Công dụng chữa bệnh và bài thuốc từ cây bạch phụ tử

Theo Y học cổ truyền, bạch phụ tử có vị cay ngọt, rất nóng, có độc, có tác dụng tán ứ, tiêu thũng và chỉ huyết… là dược liệu được sử dụng để trị cảm gió lạnh mất tiếng, trúng phong co cứng bại liệt, đau tim do huyết ứ và các bệnh phong ở đầu, chóng mặt.
Cỏ vắp thơm (bạc hà núi) dược liệu trị cảm thần kỳ Ngành Dược: Phát triển yếu thế, phụ thuộc nguồn nguyên liệu nước ngoài

Bạch phụ tử

Bạch phụ tử còn có tên gọi khác như: san hô xanh, đỗ trọng nam. Tên khoa học của bạch phụ tử Jatropha multifida L thuộc họ Euphorbiaceae (thầu dầu). Bạch phụ tử có thể cao đến 4m, thân và cành nhẵn, lá mọc so le, xẻ thùy sâu hình chân vịt. Cụm hoa mọc ở kẽ lá gần ngọn, gồm hoa đực và hoa cái riêng biệt, cuống cụm hoa và hoa có màu đỏ nhìn như một nhánh san hô đỏ (do đó, có tên là cây san hô).

Quả bạch phụ tử là quả nang, hình trứng nhẵn, màu vàng; hạt to bằng hạt thầu dầu. Toàn cây có nhựa mủ trắng. Mùa hoa của bạch phụ tử vào tháng 5 – 6 và mùa quả thường rộ từ tháng 7 – 8.

Ở Việt Nam bạch phụ tử được trồng rải rác tại nhiều địa phương để làm cảnh. Một số vườn thuốc của các trạm y tế xã hay chùa (nơi có các sư thầy chữa bệnh bằng thuốc nam) cũng trồng nhiều cây này để sử dụng làm thuốc chữa bệnh.

Bạch phụ tử là loại cây ưa sáng với toàn cây như mọng nước, lá xẻ thùy nhỏ, làm hạn chế sự thoát hơi nước, nên cây có khả năng chịu được trong môi trường khí hậu khô nóng và thiếu nước. Cây ra hoa và quả đều hàng năm. Tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt, song cũng có khả năng tái sinh dinh dưỡng bằng cách giâm cành.

Bạch phụ tử dược liệu quý điều trị bệnh trúng phong
Bạch phụ tử

Tác dụng của bạch phụ tử

Trong Y học cổ truyền, bạch phụ tử thường dùng trị cảm gió lạnh mất tiếng, trúng phong co cứng bại liệt, đau tim do huyết ứ và các bệnh phong ở đầu mặt. Hạt phụ tử cũng được dùng như hạt dầu mè làm thuốc tẩy mạnh nhưng nguy hiểm, dễ gây ngộ độc, có khi được dùng trị ho, làm ra mồ hôi. Lá phụ tử cũng gây sổ nhưng kém hơn lá dầu mè còn mủ cây dùng cầm máu và dùng đắp vết thương cho liền gân. Ngoài ra bạch phụ tử còn dùng để trị rắn cắn.

Ở một số nước Đông Nam Á trong đó có Việt Nam, nhựa mủ bạch phụ tử được nhân dân dùng bôi ngoài da, vết thương nhiễm khuẩn, loét và nhiều bệnh ngoài da khác.

Ở Trung Quốc, thường dùng rễ cây bạch phụ tử phối hợp với các dược liệu khác nhằm trị nhức nửa đầu và xuất huyết não, với liều hàng ngày 5 – 10g, dạng thuốc sắc.

Ở Tây Phi, bạch phụ tử được dùng làm thuốc nhuận tràng.

Rễ khô được điều chế dưới dạng thuốc sắc, chữa khó tiêu, đau bụng, viêm tinh hoàn và phù.

Lá được dùng làm thuốc tẩy, trị lỵ và ghẻ. Bạch phụ tử còn được dùng làm thuốc độc cho cá.

Bên cạnh đó còn dùng ngoài để trị bệnh bạch biến và bệnh da.

Theo y học hiện đại cây bạch phụ tử có các công dụng như:

Hoạt tính kháng khuẩn của rễ: Nhóm nghiên cứu tại Khoa Hóa học, Đại học Ibadan, Nigeria và Trung tâm Recherche, Togo đã tiến hành thí nghiệm với chiết xuất từ rễ cây Jatropha multifida đã xác định hoạt tính kháng khuẩn và kháng viêm mạnh mẽ của loại thảo dược này, đây là một trong những cơ sở giải thích vì sao loài cây này lại được sử dụng phổ biến trong dân gian để điều trị vết thương.

Hoạt động cầm máu của nhựa cây: Nhóm nghiên cứu tại Trung tâm liên ngành hình thành và nghiên cứu môi trường vì sự phát triển bền vững, Đại học Abomey, Belarus đã tiến hành thí nghiệm trên chuột và đi tới kết luận nhựa cây bạch phụ tử Jatropha multifida có tác dụng cầm máu. Hơn nữa, nhựa cây không có độc tính cho da nên sử dụng nó như cầm máu cục bộ.

Xác định trường hợp 2 trẻ nhỏ bị ngộ độc do ăn quả bạch phụ tử: Đây là một trong những trường hợp hiếm gặp khi bị ngộ độc do ăn loại quả này. Hai bé được xác định là đã ăn một lượng lớn quả bạch phụ tử, dẫn đến bị nghẹt thở nhẹ, nôn mửa khó chịu và mất nước, các biện pháp truyền nước và điện giải đã được tiến hành ngay lập tức để cứu sống hai bé.

Các loài thuộc họ thầu dầu có chứa toxalbumin ricin, gây nôn mửa và tiêu chảy nghiêm trọng, mất nước, sốc suy thận và gan. Ricin cũng có tác dụng gây độc cho tim và tan máu và một số trường hợp tử vong đã được ghi nhận.

Bạch phụ tử Duocphambachthong.vn

Bài thuốc dân gian sử dụng bạch phụ tử để điều trị bệnh

Trị nhức đầu do đờm nghịch: Bạch phụ tử, thiên ma, bán hạ, nam tinh các vị bằng nhau, trộn với nước gừng và hồ, là thành viên to bằng hạt đậu xanh, mỗi lần uống 40 viên với nước sắc gừng.

Trị trúng phong méo miệng, liệt mặt: Bạch phụ tử, bạch cương tàm, toàn yết, lượng bằng nhau, tán bột, mỗi lần uống 8g với rượu.

Trị trẻ nhỏ bị cấp kinh phong: Bạch phụ tử, đởm tinh, toàn yết, bạch cương tàm, câu đằng, thiên trúc hoàng, bạch đàn hương, ngưu hoàng.

Trị trẻ nhỏ bị say nắng, nắng độc nhập vào tim làm hôn mê co giật, đờm chặt ở cổ: Bạch phụ tử, thiên nam tinh, bán hạ (bỏ vỏ), đều bằng nhau, tán bột, trộn với mật heo làm thành viên to bằng hạt đậu, uống với nước bạc hà, tùy trẻ mạnh hay yếu để uống, nên đặt trẻ nằm nghiêng để ra đàm nhớt.

Trị phong hàn chóng mặt, do khí uất tức ngực sườn: Bạch phụ tử ngâm nước sôi, bỏ vỏ, nửa cân, thạch cao nung đỏ nửa cân, chu sa 70g, long não 3g, tán bột, trộn với hồ làm viên to bằng hạt đậu đỏ, mỗi lần uống 30 viên với rượu sau khi ăn.

Trị đau nhức 1 bên hoặc giữa đầu: Bạch phụ tử, bạch chỉ, trư nha trạo giác (bỏ vỏ), các vị bằng nhau, tán bột, uống vào bữa ăn với nước chè xanh.

Trị tai chảy mủ nước: Bạch phụ tử ngâm nước, khương hoạt 30g tán bột, 1 trái thận heo, 1 trái thận dê, cứ mỗi quả thận cho vào 3g thuốc, lấy lá gói lại, nướng chín, ăn lúc gà gáy sáng với rượu nóng.

Trị họng viêm rát: Bạch phụ tử tán bột, khô phàn, 2 vị bằng nhau, tán bột, ngậm trên lưỡi, đàm ra nhiều càng tốt.

Trị sa dịch hoàn, thoát vị bẹn: Bạch phụ tử 1 củ, tán bột, trộn nước bọt của mình đắp trên rốn, lấy ngải cứu, cứu 3 lửa hoặc 5 lửa thì đỡ.

Trị trẻ nhỏ hay mửa, hư Suyễn: Bạch phụ tử, hoắc hương 2 vị bằng nhau, tán bột, uống 1,5g với nước gạo.

Trị đờm lỏng kèm hàn tà: Bạch phụ tử, nam tinh, bán hạ.

Trị chóng mặt do phong đờm, nhức đầu do đờm quyết: Bạch phụ tử chế, nam tinh chế, bán hạ chế mỗi thứ 8g, sắc uống.

Trị nôn mửa co rút do phong đờm: Bạch phụ tử, nam tinh (chế), bán hạ, xuyên ô (chế), thiên ma mỗi thứ 6g, toàn yết 3g, cương tàm 4,5g, trần bì 9g, mộc hương 4,5g, sắc uống.

Trị thấp chẩn ở bìu đái, ngứa lở, phong ngứa lở: Bạch phụ tử, khương hoạt, hoàng kỳ, bạch tật lê mỗi thứ 9g, tán bột lần uống 6g, ngày 2 lần với nước.

Lưu ý khi sử dụng bạch phụ tử

Không dùng cho phụ nữ có thai , cho con bú và trẻ em dưới 15 tuổi.

Những thông tin về thảo dược trên chỉ mang tính chất tham khảo, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bệnh nhân xin vui lòng liên hệ với thầy thuốc để được tư vấn.

Tác dụng của có thể khác nhau tùy theo cơ địa, thể trạng mỗi người.

https://suckhoeviet.org.vn/

Thúy Hà

Tin liên quan

Bộ Y tế ban hành kế hoạch bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân năm 2025

Bộ Y tế ban hành kế hoạch bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân năm 2025

Bộ Y tế vừa ban hành Kế hoạch 927/KH-BYT ngày 25/7/2024 về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân năm 2025.
Bộ Y tế: Tăng cường quản lý khám, chữa bệnh y học cổ truyền

Bộ Y tế: Tăng cường quản lý khám, chữa bệnh y học cổ truyền

Bộ Y tế vừa có công văn yêu cầu bệnh viện y học cổ truyền trực thuộc Bộ Y tế, Sở Y tế các tỉnh, thành phố, bệnh viện y học cổ truyền các tỉnh, thành phố tăng cường quản lý khám bệnh, chữa bệnh y học cổ truyền.
Cây hoàng bá chữa bệnh gì?

Cây hoàng bá chữa bệnh gì?

Hoàng bá được ví như "kháng sinh tự nhiên". Hoàng bá là một dược liệu được sử dụng phổ biến trong y học.

Cùng chuyên mục

Tác dụng chữa bệnh của lá xương sông

Tác dụng chữa bệnh của lá xương sông

Lá xương sông là một loại rau gia vị quen thuộc. Bên cạnh đó, lá xương sông còn có tác dụng chữa bệnh như cảm sốt, ho, viêm họng...
Hoa đồng tiền có tác dụng chữa ho hiệu quả

Hoa đồng tiền có tác dụng chữa ho hiệu quả

Theo Đông y, hoa đồng tiền có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, long đờm, chỉ khái, đi vào kinh phế. Do đó, loài hoa này là một vị thuốc chữa ho hiệu quả.
Lào Cai tập huấn kỹ thuật trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn GACP

Lào Cai tập huấn kỹ thuật trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn GACP

Mới đây, Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp Lào Cai phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bắc Hà (Lào Cai) tổ chức lớp tập huấn kỹ thuật trồng cây dược liệu cát cánh theo tiêu chuẩn GACP.
Bạn có biết tác dụng chữa bệnh của cây lưỡi hổ?

Bạn có biết tác dụng chữa bệnh của cây lưỡi hổ?

Trong đời sống, cây lưỡi hổ thường được biết tới là một loại cây cảnh. Tuy nhiên, cây lưỡi hổ còn là một dược liệu với khá nhiều tác dụng chữa bệnh.
Ba Vì (Hà Nội) phục hồi, bảo tồn và khai thác cây dược liệu tại các xã miền núi

Ba Vì (Hà Nội) phục hồi, bảo tồn và khai thác cây dược liệu tại các xã miền núi

Ngày 19/7, tại khu du lịch Ao Vua, UBND huyện Ba Vì phối hợp tổ chức tọa đàm với chủ đề “Phục hồi và bảo tồn, khai thác cây dược liệu của các xã miền núi trên địa bàn huyện Ba Vì gắn với xây dựng nông thôn mới”.
[E-Magazine] Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ cây dành dành

[E-Magazine] Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ cây dành dành

Dành dành là một loại cây bụi, mọc xanh tốt quanh năm, thường được trồng làm cây cảnh. Bên cạnh đó, dành dành còn là nguồn dược liệu quý, có tác dụng đối với nhiều bệnh lý.

Các tin khác

Tác dụng chữa bệnh của cây dướng

Tác dụng chữa bệnh của cây dướng

Cây dướng là một loại cây lớn, mọc nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta. Trong y học cổ truyền, cây dướng, đặc biệt là quả dướng, có tác dụng điều trị nhiều loại bệnh.
Huy động các nguồn lực tham gia phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam

Huy động các nguồn lực tham gia phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam

Kết luận số 86-KL/TW của Ban Bí thư về phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam và Hội Đông y Việt Nam trong giai đoạn mới nêu yêu cầu tăng cường công tác xã hội hóa nhằm huy động các nguồn lực, thành phần tham gia phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam.
Tác dụng chữa bệnh của lá xoài

Tác dụng chữa bệnh của lá xoài

Lá xoài từ lâu đã được sử dụng trong y học dân gian và ngày nay được khoa học chứng minh hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh lý.
Lương y Đỗ Sơn Hà: Y học cổ truyền chiếm ưu thế trong phòng và phục hồi sau đột quỵ (Bài 1)

Lương y Đỗ Sơn Hà: Y học cổ truyền chiếm ưu thế trong phòng và phục hồi sau đột quỵ (Bài 1)

Đột quỵ được biết đến là căn bệnh nguy hiểm và người bệnh có nguy cơ tử vong cao. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng: Sau đột quỵ cấp, người bệnh có thể bị mất trí nhớ, mất ngôn ngữ, sa sút trí tuệ hoặc dễ trầm cảm, rối loạn cảm xúc…Căn bệnh này nếu không có dự phòng và điều trị tốt sẽ có hậu quả rất nguy hiểm đến tính mạng và tàn phế sau này.
Thỏ ty tử - Vị thuốc lạ mà quen

Thỏ ty tử - Vị thuốc lạ mà quen

Thỏ ty tử là hạt sấy hay phơi khô của cây tơ hồng. Thỏ ty tử là một vị thuốc quan trọng trong y học cổ truyền được sử dụng để dưỡng can thận, điều trị chứng bất lực và di tinh, ngăn ngừa sảy thai, cải thiện thị lực...
[E-Magazine] Tác dụng chữa bệnh của lá mơ lông

[E-Magazine] Tác dụng chữa bệnh của lá mơ lông

Lá mơ lông vừa là một loại rau gia vị, vừa là một vị thuốc quý hỗ trợ điều trị nhiều bệnh như lỵ trực trùng, ăn uống không tiêu, đau dạ dày...
Vỏ quả sầu riêng tưởng chừng như vô dụng nhưng lại vô vàn lợi ích

Vỏ quả sầu riêng tưởng chừng như vô dụng nhưng lại vô vàn lợi ích

SKV - Sầu riêng là một trong những loại trái cây nhiệt đới, phổ biến tại Việt Nam. Ngoài phần cơm vàng béo ngọt và hạt, ít người biết rằng vỏ quả sầu riêng vừa có thể chế biến các món ăn, vừa là vị thuốc nam với nhiều công dụng.
Hoa mẫu đơn chữa bệnh gì?

Hoa mẫu đơn chữa bệnh gì?

Mẫu đơn là loại hoa đẹp với màu sắc nổi bật đỏ, trắng, vàng. Đặc biệt, loài hoa này còn là vị thuốc có công dụng trong điều trị nhiều bệnh khá hiệu quả.
Công dụng và bài thuốc từ hoa chuối

Công dụng và bài thuốc từ hoa chuối

Hoa chuối là loại thực phẩm dân dã, quen thuộc trong bữa ăn của người Việt. Với nhiều dưỡng chất, hoa chuối mang tới những lợi ích sức khỏe và là một dược liệu quý hỗ trợ chữa bệnh hiệu quả.
Phòng chẩn trị y học cổ truyền Thiên An: Tận tâm phụng sự cộng đồng

Phòng chẩn trị y học cổ truyền Thiên An: Tận tâm phụng sự cộng đồng

Phát huy giá trị y học cổ truyền, kết hợp công nghệ tiên tiến, với phương châm xem người bệnh như người thân, Phòng chẩn trị y học cổ truyền Thiên An (địa chỉ 185, tổ dân phố Khuynh Thạch, phường Cải Đan, TP Sông Công, Thái Nguyên) từ lâu đã được đông đảo bệnh nhân tin tưởng.
Xem thêm
Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT

Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức hội thảo chia sẻ về bệnh xương khớp theo YHCT

Ngày 19/7/2024, Chi hội Nam y tỉnh Thái Nguyên sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2024 và tổ chức Hội thảo: “Cập nhật kiến thức phòng và chăm sóc sức khoẻ chủ động các bệnh về xương khớp theo quan điểm YHCT và ứng dụng thừa kế các bài thuốc nam chữa các
Hà Nội: Nhà báo Chúc Kim Vinh giữ chức vụ Tổng biên tập Tạp chí Sức khoẻ Việt

Hà Nội: Nhà báo Chúc Kim Vinh giữ chức vụ Tổng biên tập Tạp chí Sức khoẻ Việt

Ngày 19/7, Hội Nam y Việt Nam cùng Tạp chí Sức khoẻ Việt long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định về công tác cán bộ.
Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Sơ kết 6 tháng đầu năm và đề ra nhiệm vụ 6 tháng cuối năm

Chi hội Nam y tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị Sơ kết 6 tháng đầu năm và đề ra nhiệm vụ 6 tháng cuối năm

Ngày 15/07/ 2024, Chi hội Nam y tỉnh An Giang (Hội Nam y Việt Nam) tổ chức Hội nghị sơ kết báo cáo, đánh giá kết quả hoạt động của Chi hội trong 6 tháng đầu năm và đề ra phương hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2024.
Hội Nam Y Việt Nam công bố Quyết định thành lập Chi hội CLB Healing In Balance

Hội Nam Y Việt Nam công bố Quyết định thành lập Chi hội CLB Healing In Balance

Sáng ngày 12/07/2024, tại hội trường Tầng 5 Công ty AIVA số 24 Nguyễn Cơ Thạch, Nam Từ Liêm, Hà Nội. Hội Nam Y Việt Nam đã tổ chức Lễ công bố và trao Quyết định thành lập Chi hội câu lạc bộ Healing In Balance.
Hội nghị Ban chấp hành Hội Nam Y Việt Nam lần thứ V: Thông qua 10 nội dung quan trọng

Hội nghị Ban chấp hành Hội Nam Y Việt Nam lần thứ V: Thông qua 10 nội dung quan trọng

Ngày 29/6, tại Hà Nội, Ban Chấp hành Hội Nam Y Việt Nam nhiệm kỳ 2022-2027 tổ chức Hội nghị lần thứ V
Phiên bản di động