Những điều thú vị xoay quanh vị thuốc từ cây hoàng bá

06:50 | 25/04/2025 Y tế 24h Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Cây hoàng bá rất cao to với chiều cao từ 10 - 30m khi trưởng thành và đường kính thân 70cm. Vỏ thân cây dày, chia thành 2 lớp, lớp ngoài màu xám, lớp trong màu vàng. Lá cây mọc đối, hình trứng hoặc bầu dục, có từ 7 - 13 lá chét, gốc lá thuôn tròn, đầu lá hơi nhọn, gân lá có lông. Hoa mọc dọc trên cuống thành chùm lỏng lẻo, màu tím đen. Quả hình cầu, bên trong có từ 2 - 5 hạt, khi chín có màu đen sẫm. Cây hoàng bá thường ra hoa kết quả vào mùa hè. Đồng thời, là kháng sinh tự nhiên với nhiều tác dụng nổi bật trong điều trị bệnh.

Cây hoàng bá

Tìm hiểu đôi chút về nguồn gốc, xuất xứ:

Được biết, nguồn gốc, xuất xứ của cây hoàng bá là ở Trung Quốc. Cạnh đó, loài cây này cũng mọc khá nhiều ở vùng Siberia của Nga hay các quốc gia châu Á khác. Tại Việt Nam, hoàng bá mọc hoang và được trồng nhiều ở các tỉnh phía Bắc như: Lào Cai, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Lai Châu…

Mặt khác, vỏ thân cây hoàng bá được thu hoạch và sử dụng để làm thuốc. Thời điểm thu hoạch là cuối hè đầu thu. Lúc này, những cây trên 10 năm tuổi sẽ được cạo lớp vỏ ngoài, chừa lại lớp trong dày khoảng 1cm. Lớp vỏ ngoài thu hoạch về có màu vàng tươi, vị đắng, được rửa sạch với nước để loại bỏ tạp chất, sau đó cắt thành miếng kích thước 9 x 6cm và mang đi phơi khô hoặc sấy. Ngoài cách chế biến này thì người ta cũng có thể tẩm muối, tẩm rượu hoặc sao vàng, thán, phiến,… vỏ thân cây hoàng bá, tùy vào mục đích sử dụng.

Các hoạt chất có trong vỏ thân cây hoàng bá bao gồm 1,5% berberin C20H19O5N, một ít palmatin C21H23O5N, các chất có tinh thể, không chứa nitơ như Obakunon C26H30O7 và obaku lacton C26H30O8 cùng các chất béo và hợp chất sterolic.

Một số bài thuốc trị bệnh có hoàng bá

Trị lị cấp tính, viêm ruột cấp tính: hoàng bá 9g, bồ công anh 15g. Sắc uống ngày 1 thang, 3 lần trước bữa ăn. Uống liền 2 tuần.

Trị thương hàn: hoàng bá, địa du, bạch cập, đồng lượng. Tất cả tán bột mịn, ngày dùng 3 lần trước bữa ăn, mỗi lần 9g, chiêu với nước ấm. Uống nhiều ngày.

Trị di tinh, tiểu đục: hoàng bá (tán bột mịn), vỏ hến (hoặc vỏ hàu) nung thành bột. Cả hai lượng bằng nhau, trộn đều, ngày uống 2 - 3 lần, mỗi lần 5 - 9g với nước sôi để nguội. Khi uống thuốc này, kiêng ăn uống các thức ăn cay, nóng.

Trị viêm gan cấp tính, bụng trướng, tiểu đỏ, đau vùng gan: hoàng bá 12g; mộc thông, chi tử, chỉ xác, đại hoàng, nọc sởi mỗi vị 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần, trước bữa ăn 1 giờ. Uống liền 3 - 4 tuần.

Trị đái tháo đường kèm chứng âm hư hỏa vượng, đau đầu, hoa mắt: hoàng bá, quy bản, đỗ trọng, tri mẫu, trắc bách diệp, kỷ tử, mỗi vị 12g; cam thảo, ngũ vị tử, mỗi vị 6g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần, trước bữa ăn. Uống liền 2 - 3 tuần.

Trị viêm da, ngứa lở, các nốt chảy nước vàng: hoàng bá, thạch cao mỗi vị 30g, nghiền bột mịn, rắc vào chỗ bị thương, dùng vải gạc sạch băng lại.

Trị viêm tai giữa ở trẻ em: trước hết rửa sạch tai bằng nước ôxy già, sau đó dùng dịch chiết hoàng bá (hoàng bá khô cắt miếng nhỏ khoảng 3g, cho vào chén nhỏ, thêm nước sôi hấp lên mặt nồi cơm), gạn lấy dịch trong, để nguội, nhỏ vào tai bị viêm 3 - 4 giọt, nằm nghiêng 10 - 15 phút. Làm ngày 2 lần.

Trị chứng viêm lưỡi, lưỡi sưng đau ở trẻ nhỏ: lấy 5g vỏ tươi hoàng bá, cạo bỏ lớp bần bên ngoài, thái nhỏ, giã nát, vắt lấy dịch (nếu dùng vỏ khô thì cách làm giống trường hợp viêm tai giữa ở trên). Lấy búp tre non, hơ nóng, vắt lấy dịch (trúc lịch). Trộn đều đồng lượng hai thứ dịch, lấy tăm bông chấm dịch, bôi nhẹ lên chỗ đau ở lưỡi của bé. Làm nhiều lần trong ngày. Trường hợp viêm niêm mạc miệng, kể cả ở người lớn, lấy vỏ tươi hoàng bá, cắt nhỏ, nhai ngậm. Nếu có vỏ khô thì sắc lấy nước, ngậm, súc miệng nhiều lần trong ngày.

Lưu Quân

Tags:

Cây thuốc hoàng bá chữa bệnh gì

Tin liên quan

Tác dụng chữa bệnh của quả ô mai

07:40 | 04/05/2025 Y học cổ truyền

Quả ô mai – một cái tên thân thuộc với bao thế hệ người Việt, không chỉ nổi tiếng với hương vị chua ngọt, mặn mòi độc đáo mà còn là một vị thuốc quý trong Đông y. Ít ai ngờ rằng đằng sau món quà vặt dân dã, được yêu thích khắp mọi miền tổ quốc ấy lại ẩn chứa nhiều công dụng chữa bệnh tuyệt vời. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể những tác dụng chữa bệnh của quả ô mai để bạn đọc hiểu rõ hơn về giá trị của loại quả này.

Sa sâm: loại nhân sâm quý được trồng từ cát

14:49 | 04/05/2025 Y học cổ truyền

Trong kho tàng dược liệu phong phú của y học cổ truyền Việt Nam, sa sâm là một cái tên không còn xa lạ, đặc biệt với những người quan tâm đến sức khỏe và các bài thuốc dưỡng sinh. Được ví như một loại “nhân sâm từ cát”, sa sâm không chỉ quý ở giá trị dược liệu mà còn đặc biệt ở môi trường sinh trưởng: những bãi cát ven biển đầy nắng gió.

Đào nhân: Chữa nhuận tràng, trị táo bón và một số bệnh khác

22:16 | 26/04/2025 Y học cổ truyền

Đào nhân (hạt quả đào, tên khoa học: Prunus persica (L.) Batsch) là vị thuốc quý trong Đông y, đã được sử dụng từ hàng ngàn năm trước để hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh. Với giá trị dược liệu cao, đào nhân không chỉ có tác dụng hoạt huyết, trục ứ mà còn hỗ trợ nhuận tràng, giảm đau, và phòng ngừa nhiều bệnh lý nguy hiểm. Bài viết này sẽ cùng bạn tìm hiểu kỹ hơn về những công dụng chữa bệnh nổi bật của đào nhân.

Cùng chuyên mục

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Các tin khác

Những tác dụng của cây chìa vôi trong chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:58 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Dân gian ta có rất nhiều bài thuốc từ dược liệu tự nhiên có tác dụng chữa bệnh vừa hiệu quả vừa an toàn. Trong số đó, không thể không kể đến cây chìa vôi với những lợi ích nổi bật trong hỗ trợ điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Vậy dùng cây chìa vôi như thế nào để đạt được công dụng cao nhất? Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu quen thuộc này.

Kỳ cuối: Bài thuốc ngoài da và lưu ý khi sử dụng cây bầu đất tím

09:55 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu đặc điểm, công dụng và các bài thuốc ăn uống từ cây bầu đất tím, kỳ 3 sẽ giới thiệu các bài thuốc dùng ngoài da và những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại dược liệu này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Kỳ 1: Tìm hiểu chung về cây bầu đất tím

08:34 | 28/11/2025 Y học cổ truyền

Trong đời sống ẩm thực và y học dân gian Việt Nam, cây bầu đất tím từ lâu đã trở thành một loại rau – dược liệu quen thuộc. Không chỉ góp mặt trong bữa cơm hằng ngày, loại cây này còn được nhiều gia đình sử dụng như vị thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thường gặp. Những đặc tính nổi bật về hình thái, giá trị dinh dưỡng và dược tính đã khiến cây bầu đất được tin dùng rộng rãi ở nhiều địa phương.

Hạt cau trị giun sán, đầy trướng bụng

16:07 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Cây cau được trồng rất nhiều tại nước ta, đặc biệt là vùng nông thôn. Không chỉ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ Tết, giỗ, rằm, cau nhiều tác dụng trị bệnh, đặc biệt là hạt cau.

Các bài thuốc từ cây cau

09:52 | 26/11/2025 Y học cổ truyền

Trong Đông y thường dùng hai vị thuốc từ quả cau lấy tên thuốc là binh lang (hạt cau) và đại phúc bì (vỏ cau). Ngoài ra các bộ phận của cây cau đều có tác dụng chữa bệnh.

Kỳ 3: Những lưu ý quan trọng khi dùng mướp trong ăn uống và chữa bệnh

08:38 | 24/11/2025 Y học cổ truyền

Dù là loại quả lành tính, dễ sử dụng và mang lại nhiều lợi ích, mướp vẫn có những đặc tính riêng mà người dùng cần chú ý để tránh gây phản tác dụng hoặc ảnh hưởng đến tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng. Một số khuyến cáo dưới đây giúp việc sử dụng mướp trở nên an toàn và hiệu quả hơn.

Kỳ 2: Các loại nước ép – sinh tố từ mướp và công dụng chữa bệnh

13:57 | 23/11/2025 Y học cổ truyền

Không chỉ xuất hiện trong các món ăn dân dã, mướp còn được y học cổ truyền dùng để chế biến thành nhiều loại đồ uống giải khát và hỗ trợ chữa bệnh. Theo bác sĩ Hoàng Khánh Toàn, từ quả mướp có thể tạo ra những loại nước ép, sinh tố vừa dễ uống, vừa mang lại hiệu quả thanh nhiệt, tiêu viêm, hóa đàm rất rõ rệt.

[Infographic] Các thực phẩm bổ sung chất xơ có thể thay rau xanh

07:30 | 22/11/2025 Infographic

Chất xơ, dưỡng chất quan trọng cho tiêu hóa và chuyển hóa, vẫn có thể được bổ sung từ nhiều thực phẩm khác, dễ tìm và bảo quản lâu hơn. Dưới đây là những lựa chọn thay thế một phần rau xanh trong bữa ăn mà vẫn đảm bảo lợi ích sức khỏe.

Kỳ 3: Súp lơ – Vị thuốc hiện đại, làm đẹp và tăng cường miễn dịch

09:06 | 18/11/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu giá trị dinh dưỡng và các bài thuốc dân gian từ súp lơ, không thể bỏ qua những tác dụng hiện đại của loại rau quen thuộc này. Nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng súp lơ không chỉ bổ dưỡng mà còn là “thực phẩm chức năng tự nhiên”, góp phần bảo vệ sức khỏe toàn diện và làm đẹp tự nhiên.

Kỳ 2: Cách dùng súp lơ chữa bệnh – Bài thuốc dân gian hiệu quả

09:29 | 17/11/2025 Y học cổ truyền

Súp lơ, hay bông cải, từ lâu không chỉ là loại rau quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày mà còn được dân gian sử dụng như bài thuốc tự nhiên hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh thường gặp. Với hàm lượng dinh dưỡng cao, giàu vitamin, khoáng chất và hợp chất chống oxy hóa, súp lơ trở thành một “vị thuốc xanh” vừa an toàn, vừa hiệu quả.

Xem thêm

Hoạt động hội

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

05-10-2025 14:21 Hoạt động hội

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”