược của người nghèo” bởi sự giản dị, dễ tìm nhưng công dụng lại vô cùng phong phú. Không chỉ hỗ trợ làm đẹp, trị ho, giảm đau lưng hay cải thiện tiêu hóa, lá hẹ còn mang đến những lợi ích đáng kể trong việc bảo vệ đôi mắt, kiểm soát đường huyết và phòng ngừa bệnh mãn tính.
Rau bina - Thực phẩm bổ dưỡng nhưng cần thận trọng với người bị sỏi thận

Rau bina - Thực phẩm bổ dưỡng nhưng cần thận trọng với người bị sỏi thận

Rau bina, còn được gọi là rau chân vịt hay cải bó xôi, là loại rau xanh quen thuộc, giàu dinh dưỡng và được nhiều người ưa chuộng trong các bữa ăn lành mạnh. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, rau bina lại chứa hàm lượng oxalat cao, có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận nếu tiêu thụ quá nhiều. Việc hiểu rõ đặc tính của loại rau này giúp người bệnh biết cách sử dụng hợp lý, vừa tận dụng được lợi ích, vừa tránh rủi ro cho sức khỏe thận.
Ý dĩ - “Ngọc mạch” trong kho tàng dược liệu cổ truyền

Ý dĩ - “Ngọc mạch” trong kho tàng dược liệu cổ truyền

Trong kho tàng dược liệu cổ truyền, ý dĩ là một trong những loại hạt vừa có giá trị dinh dưỡng cao, vừa có nhiều công dụng chữa bệnh quý. Từ lâu, ý dĩ không chỉ được sử dụng trong ẩm thực mà còn trong nhiều bài thuốc dân gian giúp kiện tỳ, trừ thấp, thanh nhiệt, dưỡng nhan.
[E-Magazine] Cỏ mần trầu: Dược liệu dân dã với nhiều lợi ích sức khỏe

[E-Magazine] Cỏ mần trầu: Dược liệu dân dã với nhiều lợi ích sức khỏe

Giữa nhịp sống hiện đại, nhiều người tìm về với những bài thuốc dân gian để chăm sóc sức khỏe an toàn, tự nhiên. Trong số đó, cỏ mần trầu - loài cây mọc hoang quen thuộc ở khắp các vùng quê Việt Nam - lại ẩn chứa những giá trị dược liệu đáng kinh ngạc mà không phải ai cũng biết.
Những ai không nên ăn quả hồng?

Những ai không nên ăn quả hồng?

Mỗi độ thu về, hồng là loại quả được nhiều người ưa thích nhờ vị ngọt thanh và màu sắc bắt mắt. Không chỉ ngon miệng, hồng còn chứa nhiều vitamin A, C, chất xơ, và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và làm đẹp da. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng và y học cổ truyền, không phải ai cũng nên ăn hồng - bởi nếu dùng không đúng cách, loại quả này có thể gây hại cho sức khỏe.
Ớt chuông - Thực phẩm giàu dinh dưỡng tốt cho người bị sỏi thận

Ớt chuông - Thực phẩm giàu dinh dưỡng tốt cho người bị sỏi thận

Ớt chuông, còn gọi là ớt ngọt, là loại rau quả quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày. Với màu sắc bắt mắt – đỏ, vàng, xanh – và hương vị dịu ngọt, ớt chuông không chỉ làm đẹp món ăn mà còn là “kho dinh dưỡng” tự nhiên mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đặc biệt, đây là một trong những thực phẩm rất tốt cho người bị sỏi thận nhờ khả năng chống oxy hóa, thanh lọc cơ thể và hỗ trợ đào thải chất cặn bã.
Rau bồ công anh – Vị thuốc dân gian giúp thanh lọc cơ thể và bảo vệ thận

Rau bồ công anh – Vị thuốc dân gian giúp thanh lọc cơ thể và bảo vệ thận

Rau bồ công anh là loại cây quen thuộc trong dân gian, thường mọc hoang ở nhiều vùng quê Việt Nam. Từ lâu, bồ công anh đã được sử dụng như một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm và hỗ trợ chức năng gan, thận. Ngày nay, nhiều nghiên cứu hiện đại cũng khẳng định giá trị dược liệu của loại rau này đối với sức khỏe con người.
Bông atiso – Thực phẩm giúp thanh lọc cơ thể và bảo vệ thận hiệu quả

Bông atiso – Thực phẩm giúp thanh lọc cơ thể và bảo vệ thận hiệu quả

Bông atiso từ lâu được xem là “nữ hoàng của các loài rau” nhờ giá trị dinh dưỡng cao và công dụng đặc biệt trong việc hỗ trợ thải độc, bảo vệ gan, thận và hệ tiêu hóa. Không chỉ là món ăn ngon, atiso còn là vị thuốc tự nhiên giúp tăng cường chức năng thận, ngăn ngừa sự tích tụ độc tố và giảm nguy cơ hình thành sỏi.
Xem thêm
Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.
“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”
Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Hội nghị Ban Thường vụ lần thứ VIII: Đổi mới, ổn định tổ chức và phát triển bền vững

Hội Nam Y Việt Nam tổ chức Hội nghị Ban Thường vụ lần thứ VIII: Đổi mới, ổn định tổ chức và phát triển bền vững

Ngày 28/9/2025, Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Ban Thường vụ lần thứ VIII. Hội nghị tập trung đánh giá kết quả hoạt động trong quý III.
Hội Nam Y Việt Nam và Công ty CP Ao Vua – Gieo yêu thương, thắp sáng Trung thu cho trẻ em nghèo Trà Vinh

Hội Nam Y Việt Nam và Công ty CP Ao Vua – Gieo yêu thương, thắp sáng Trung thu cho trẻ em nghèo Trà Vinh

Hội Nam Y Việt Nam phối hợp với Công ty Cổ phần Ao Vua tổ chức chương trình “Trung thu 2025 – Đong đầy yêu thương” cho các em học sinh trường tiểu học Hiếu Trung A.
Phiên bản di động