Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm tỷ lệ hút thuốc lá
WHO khuyến nghị Việt Nam cải cách thuế thuốc lá |
Theo ông Lê Quang Minh - Tổng Giám đốc Truyền hình Quốc hội Việt Nam, nhằm giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá, giảm bệnh tật và tử vong do sử dụng các sản phẩm thuốc lá gây ra, tháng 5/2023, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 (Chiến lược). Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2025, giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 39%; nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1,4%. Đến năm 2030, giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 36 %; nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1%.
Chiến lược cũng yêu cầu: “Xây dựng lộ trình tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá đảm bảo đến năm 2030 mức thuế đạt tỷ trọng trên giá bán lẻ theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)” và giao Bộ Tài chính “Chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế và các Bộ, ngành liên quan xây dựng lộ trình tăng thuế thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm thuốc lá để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá của Chiến lược”.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm tỷ lệ hút thuốc lá. Ảnh minh họa: IT. https://suckhoeviet.org.vn/ |
Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp tháng thứ 8 (tháng 10/2024) và xem xét thông qua vào tháng 5/2025, trong đó có quy định mới về đề nghị tăng thuế suất đối với mặt hàng thuốc lá.
Trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị tăng thuế suất với mặt hàng thuốc lá để góp phần điều tiết tiêu dùng và thực hiện cam kết quốc tế. Cụ thể, mặt hàng thuốc lá sẽ giữ nguyên thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo lộ trình từng năm trong giai đoạn từ 2026 - 2030 với 02 phương án. Phương án 1 sẽ bổ sung 2.000 đồng/bao thuốc ở năm đầu tiên và tăng tịnh tiến 2.000 đồng/bao trong các năm kế tiếp để đạt mức 10.000 đồng vào năm 2030. Phương án 2 áp dụng mức tăng 5.000 đồng/bao ngay từ năm 2026 và tăng tịnh tiến 1.000 đồng/bao trong 3 năm kế tiếp và 2.000 đồng/bao năm 2030 để đạt mức 10.000 đồng/bao năm 2030.
Hai phương án này dù được đánh giá đúng hướng, tuy nhiên, để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc của Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 cần phải có thêm những giải pháp mạnh mẽ hơn nữa.
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá cho thấy nhờ có nhiều nỗ lực trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm. Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên cũng đã giảm, trong đó, ở nhóm 13-17 tuổi đã giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019, ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% xuống còn 1,9%; tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, nơi công cộng và nơi làm việc.
Đây là những kết quả rất đáng khích lệ. Tuy vậy, theo đánh giá, Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới.
Một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc tỷ lệ hút thuốc lá còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp. Giá thuốc lá rẻ làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo.
Trong khi đó, thuế thuốc lá được coi là một trong các biện pháp hữu hiệu nhất để ngăn chặn người trẻ bắt đầu hút thuốc và giúp người đang hút thuốc cai thuốc. Tuy nhiên, biện pháp thuế chỉ thực sự phát huy hiệu quả của nó nếu thuế thuốc lá được tăng lên mức độ có ý nghĩa và thường xuyên.
Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện nay Việt Nam đang áp dụng tính thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt theo tỷ lệ là 75% và giá tính thuế là giá xuất xưởng. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ chỉ chiếm 38,8% giá bán lẻ. Theo báo cáo toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam nằm trong số 15 nước có giá thuốc lá thấp nhất thế giới. Nếu duy trì mức thuế tiêu thụ như hiện nay, Việt Nam không thể đạt mục tiêu của Chiến lược Quốc gia về Phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 (giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 36 %; nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1%).
Về vấn đề này, Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn ĐBQH TP Hà Nội) cho rằng, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng thuốc lá là cần thiết. Mức thuế tiêu thụ đặc biệt ở Việt Nam đang thấp hơn nhiều quốc gia, trong khi đó chính sách về thuế rất quan trọng góp phần giảm tỷ lệ tiêu thụ thuốc lá và tác hại thuốc lá đối với sức khỏe người dân. Vì vậy, cùng với việc triển khai các giải pháp tổng thể nhằm giảm số người tiêu thụ thuốc lá, đại biểu đề nghị tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này, nhằm thay đổi nhận thức và hành vi của người dân; đồng thời đánh giá đầy đủ tác động của chính sách thuế đối với người tiêu dùng, doanh nghiệp sản xuất và người lao động để có chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn ở Việt Nam.
Tại một tọa đàm về giảm thiểu tác hại của thuốc lá mới đây, TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá cao Việt Nam đã đạt được một số tiến bộ ban đầu đáng khích lệ trong cuộc chiến phòng chống tác hại của thuốc lá trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, tỷ lệ hút thuốc lá cao đang đe dọa khả năng của Việt Nam trong việc đạt được các mục tiêu của Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Một trong những lý do khiến tỷ lệ hút thuốc lá cao ở nam giới Việt Nam (trên 40%) là do giá thuốc lá cực kỳ rẻ, và nguyên nhân là vì thuế rất thấp. Giá và thuế thuốc lá ở Việt Nam cũng thuộc hàng thấp nhất trong khu vực ASEAN. Trong khi đó, khoảng 60 quốc gia đang áp thuế từ 70% trở lên trong giá bán lẻ, phù hợp hoặc rất gần với thông lệ tốt nhất được WHO khuyến nghị là thuế chiếm ít nhất 75% giá bán lẻ.
Vì vậy, bà Angela Pratt khuyến nghị, cần hành động mạnh mẽ hơn - thông qua việc tăng thuế cao hơn - để đạt được các mục tiêu của Chính phủ về giảm hút thuốc, và biện pháp này sẽ giúp bảo vệ sức khỏe và cứu nhiều mạng sống. Áp dụng thuế thuốc lá cao hơn sẽ bảo vệ nguồn lực quý giá nhất của Việt Nam, sức khỏe của người dân và qua đó sẽ giúp hiện thực hóa khát vọng của quốc gia về một tương lai khỏe mạnh và thịnh vượng hơn.
Theo ước tính của mô hình TaxSim, tỷ lệ hút thuốc nam giới có thể tăng trở lại lên thành 43,4% vào năm 2030 nếu không tăng thuế ở mức cao. Kể cả khi thực hiện rất tốt các chính sách phòng chống tác hại của khác thì Việt Nam cũng không thể đạt được mức giảm tỷ lệ hút thuốc của nam giới xuống dưới 36%. Theo Tổ chức Y tế Thế giới và Ngân hàng Thế giới, tỷ trọng thuế thuốc lá cần đạt ít nhất 70% đến 75% giá bán lẻ. Bổ sung thuế tuyệt đối (để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp) với mức đủ lớn và tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá. |
Tin liên quan
Điều gì giúp MB Bank 3 năm liên tiếp vào Top 10 doanh nghiệp có lợi nhuận tốt nhất Việt Nam?
22:37 | 25/10/2024 Doanh nghiệp
Nhà báo Nguyễn Đăng Khang được bổ nhiệm Phó Tổng Biên tập Báo Đại Đoàn Kết
21:49 | 25/10/2024 Dấu ấn Việt Nam
Rà soát, cập nhật thuốc mới trong danh mục bảo hiểm y tế
20:25 | 25/10/2024 Thông tin đa chiều
Cùng chuyên mục
Phát triển ngành công nghiệp dược, giúp người dân tiếp cận thuốc tốt và an toàn
06:30 | 24/10/2024 Thông tin đa chiều
Dự thảo Luật Dược (sửa đổi): Quản lý chặt chẽ giá thuốc nhằm bình ổn thị trường
16:14 | 22/10/2024 Thông tin đa chiều
Các tin khác
Giải pháp phát triển thị trường dược phẩm trong nước
09:40 | 21/10/2024 Thông tin đa chiều
Khuyến khích kết hợp y học cổ truyền điều trị bệnh lý về trực tràng
19:52 | 19/10/2024 Thông tin đa chiều
Số ca được ghép giác mạc tăng 10%
14:16 | 16/10/2024 Thông tin đa chiều
Đề xuất ban hành tiêu chuẩn dinh dưỡng đối với bữa ăn học đường
06:45 | 14/10/2024 Thông tin đa chiều
Ngành Tim mạch can thiệp của Việt Nam hội nhập với thế giới
15:19 | 13/10/2024 Thông tin đa chiều
Đảm bảo đầy đủ vi chất dinh dưỡng cho sự phát triển của con người
08:45 | 12/10/2024 Thông tin đa chiều
Ứng dụng thiết thực dược lâm sàng vào hoạt động khám, chữa bệnh
20:40 | 10/10/2024 Thông tin đa chiều
Nâng cao chất lượng công tác giám định bảo hiểm y tế
09:17 | 08/10/2024 Thông tin đa chiều
Nghiện mạng xã hội gây các tác động tiêu cực tới sức khỏe tâm thần
19:20 | 05/10/2024 Thông tin đa chiều
Tăng cường năng lực thực hiện Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá
15:30 | 03/10/2024 Thông tin đa chiều
Hội Nam y Việt Nam công bố quyết định thành lập Chi hội Nam y Thái Bình
5 ngày trước Hoạt động hội
Hội Nam Y Việt Nam và Công ty Cổ phần Ao Vua hỗ trợ, sẻ chia khó khăn với nhân dân xã Phượng Vĩ (Cẩm Khê, Phú Thọ)
12-10-2024 00:00 Hoạt động hội
Hội Nam y Việt Nam chia sẻ khó khăn với đồng bào vùng cao Nậm Nhùn (Lai Châu)
12-10-2024 00:00 Hoạt động hội
Hội Nam Y Việt Nam: Xây dựng nội dung, kế hoạch tổ chức "Giải thưởng Tuệ Tĩnh" năm 2024
06-10-2024 15:00 Hoạt động hội
Hội Nam Y Việt Nam đẩy mạnh phương án phát triển nền y học cổ truyền
30-09-2024 18:58 Tin tức