Phù dung - dược liệu giải độc, tiêu sưng trong Y học cổ truyền
![]() |
![]() |
Phù dung
Cây phù dung còn có tên gọi khác như mộc phù dung, cự sương, sương giáng hoa, tam biến hoa, địa phù dung,... Tên khoa học là Hibiscus mutabilis L. thuộc họ Bông (Malvaceae).
Phù dung là một dạng cây nhỡ. Lá 5 cánh, phía cuống lá hình tim, đường kính lá lên tới 15cm, mép lá có răng cưa, mặt dưới có nhiều lông hơn. Hoa phù dung mọc đơn độc hoặc thành chùm. Hoa mới nở vào buổi sáng có màu trắng, đến chiều tối thì chuyển sang màu hồng đỏ.
Quả hình tròn, nhiều lông màu vàng nhạt. Hạt hình trứng, có nhiều nếp nhăn nhỏ. Lá và hoa phù dung được dùng làm thuốc từ lâu đời theo kinh nghiệm dân gian, hoa được thu hái lúc mới nở, dùng tươi hoặc phơi khô, lá phù dung được thu hái quanh năm, dùng tươi hoặc phơi khô.
Lá phù dung thường được thu hái vào mùa hè và mùa thu: cắt lấy phiến lá, phơi khô trong bóng râm, bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát để dùng dần; thường xuyên phơi lại để chống ẩm mốc. Hoa thường hái vào thời điểm hoa nở, đem phơi trong bóng râm hoặc sấy khô để bảo quản.
![]() |
Cây phù dung cây hoa, cây thuốc |
Công dụng của phù dung
Theo Y học cổ truyền
Theo Y học cổ truyền, lá phù dung có vị cay, tính bình, có tác dụng giải độc, tiêu sưng, giảm đau, dùng trong các trường hợp mụn nhọt đau nhức, đau mắt đỏ, bệnh zona, vết thương phần mềm. Hoa phù dung cũng có vị cay, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, giảm đau, tiêu độc, giải cảm,trừ phù thũng, dùng trong các trường hợp phế ung, ho do phế nhiệt, thổ huyết, kinh nguyệt không đều, khí hư...
Trên thực tế, trong dân gian thường dùng lá và hoa phù dung để điều trị các loại mụn nhọt. Theo sách "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" của GS Đỗ Tất Lợi, lá và hoa phù dung tươi được nhân dân giã đắp mụn nhọt đang ở giai đoạn mưng mủ, giúp hút mủ và giảm đau. Có thể dùng lá hoặc hoa phơi khô tán nhỏ, khi dùng thêm nước chè đặc, trộn đều thành bột nhão, đắp lên chỗ sưng đau.
Theo nghiên cứu của y học hiện đại, thuốc từ cây phù dung có tác dụng ức chế khá mạnh đối với tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn tan huyết và trực khuẩn mủ xanh; với trực khuẩn thương hàn và coli cũng có tác dụng ức chế ở mức độ nhất định.
Theo Y học hiện đại
Theo nghiên cứu của y học hiện đại, hoạt chất chiết từ cây phù dung có tác dụng ức chế đối với tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn tan huyết và trực khuẩn mủ xanh.
![]() |
Hoa phù dung được đưa vào sử dụng làm thuốc |
Bài thuốc chữa bệnh từ phù dung
Điều trị viêm khớp: Dùng 15g hoa phù dung hòa cùng 15g đậu đỏ, đem nghiền nhuyễn và cho thêm mật ong vào trộn đều. Bạn dùng hỗn hợp đó đắp vào chỗ viêm khớp mỗi ngày 1 lần vào buổi tối và đắp liên tục 5 ngày.
Cũng có thể chỉ dùng lá phù dung, phơi khô, tán bột, trộn mật ong đắp vào chỗ khớp xương bị viêm.
Chữa ho ra máu: Dùng hoa phù dung 9 - 10 bông, sắc nước uống, ngày 2-3 lần.
Chữa ho do hư lao: Hoa phù dung 60 - 120g, lộc hàm thảo 30g, đường đỏ 60g, hầm với tim và phổi lợn ăn.
Chữa bỏng: Dùng 15g hoa phù dung hòa cùng 9g thanh đại tán thành bột sau đó trộn vào nhau và thoa lên các vết bỏng, thoa liên tục 3 ngày.
Hoặc dùng một lượng hoa tươi vừa đủ ngâm vào dầu ăn đợi đến khi hoa chìm thì lọc bỏ bã và lấy phần dầu. Dùng phần dầu đó thoa lên vết thương 2 - 3 lần/ngày.
Chữa cảm mạo: Hoa hoặc lá phù dung 30g, hậu phác 3g. Sắc kỹ 2 lần lấy 2 nước hòa đều, chia uống 3 lần trong ngày.
Chữa áp - xe phổi: Hoa phù dung 30g sắc uống. Có thể cho thêm 10 - 20g đường phèn.
Bệnh zona (giời leo): Chuẩn bị lá hay hoa phù dung phơi khô nghiền nhuyễn hòa cùng giấm gạo. Sau đó, bạn đắp lên vết thương, bạn cần đắp 3 - 4 lần/ngày.
Chữa viêm tuyến vú: Dùng hoa, lá hoặc rễ phù dung sắc uống hoặc giã nát đắp vào nơi tổn thương.
Chữa đau mắt đỏ: Dùng lá phù dung, phơi khô trong bóng râm, tán mịn, trộn với nước thành thứ bột nhão, đắp lên 2 thái dương, dùng băng dính cố định lại; ngày thay thuốc 2 - 3 lần.
Trị trẻ em hay đầy bụng do giun: Hoa phù dung hái lúc còn màu trắng, phơi khô trong bóng râm rồi thái nhỏ nấu canh với gan gà cho trẻ ăn hàng ngày.
Chữa kinh nguyệt kéo dài không dứt: Dùng hoa phù dung khô 10 - 15g (20 - 30g tươi), sắc nước uống trong ngày.
Trị xuất huyết tử cung: Hoa phù dung 9 - 30g sắc uống, hoặc hoa phù dung và gương sen (liên phòng) lượng bằng nhau, sấy khô tán bột, uống mỗi ngày 6g với nước cơm.
Chữa thống kinh: Đế hoa phù dung 7 cái, sắc kỹ lấy nước, hòa thêm một chút đường phèn rồi uống.
Khí hư (bạch đới): Hoa phù dung 10 đóa, sắc uống.
Viêm âm đạo: Dùng lá phù dung tươi khoảng 1 kg, sắc lấy nước ngâm rửa, mỗi ngày một lần.
Hoặc lá phù dung 1kg, sắc kỹ lấy 1000ml nước thuốc, bỏ bã, để nguội, cho thêm Benzoic Acid 0,3%, sau đó dùng dịch chiết hoa phù dung ngâm rửa kỹ, mỗi ngày 1 lần.
Hoặc dùng lá phù dung tươi khoảng 500g, sắc lấy nước ngâm rửa, mỗi ngày 1 lần, làm liên tục 5 - 7 ngày.
Chữa mụn đầu đinh, nhọt bọc, chín mé, sưng vú:
Thuốc uống trong: Hoa phù dung 30g, đan bì 15g, sắc uống.
Thuốc dùng ngoài có thể dùng một trong số các bài thuốc sau:
Hoa và lá phù dung sấy khô tán bột, trộn với vaseline thành cao mềm theo tỷ lệ 1: 4 rồi đắp lên tổn thương, ngày 1 lần hoặc cách ngày thay thuốc một lần.
Hoặc: Lá phù dung, phơi khô, nghiền mịn, ké đầu ngựa (thương nhĩ tử), sao tồn tính, hai thứ lượng bằng nhau, nghiền bột mịn, hòa với mật ong trộn đều, bôi vào vết thương.
Hoặc: Hoa phù dung tươi giã nát đắp vào nơi bị bệnh.
Hoặc: Hoa hay lá phù dung 1 phần, củ chuối tiêu 2 phần, lá vòi voi (có thể thay bằng rau má tươi) 1 phần, muối ăn một chút, tất cả giã nát rồi đắp lên tổn thương.
Hoặc: Hoa hay lá phù dung 1 phần, lá dâu leo (nho dại) 1 phần, hai thứ giã nát, trộn thêm chút muối rồi đắp vào nơi tổn thương.
![]() |
Hoa và lá phù dung thường được dùng trong các bài thuốc trị mụn nhọt |
Lưu ý khi dùng phù dung
Quá trình sử dụng dược liệu phù dung, bạn nên chú ý những điều sau:
Nên chọn mua tại các địa chỉ đảm bảo uy tín để tránh việc mua nhầm sản phẩm kém chất lượng.
Tìm hiểu cẩn thận và sử dụng đúng liều lượng, tránh việc lạm dụng loại dược liệu phù dung.
Không tự ý kết hợp loại dược liệu phù dung cùng với các nguyên liệu khác khi chưa có hiểu biết rõ ràng về công dụng cũng như những tác hại có nguy cơ phải đối diện.
Nếu muốn sử dụng loại dược liệu này trong điều trị bệnh lý, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để hiểu rõ hơn về lợi ích, biết cách sử dụng hợp lý, đảm bảo sự an toàn cũng như tránh việc phải đối diện với những tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.
Tin liên quan
![Chữa viêm loét dạ dày từ thảo dược thiên nhiên](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/042024/24/11/medium/220240424112935.jpg?240426070843)
Chữa viêm loét dạ dày từ thảo dược thiên nhiên
07:08 | 26/04/2024 Y học cổ truyền
![Bài thuốc chữa bệnh của dược liệu hương nhu](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/032024/20/22/croped/cay-huong-nhu20240320224406.jpg?240320104726)
Bài thuốc chữa bệnh của dược liệu hương nhu
07:00 | 21/03/2024 Thuốc nam cho người Việt
![Tăng cường chống buôn lậu dược phẩm, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/032024/19/11/croped/duoc-lieu-y20240319114346.jpg?240319012945)
Tăng cường chống buôn lậu dược phẩm, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền
13:29 | 19/03/2024 Tin tức
Cùng chuyên mục
![Hoa đồng tiền có tác dụng chữa ho hiệu quả](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/24/15/croped/hoa-dong-tien20240724154023.jpg?240725095351)
Hoa đồng tiền có tác dụng chữa ho hiệu quả
09:53 | 25/07/2024 Y học cổ truyền
![Bộ Y tế: Tăng cường quản lý khám, chữa bệnh y học cổ truyền](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/23/14/croped/kham-chua-benh-y-hoc-co-truyen20240723142522.jpg?240723033331)
Bộ Y tế: Tăng cường quản lý khám, chữa bệnh y học cổ truyền
14:50 | 23/07/2024 Y học cổ truyền
![Cây hoàng bá chữa bệnh gì?](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/14/croped/cay-hoang-ba-chua-benh-gi-20240720142930.jpg?240722021303)
Cây hoàng bá chữa bệnh gì?
14:13 | 22/07/2024 Y học cổ truyền
![Lào Cai tập huấn kỹ thuật trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn GACP](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/23/croped/catcanh-laocai20240720232437.jpg?240722102155)
Lào Cai tập huấn kỹ thuật trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn GACP
10:21 | 22/07/2024 Y học cổ truyền
![Bạn có biết tác dụng chữa bệnh của cây lưỡi hổ?](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/20/13/croped/ban-co-biet-tac-dung-chua-benh-cua-cay-luoi-ho-20240720134553.jpg?240720020020)
Bạn có biết tác dụng chữa bệnh của cây lưỡi hổ?
13:59 | 20/07/2024 Y học cổ truyền
![Ba Vì (Hà Nội) phục hồi, bảo tồn và khai thác cây dược liệu tại các xã miền núi](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/11/croped/toa-dam-duoc-lieu20240719114153.jpg?240719034955)
Ba Vì (Hà Nội) phục hồi, bảo tồn và khai thác cây dược liệu tại các xã miền núi
15:49 | 19/07/2024 Y học cổ truyền
Các tin khác
![Bài thuốc trị đau vai gáy từ dược liệu tự nhiên](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/20/croped/bai-thuoc-tri-dau-vai-gay-tu-duoc-lieu-tu-nhien-20240717205301.png?240717102015)
Bài thuốc trị đau vai gáy từ dược liệu tự nhiên
06:45 | 18/07/2024 Y học cổ truyền
![[E-Magazine] Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ cây dành dành](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/15/21/croped/loi-ich-suc-khoe-va-bai-thuoc-tu-cay-danh-danh-20240715214804.png?240717084610)
[E-Magazine] Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ cây dành dành
07:00 | 17/07/2024 SKV- Mag
![Tác dụng chữa bệnh của cây dướng](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/10/croped/tac-dung-chua-benh-cua-cay-duong-20240712105109.png?240714095143)
Tác dụng chữa bệnh của cây dướng
06:45 | 15/07/2024 Y học cổ truyền
![Bài thuốc quý chữa bệnh bạch hầu](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/14/16/croped/photo-1720878949540-1720878949635111420334420240714163219.5414190.jpeg?240714043639)
Bài thuốc quý chữa bệnh bạch hầu
16:36 | 14/07/2024 Y học cổ truyền
![Huy động các nguồn lực tham gia phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/22/croped/y-hoc-co-truyen20240712222011.jpg?240713100034)
Huy động các nguồn lực tham gia phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam
10:00 | 13/07/2024 Y học cổ truyền
![Tác dụng chữa bệnh của lá xoài](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/06/20/croped/ban-co-biet-la-xoai-cung-co-tac-dung-chua-benh-20240706205707.jpg?240709101952)
Tác dụng chữa bệnh của lá xoài
07:15 | 10/07/2024 Y học cổ truyền
![Lương y Đỗ Sơn Hà: Y học cổ truyền chiếm ưu thế trong phòng và phục hồi sau đột quỵ (Bài 1)](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/10/00/medium/20190507-022935-630835-dot-quymax-800x80020240710001010.jpg?240710083715)
Lương y Đỗ Sơn Hà: Y học cổ truyền chiếm ưu thế trong phòng và phục hồi sau đột quỵ (Bài 1)
00:34 | 10/07/2024 Nghiên cứu trao đổi
![Thỏ ty tử - Vị thuốc lạ mà quen](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/06/21/croped/tho-ty-tu320240706212246.png?240706093348)
Thỏ ty tử - Vị thuốc lạ mà quen
06:45 | 07/07/2024 Y học cổ truyền
![[E-Magazine] Tác dụng chữa bệnh của lá mơ lông](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/21/croped/la-mo320240704215412.jpg?240705114042)
[E-Magazine] Tác dụng chữa bệnh của lá mơ lông
06:45 | 06/07/2024 SKV- Mag
![Vỏ quả sầu riêng tưởng chừng như vô dụng nhưng lại vô vàn lợi ích](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/05/10/medium/picture220240705102745.png?240705031002)
Vỏ quả sầu riêng tưởng chừng như vô dụng nhưng lại vô vàn lợi ích
15:10 | 05/07/2024 Y học cổ truyền
![Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/21/14/croped/medium/xuong-khop-220240721140707.jpg?240721075817)
Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT
5 ngày trước Hoạt động hội
![Hà Nội: Nhà báo Chúc Kim Vinh giữ chức vụ Tổng biên tập Tạp chí Sức khoẻ Việt](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/22/19/medium/img-1721647501514-172164853753820240722192233.jpg?rt=20240723075450?240723111645)
Hà Nội: Nhà báo Chúc Kim Vinh giữ chức vụ Tổng biên tập Tạp chí Sức khoẻ Việt
19-07-2024 11:00 Hoạt động hội
![Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Sơ kết 6 tháng đầu năm và đề ra nhiệm vụ 6 tháng cuối năm](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/13/croped/medium/hoi-nghi-so-ket-2024-120240725132427.jpg?240725023031)
Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Sơ kết 6 tháng đầu năm và đề ra nhiệm vụ 6 tháng cuối năm
17-07-2024 00:00 Hoạt động hội
![Hội Nam Y Việt Nam công bố Quyết định thành lập Chi hội CLB Healing In Balance](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/19/medium/quyet-dinh-bo-nhiem20240712190115.jpg?rt=20240713150627?240715053533)
Hội Nam Y Việt Nam công bố Quyết định thành lập Chi hội CLB Healing In Balance
13-07-2024 08:57 Hoạt động hội
![Hội nghị Ban chấp hành Hội Nam Y Việt Nam lần thứ V: Thông qua 10 nội dung quan trọng](https://suckhoeviet.org.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/02/16/medium/ny22024062916053220240702164433.jpg?rt=20240702164435?240703093343)
Hội nghị Ban chấp hành Hội Nam Y Việt Nam lần thứ V: Thông qua 10 nội dung quan trọng
02-07-2024 17:00 Hoạt động hội