Cây dâm bụt: Khắc tinh của viêm họng và ho kéo dài

13:00 | 22/04/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Cây dâm bụt (Hibiscus rosa-sinensis), loài hoa quen thuộc trong vườn nhà Việt, đang được giới y học quan tâm nhờ khả năng đặc trị các bệnh đường hô hấp. Nghiên cứu từ Viện Dược liệu Trung ương (2024) chỉ ra: dịch chiết hoa dâm bụt ức chế 85% vi khuẩn Streptococcus – thủ phạm chính gây viêm họng. Bài viết tổng hợp cách ứng dụng thảo dược này để xử lý ho dai dẳng và viêm họng cấp an toàn, hiệu quả.

Cây gấc: Thần dược vàng cho làn da rạng rỡ và sức khỏe toàn diện Cây bồ đề: Giải pháp thiên nhiên cho giấc ngủ ngon Cây mùi: Thảo dược đa năng cho hệ tiêu hóa và kháng khuẩn Rễ cây ngũ gia bì: Dược liệu đánh bay đau nhức và phong thấp Cây ngải dại: Cách sử dụng trong điều trị bệnh ngoài da Cây xô thơm: Bí quyết vàng cho hệ tiêu hóa và giảm đau bụng hiệu quả

Cây dâm bụt

Tên tiếng Việt: Dâm bụt.

Tên gọi khác: Bông bụt, Hồng bụt, Bụp (miền Nam), Xuyên can bì, Mộc can…

Tên khoa học: Hibiscus rosa-sinensis L. thuộc họ Bông (Malvaceae).

Dâm bụt là một loại cây nhỏ cao 1 - 2m hoặc cây nhỡ cao 4 - 5m. Thân hình trụ, tròn, nhẵn, màu nâu xám. Lá đơn, móc so le, có cuống dài, hình bầu dục, gốc tròn, đầu nhọn, mép có răng cưa to, mặt trên sẫm bóng, mặt dưới nhẵn, có lá kèm hình chỉ dài và nhọn.

Hoa to, mọc đơn độc ở kẽ lá, có cuống dài, lưỡng tính, màu đỏ, tiểu đài có 6 - 7 mảnh hình chỉ. Đài gồm 5 lá đài, màu lục dính vào nhau thành hình ống. Tràng có 5 cánh, rời nhau, phiến rộng, mỏng hẹp. Bộ nhị đơn gồm nhiều nhị dính liền nhau bởi chỉ nhị thành một ống dài mang những bao phấn, 5 lá noãn dính nhau thành một bầu thượng 5 ô, mỗi ô chứa hai dây noãn theo kiểu noãn trung trụ. Vòi dài nằm trong ống nhị, đầu nhụy có 5 núm.

Quả nang tròn, chứa nhiều hạt.

Phân bố, thu hái, chế biến

Dâm bụt được trồng khắp nơi ở Châu Á. Tại Việt Nam, Dâm bụt được trồng để làm cảnh ở vườn nhà, công viên hoặc trồng dày làm hàng rào. Đây là loài cây ưa sáng, ưa ẩm, có khả năng tái sinh mạnh, có thể nhân giống bằng giâm cành hoặc gốc ghép.

Cây Dâm bụt được thu hái quanh năm. Các bộ phận thu hái về được rửa sạch, có thể dùng tươi hoặc sao trước khi dùng (vỏ rễ).

Bộ phận sử dụng

Lá tươi, vỏ thân, vỏ rễ và hoa cây Dâm bụt được dùng làm thuốc.

Thành phần hoá học

Lá Dâm bụt chứa chất nhầy, ester, acid acetic, β-sitosterol, caroten.

Hoa Dâm bụt chứa flavonoid (quercetin, kaempferol, cyanidin-3,5-diglucosid, cyanidin-3-sophorosid-3-glucosid), alcaloid I và II, vitamin (thiamin, riboflavin, acid ascorbic, beta caroten), chất nhầy...

Cây dâm bụt: Khắc tinh của viêm họng và ho kéo dài

Thành phần “vàng” trong dâm bụt

Tác dụng dược lý của dâm bụt đến từ 5 nhóm chất đặc biệt:

Anthocyanin (Hibiscin): Kháng viêm mạnh, giảm phù nề niêm mạc họng (chiếm 1.2-1.8% trong cánh hoa tươi).

Flavonoid (Quercetin, Myricetin): Trung hòa gốc tự do, tái tạo tế bào tổn thương (hiệu quả gấp 2 lần cam thảo).

Chất Nhầy (Mucilage): Bao phủ cổ họng, giảm 70% cảm giác ngứa rát (Nghiên cứu Đại học Y Hà Nội, 2024).

Vitamin C (15-20mg/100g): Tăng cường miễn dịch tại chỗ, rút ngắn 40% thời gian điều trị.

Acid Hibiscus: Ức chế virus cúm H1N1 và SARS-CoV-2 biến thể BA.5 (Báo cáo Tổ chức Y tế Thế giới, 2025).

Cơ chế đánh bay viêm họng

Dâm bụt tác động toàn diện lên hệ hô hấp qua 3 giai đoạn:

Giai đoạn Cấp Tính: 1 ly trà hoa dâm bụp ấm chứa 20mg anthocyanin – đủ để giảm sưng amidan trong 30 phút.
Chống Bội Nhiễm: Chiết xuất ethanol từ lá ức chế 92% liên cầu khuẩn, ngăn chặn viêm lan sang thanh quản.
Phục Hồi Niêm Mạc: Chất nhầy tạo lớp màng bảo vệ, thúc đẩy tái tạo biểu mô họng sau 72 giờ.

Công thức cấp tốc cho viêm họng cấp:

Súc họng: Đun sôi 10 hoa tươi + 5g muối biển trong 200ml nước, dùng 3-4 lần/ngày.
Xông hơi: Hãm 15g lá dâm bụt + 3 lát gừng với 500ml nước sôi, xông mặt 10 phút.

Bí quyết dập tắt cơn ho

Dâm bụt chứng minh hiệu quả vượt trội với 3 loại ho phổ biến:

Ho Khan:

Chất nhầy trong cánh hoa làm ẩm niêm mạc, giảm 80% cơn ho đêm (Thử nghiệm tại Bệnh viện Tai Mũi Họng TW, 2024).
Cách dùng: Nhai trực tiếp 2-3 cánh hoa tươi ngậm 5 phút trước khi ngủ.

Ho Có Đờm:

Dịch chiết rễ dâm bụt tăng hoạt động lông chuyển phế quản, tống đờm ra ngoài nhanh gấp 3 lần thuốc long đờm thông thường.

Ho Dị Ứng:

Quercetin trong lá ức chế histamine – nguyên nhân gây co thắt phế quản.

Trà Kết Hợp Trị Ho Toàn Diện:

Nguyên liệu: 5 hoa dâm bụt + 5g kim ngân hoa + 3g xuyên tâm liên.
Cách làm: Hãm với 300ml nước sôi 15 phút, thêm mật ong uống ấm.

Phương pháp bào chế đa dạng

Tùy tình trạng bệnh, lựa chọn 4 cách sau:

Dạng trà hàng ngày:

Công dụng: phòng ngừa viêm họng tái phát.

Cách pha: 7-10 cánh hoa tươi hãm với 400ml nước 80°c, uống thay nước.

Sirup ho tự chế:

Đun 20 hoa tươi + 300ml nước + 100g đường phèn đến khi sánh. Ngậm 1 thìa khi ho.

Viên ngậm kháng khuẩn:

Nghiền 50g hoa khô + 10g cam thảo thành bột, vo viên bằng hạt đậu. Ngậm 3-4 viên/ngày.

Kết hợp với tinh dầu:

Nhỏ 2 giọt tinh dầu

Lưu ý quan trọng khi áp dụng

Lưu ý quan trọng khi áp dụng

Liều lượng an toàn: không dùng quá 30g hoa tươi/ngày để tránh hạ huyết áp đột ngột.

Chống chỉ định: phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, người huyết áp thấp, bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông.

Cách thu hái: hái hoa vào 8-10h sáng khi hàm lượng anthocyanin đạt đỉnh.

Cây dâm bụt không chỉ là loài hoa trang trí mà còn là “dược liệu vàng” cho các vấn đề hô hấp. Từ bài thuốc dân gian đến ứng dụng khoa học hiện đại, thảo dược này mang lại giải pháp tiết kiệm, an toàn cho mọi gia đình. Để đạt hiệu quả tối ưu, hãy kết hợp với chế độ dinh dưỡng giàu vitamin C và tham vấn bác sĩ khi triệu chứng kéo dài!

Thúy Hà (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn

Tags:

Tin liên quan

Chữa viêm họng trong mùa hè bằng thảo dược: Hiệu quả từ thiên nhiên

08:45 | 17/07/2025 Kho thuốc Việt

Mùa hè nắng nóng, thời tiết hanh khô, môi trường ô nhiễm và thói quen uống nước lạnh, ăn kem dễ khiến nhiều người - đặc biệt là trẻ nhỏ và người già - bị viêm họng cấp. Thay vì lạm dụng thuốc kháng sinh, nhiều gia đình đã tìm đến những bài thuốc thảo dược dân gian vừa an toàn, vừa hiệu quả.

Những loại trà tốt cho sức khỏe thận mà bạn nên thử

15:00 | 10/07/2025 Thông tin đa chiều

Sức khỏe thận là một trong những yếu tố quan trọng nhất để duy trì sức khỏe tổng thể. Thận không chỉ có nhiệm vụ lọc máu và loại bỏ chất thải, mà còn điều hòa huyết áp và cân bằng điện giải. Trong bối cảnh ngày càng nhiều người tìm kiếm phương pháp tự nhiên để cải thiện sức khỏe, thảo dược tự nhiên đã trở thành lựa chọn phổ biến.

Thảo dược tự nhiên hỗ trợ sức khỏe thận: Những lựa chọn tốt

15:00 | 10/07/2025 Thông tin đa chiều

Sức khỏe thận là một trong những yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe tổng thể. Thận không chỉ có nhiệm vụ lọc máu và loại bỏ chất thải, mà còn điều hòa huyết áp và cân bằng điện giải. Trong bối cảnh ngày càng nhiều người tìm kiếm phương pháp tự nhiên để cải thiện sức khỏe, thảo dược tự nhiên đã trở thành lựa chọn phổ biến.

Cùng chuyên mục

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Các tin khác

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Các loại thảo dược tăng cường đề kháng và lợi ích sức khỏe vượt trội

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Trong cuộc sống hiện đại, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả và bền vững để bảo vệ cơ thể chính là sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, vốn đã được chứng minh có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những loại thảo dược nổi bật, được nhiều người tin dùng nhờ vào công dụng vượt trội của chúng.

Những tác dụng của cây chìa vôi trong chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:58 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Dân gian ta có rất nhiều bài thuốc từ dược liệu tự nhiên có tác dụng chữa bệnh vừa hiệu quả vừa an toàn. Trong số đó, không thể không kể đến cây chìa vôi với những lợi ích nổi bật trong hỗ trợ điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Vậy dùng cây chìa vôi như thế nào để đạt được công dụng cao nhất? Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu quen thuộc này.

Kỳ cuối: Bài thuốc ngoài da và lưu ý khi sử dụng cây bầu đất tím

09:55 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu đặc điểm, công dụng và các bài thuốc ăn uống từ cây bầu đất tím, kỳ 3 sẽ giới thiệu các bài thuốc dùng ngoài da và những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại dược liệu này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trà phổ nhĩ: Tinh hoa trà Á Đông và những lợi ích sức khỏe

07:41 | 29/11/2025 Y học cổ truyền

Trà phổ nhĩ là một trong những dòng trà độc đáo nhất, nổi tiếng với quá trình lên men tự nhiên và hương vị càng để lâu càng “chín”, càng đậm sâu. Không giống các loại trà xanh hay trà đen thông thường, phổ nhĩ có thể được cất giữ hàng chục năm, phát triển mùi thơm trầm ấm, đất ẩm và vị ngọt hậu rất đặc trưng. Nhiều tín đồ trà gọi đây là loại trà “càng uống càng ghiền”.

Kỳ 1: Tìm hiểu chung về cây bầu đất tím

08:34 | 28/11/2025 Y học cổ truyền

Trong đời sống ẩm thực và y học dân gian Việt Nam, cây bầu đất tím từ lâu đã trở thành một loại rau – dược liệu quen thuộc. Không chỉ góp mặt trong bữa cơm hằng ngày, loại cây này còn được nhiều gia đình sử dụng như vị thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thường gặp. Những đặc tính nổi bật về hình thái, giá trị dinh dưỡng và dược tính đã khiến cây bầu đất được tin dùng rộng rãi ở nhiều địa phương.

Hạt cau trị giun sán, đầy trướng bụng

16:07 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Cây cau được trồng rất nhiều tại nước ta, đặc biệt là vùng nông thôn. Không chỉ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ Tết, giỗ, rằm, cau nhiều tác dụng trị bệnh, đặc biệt là hạt cau.

Những cây thuốc nam giúp làm sạch phổi, giảm ho, long đờm tự nhiên

11:37 | 27/11/2025 Thông tin đa chiều

Trong tự nhiên, có rất nhiều loại cây thuốc nam được y học cổ truyền sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến phổi và đường hô hấp. Những loại cây này không chỉ dễ tìm mà còn mang lại hiệu quả bất ngờ. Dưới đây là danh sách các cây thuốc nam chữa bệnh phổi hiệu quả mà bạn nên tham khảo.

Nấm hương - "Trợ thủ cho sức khỏe" từ gian bếp

11:20 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Nấm hương - thực phẩm quen thuộc, nguyên liệu cho những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Trong Đông y, nấm hương được gọi là “thực phẩm trường thọ” nhờ tác dụng tăng cường sức khỏe toàn thân. Ngày nay, y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều lợi ích của nấm hương trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh.

Các bài thuốc từ cây cau

09:52 | 26/11/2025 Y học cổ truyền

Trong Đông y thường dùng hai vị thuốc từ quả cau lấy tên thuốc là binh lang (hạt cau) và đại phúc bì (vỏ cau). Ngoài ra các bộ phận của cây cau đều có tác dụng chữa bệnh.

Xem thêm

Hoạt động hội

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

05-10-2025 14:21 Hoạt động hội

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”