Công dụng và bài thuốc chữa bệnh từ cây thiên niên kiện

10:02 | 06/05/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Thiên niên kiện hay còn gọi là cây bao kim, sơn thục, ráy hương, duyên, vắt vẻo…Theo Đông y, thiên niên kiện có vị đắng, cay, mùi thơm, tính ấm; có tác dụng khử phong thấp, bổ gân cốt, chỉ thống tiêu thũng. Trong nhân dân, thiên niên kiện thường được sử dụng trong một số bài thuốc dùng chữa thấp khớp, đau nhức khớp, đau dạ dày, làm thuốc kích thích tiêu hóa.

Công dụng và bài thuốc chữa bệnh từ quả mâm xôi Công dụng và bài thuốc chữa bệnh từ cây rau dớn Quả mơ: Công dụng và bài thuốc chữa bệnh Công dụng và bài thuốc chữa bệnh tuyệt vời từ quả sung Công dụng và bài thuốc chữa bệnh tuyệt vời từ thục quỳ Công dụng và bài thuốc chữa bệnh tuyệt vời từ cây bình bát Công dụng và bài thuốc chữa bệnh tuyệt vời từ cây lức dây

Thiên niên kiện là cây gì?

Cây thiên niên kiện có tên gọi khác là sơn thục, cây bao kim hay ráy hương, cây này thuộc họ Ráy. Thiên niên kiện là loại dược liệu có vị đắng, cay, mùi thơm, tính ấm.

Thiên niên kiện là loại cây sống lâu năm thuộc loài thân cỏ, thân rễ mập, bò dài, có mùi thơm. Lá cây có hình tim, mặt lá sáng bóng, độ dài khá lớn, khoảng 20-30cm. Hoa của cây thiên niên kiệt mọc thành cụm, có màu xanh, dài khoảng 5cm. Quả thiên niên kiện có dạng thuôn dài, nhiều hạt. Cây thiên niên kiện ra hoa vào khoảng tháng 4 đến tháng 6 hàng năm và có quả chín sau 4-5 tháng.

Thiên niên kiện là loài cây ưa khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều, mọc hoang ở khắp nơi. Cây thiên niên kiện mọc nhiều ở các vùng trũng ẩm ướt, men các khe suối, kênh, rạch và ở các sườn đồi thấp.

Thân rễ của cây thiên niên kiện chứa khoảng 1% thành phần là tinh dầu. Tinh dầu của thiên niên kiện được dùng nhiều trong Đông y, có màu vàng nhạt, mùi thơm nhẹ, dễ chịu. Loại dược diệu này có một số nhiều thành phần hóa học như: 40% l-linalol, một ít terpineol và chừng 2% este tính theo linalyl acetat. Ngoài ra còn có sabinen, limonen, a-terpinen, acetaldehyt, aldehyd propionic.

Công dụng và bài thuốc chữa bệnh từ cây thiên niên kiện

Cây thiên niên kiện có tác dụng gì

Cây thiên niên kiện có rất nhiều công dụng hữu ích trong y học cổ truyền. Dưới đây là một số tác dụng của thiên niên kiện, bao gồm:

Hỗ trợ điều trị phong tê thấp, đau mỏi cổ,vai gáy, nhức mỏi xương khớp, tê bì chân tay hoặc co quắp, tê bại đặc biệt ở người cao tuổi;

Hỗ trợ điều trịthoái hóa xương khớp, gai đốt sống, vôi hóa đốt sống;

Trị bệnh đau dạ dày, kích thích tiêu hóa, giúp giảm tình trạng đau bụng kinh;

Ngoài ra, tinh dầu thiên niên kiện có mùi thơm dịu nhẹ được dùng làm hương liệu trong kỹ nghệ nước hoa.

Cây thiên niên kiện có tác dụng gì

Bài thuốc chữa bệnh từ thiên niên kiện

Trị đau nhức xương khớp và thấp khớp

Chuẩn bị: Bạch chỉ 8g, thiên niên kiện 12g và cốt toái bổ 10g.

Thực hiện: Sắc uống, dùng hằng ngày.

Giúp giảm đau lưng mỏi gối

Chuẩn bị: Quả dành dành 8g, thiên niên kiện 12g và rễ bưởi bung 10g.

Thực hiện: Đem các vị ngâm với rượu, uống hằng ngày.

Chữa đau mỏi xương khớp, tê bì chân tay ở người cao tuổi

Chuẩn bị: Kim ngân hoa, thổ phục linh, thiên niên kiện, ké đầu ngựa, dây đau xương, cà gai leo, cở xước, hy thiêm và cây xấu hổ, mỗi vị bằng lượng nhau.

Thực hiện: Đem các vị rửa sạch, sau đó đun với nước theo tỷ lệ 1:1, đun thành Siro hoặc chế thành rượu thuốc.

Trị đau mỏi vai gáy, tê bì chân tay

Chuẩn bị: Thương nhĩ tử (sao vàng) 12g, ngải cứu 12g, thiên niên kiện 12g, thổ phục linh 18g, cỏ mực 16g, hy thiêm 28g, rễ cỏ xước 40g.

Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống, ngày dùng 1 thang.

Trị phong thấp

Chuẩn bị: Ngưu tất 5g, thiên niên kiện 10g, mộc qua 15g và hy thiêm 20g.

Thực hiện: Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Chữa da nổi mẩn ngứa và dị ứng

Chuẩn bị: Gừng, sả và thiên niên kiện mỗi vị 10g.

Thực hiện: Sắc uống hết trong ngày.

Chữa đau bụng kinh

Chuẩn bị: Gỗ vang, rễ sim rừng, rễ bưởi bung, thiên niên kiện và rễ bướm bạc, các vị bằng lượng nhau.

Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống.

Điều trị đau mỏi lưng và nhức đầu gối khi thời tiết lạnh

Chuẩn bị: Dây chiều, đan sâm, xích thược, độc hoạt, tang ký sinh, thiên niên kiện, kê huyết đằng, thục địa, thổ phục linh, khương hoạt và đỗ trọng mỗi thứ 12g, nhục quế 8g, hoài sơn 16g, đảng sâm 20g, ngưu tất 10g.

Thực hiện: Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Bài thuốc chữa bệnh từ thiên niên kiện

Lưu ý: Không dùng thiên niên kiện cho người bị nhức đầu, táo bón và âm hư nội nhiệt.

Thúy Hà (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn

Tags:

Tin liên quan

Những lợi ích tuyệt vời từ hoa đậu biếc đối với sức khỏe

15:08 | 30/11/2025 Khỏe - Đẹp

Hoa đậu biếc, còn được biết đến với các tên gọi khác như đậu hoa tím hay bông biếc, là một loài cây leo thân thảo, sống lâu năm và thường được trồng làm rào hoặc giàn hoa. Không chỉ mang vẻ đẹp rực rỡ, hoa đậu biếc còn là một nguyên liệu quý giá với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.

Những cây thuốc nam giúp làm sạch phổi, giảm ho, long đờm tự nhiên

11:37 | 27/11/2025 Thông tin đa chiều

Trong tự nhiên, có rất nhiều loại cây thuốc nam được y học cổ truyền sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến phổi và đường hô hấp. Những loại cây này không chỉ dễ tìm mà còn mang lại hiệu quả bất ngờ. Dưới đây là danh sách các cây thuốc nam chữa bệnh phổi hiệu quả mà bạn nên tham khảo.

Ai không nên dùng trà gừng - quế khi mùa đông về?

16:53 | 24/11/2025 Thông tin đa chiều

Trà gừng - quế được xem là một loại thức uống ấm áp, đặc biệt hữu ích trong những ngày đông giá rét. Sự kết hợp giữa gừng tươi, quế và cam thảo không chỉ mang lại hương vị thơm ngon mà còn có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm ho lạnh, cảm mạo phong hàn nhẹ. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng loại trà này, bởi tính ấm nóng của nó có thể gây mất cân bằng âm dương và dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn.

Cùng chuyên mục

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Các tin khác

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Các loại thảo dược tăng cường đề kháng và lợi ích sức khỏe vượt trội

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Trong cuộc sống hiện đại, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả và bền vững để bảo vệ cơ thể chính là sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, vốn đã được chứng minh có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những loại thảo dược nổi bật, được nhiều người tin dùng nhờ vào công dụng vượt trội của chúng.

Những tác dụng của cây chìa vôi trong chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:58 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Dân gian ta có rất nhiều bài thuốc từ dược liệu tự nhiên có tác dụng chữa bệnh vừa hiệu quả vừa an toàn. Trong số đó, không thể không kể đến cây chìa vôi với những lợi ích nổi bật trong hỗ trợ điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Vậy dùng cây chìa vôi như thế nào để đạt được công dụng cao nhất? Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu quen thuộc này.

Kỳ cuối: Bài thuốc ngoài da và lưu ý khi sử dụng cây bầu đất tím

09:55 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu đặc điểm, công dụng và các bài thuốc ăn uống từ cây bầu đất tím, kỳ 3 sẽ giới thiệu các bài thuốc dùng ngoài da và những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại dược liệu này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trà phổ nhĩ: Tinh hoa trà Á Đông và những lợi ích sức khỏe

07:41 | 29/11/2025 Y học cổ truyền

Trà phổ nhĩ là một trong những dòng trà độc đáo nhất, nổi tiếng với quá trình lên men tự nhiên và hương vị càng để lâu càng “chín”, càng đậm sâu. Không giống các loại trà xanh hay trà đen thông thường, phổ nhĩ có thể được cất giữ hàng chục năm, phát triển mùi thơm trầm ấm, đất ẩm và vị ngọt hậu rất đặc trưng. Nhiều tín đồ trà gọi đây là loại trà “càng uống càng ghiền”.

Kỳ 1: Tìm hiểu chung về cây bầu đất tím

08:34 | 28/11/2025 Y học cổ truyền

Trong đời sống ẩm thực và y học dân gian Việt Nam, cây bầu đất tím từ lâu đã trở thành một loại rau – dược liệu quen thuộc. Không chỉ góp mặt trong bữa cơm hằng ngày, loại cây này còn được nhiều gia đình sử dụng như vị thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thường gặp. Những đặc tính nổi bật về hình thái, giá trị dinh dưỡng và dược tính đã khiến cây bầu đất được tin dùng rộng rãi ở nhiều địa phương.

Hạt cau trị giun sán, đầy trướng bụng

16:07 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Cây cau được trồng rất nhiều tại nước ta, đặc biệt là vùng nông thôn. Không chỉ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ Tết, giỗ, rằm, cau nhiều tác dụng trị bệnh, đặc biệt là hạt cau.

Nấm hương - "Trợ thủ cho sức khỏe" từ gian bếp

11:20 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Nấm hương - thực phẩm quen thuộc, nguyên liệu cho những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Trong Đông y, nấm hương được gọi là “thực phẩm trường thọ” nhờ tác dụng tăng cường sức khỏe toàn thân. Ngày nay, y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều lợi ích của nấm hương trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh.

Các bài thuốc từ cây cau

09:52 | 26/11/2025 Y học cổ truyền

Trong Đông y thường dùng hai vị thuốc từ quả cau lấy tên thuốc là binh lang (hạt cau) và đại phúc bì (vỏ cau). Ngoài ra các bộ phận của cây cau đều có tác dụng chữa bệnh.

Bụp Giấm – Loại thảo dược đỏ sẫm hỗ trợ đường huyết, giảm mỡ máu

16:53 | 24/11/2025 Thông tin đa chiều

Bụp giấm, một loại thảo dược với sắc đỏ sẫm như rượu vang, đang ngày càng được chú ý nhờ những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Từng bị nhầm lẫn với Actiso Đà Lạt do hình dáng lá đài tương tự, nhưng thực chất đây là hai loài hoàn toàn khác biệt. Bụp giấm không chỉ là một loại hoa đẹp mắt mà còn mang lại nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe, đặc biệt đối với người tiểu đường và những ai muốn cải thiện mỡ máu.

Xem thêm

Hoạt động hội

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

05-10-2025 14:21 Hoạt động hội

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”