Cách sử dụng dược liệu thạch quyết minh trong các bài thuốc chữa bệnh

16:38 | 20/05/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Cây thạch quyết minh là một loại cây thảo mọc hoang, thường gặp ở các vùng đồng bằng và ven đường tại Việt Nam. Với đặc điểm nhận diện là lá dài, bản to và hoa mọc thành bông, cây thạch quyết minh không chỉ có giá trị trong đời sống hàng ngày mà còn được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây thạch quyết minh có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người.

Cách sử dụng cây đước trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây rau sam trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây mần ri trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây thàn mát trong các bài thuốc chữa bệnh Cách sử dụng cây đuôi chuột trong các bài thuốc chữa bệnh Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây lưỡi rắn

Đặc điểm và phân bố của thạch quyết minh

Thạch quyết minh còn được biết đến với các tên gọi khác như: cửu khổng, cửu khổng loa, ốc khổng, bào ngư. Chúng có tên khoa học là Haliotis diversicolor Reeve, Haliotidis gigantea discus Reeve,... Thạch Quyết minh của họ Bào Ngư, Lớp Phúc túc, ngành nhuyễn thể. Vị thuốc này được điều chế từ vỏ học của loài bào ngư đã được phơi khô. Do đó tên gọi của chúng được dựa theo vẻ bề ngoài cứng như đá của Bào Ngư.

Bào Ngư là sinh vật nhuyễn thể có ổ cứng trên trên mép vỏ có khoảng bảy đến 13 lỗ, chủ yếu là 9 lỗ vì vậy chúng con được gọi là Cửu khổng. Báo ngưng sử dụng các lỗ này để thở, do đó khi có sinh vật bám trên lỗ sẽ làm cho chúng bị chết. Chúng thường phân bố ở vùng hải đảo hoặc ven biển nơi có những dạng đá ngầm. Thức ăn chủ yếu của loài này là các rong rêu bám trên đá.

Thạch Quyết minh được lấy từ phần vỏ cứng của loài Bào Ngư. Với lớp mặt ngoài nhám, có màu sẫm. Mặt trong của vỏ bào ngư óng ánh như xà cừ. Để sử dụng ta cần đập nhỏ chúng ra thành từng mảnh.

Các thành phần chủ yếu có trong thạch quyết minh gồm các axit amin, lớp cutin, canxi Cacbonat và choline,.... trong đó canxi cacbonat chiếm hơn 90%. Ngoài ra vị thuốc này còn có một lượng nhỏ sắt, photpho, sunphat, silicat,...

Cách sử dụng dược liệu thạch quyết minh trong các bài thuốc chữa bệnh

Công dụng của thạch quyết minh trong y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền

Theo tài liệu cổ thạch quyết minh có vị mặn, tính bình, vào 2 kinh can và phế. Có tác dụng bình can, thông lâm, tiềm dương, trừ nhiệt sáng mắt. Dùng chữa thong manh mờ mắt, xương đau nhức, đầu choáng mắt hoa.

Hiện nay, thạch quyết minh là một vị thuốc (được dùng trong phạm vi nhân dân) chữa thị lực kém, thong manh, có tác dụng sáng mắt, tan màng.

Còn được dùng làm thuốc cầm máu và chữa bệnh đau dạ dày thừa nước chua.

Liều dùng & cách dùng

Liều dùng: Ngày uống 3 - 6 g dưới dạng bột, có khi dùng dưới dạng thuốc sắc với liều 15-30g.

Bào ngư là một loại hải sản quý, thịt chứa nhiều chất dinh dưỡng và mùi vị thơm ngon; dùng trong nước và xuất khẩu. Thịt bào ngư có vị mặn, tính ôn, có tác dụng nhuận phế thanh nhiệt, bổ hư, tư âm (theo quan niệm của y học cổ truyền).

Công dụng của thạch quyết minh trong y học cổ truyền

Cách dùng thạch quyết minh trị bệnh hiệu quả

Chữa thong manh, quáng gà

Thạch quyết minh cạo sạch vỏ đen ngoài, tán nhỏ và thủy phi 10 g. Dùng gan lợn hay gan dê bổ đôi rồi cho thuốc vào. Dùng xông vào mắt khi đun sôi, sau khi nguội, ăn hết gan, uống hết nước. Dùng 1 lần/ ngày (đơn thuốc kinh nghiệm trong nhân dân).

Chữa đau mắt ra nắng bị chói

Thạch quyết minh, cúc hoa, cam thảo mỗi vị 4g. Sắc với 200g nước, để nguội, uống hàng ngày.

Chữa ù tai hoa mắt chóng mặt, đau đầu, mắt sưng đỏ đau cấp, tê bại tay chân (Cháo thạch quyết minh)

Thạch quyết minh (tán bột) 25g, thảo quyết minh (sao vàng) 10g, cúc hoa 15g, gạo tẻ 100g. Dược liệu sắc lấy nước rồi bỏ bã, lấy gạo nấu cháo, đến khi chín thì cho nước sắc thuốc vào khuấy đều, thêm 6g đường phèn khuấy cho tan hết rồi ăn.

Chữa viêm thị thần kinh, mờ mắt, giảm thị lực (Gan lợn hầm thạch quyết minh xương truật)

Thạch quyết minh 30g, xương truật 90g, gan lợn 80g. Thạch quyết minh nung tán mịn; xương truật gọt vỏ ngoài sấy khô tán mịn, cả hai thứ trộn đều, mỗi lần lấy 10 g đem nhét vào giữa miếng gan lợn đã rạch mở sẵn. Đem gan lợn hầm cho chín trong nồi chưng cách thủy.

Chữa viêm kết giác mạc cấp, chói mắt sợ ánh sáng (Thạch quyết minh cúc hoa cam thảo ẩm)

Thạch quyết minh 12g, cúc hoa 12g, cam thảo 4g. Cho dược liệu vào ấm pha trà và hãm bằng nước sôi. Uống 2 ấm/ ngày, cho thêm nước nhiều lần để uống thay nước hàng ngày.

Chữa đục nhân mắt, tăng nhãn áp (thiên đầu thống) (Ba ba hầm thạch quyết minh)

Ba ba 1 con (khoảng 500g) làm sạch, thạch quyết minh 20g, cốc tinh thảo 15g, sinh địa hoàng 12g. Làm sạch ba ba; đem dược liệu gói trong vải xô rồi đặt trong nồi chung với ba ba và hầm chín, bỏ bã thuốc, thêm gia vị phù hợp. Ăn 1 lần/ ngày, liên tục 5 - 7 ngày.

Cách dùng thạch quyết minh trị bệnh hiệu quả

Lưu ý quan trọng khi sử dụng thạch quyết minh

Mặc dù thạch quyết minh có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, nhưng bạn cần lưu ý một số điều sau:

Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi sử dụng thạch quyết minh để trị bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt là với những người có bệnh lý nền hoặc đang sử dụng thuốc điều trị.

Không lạm dụng: Việc sử dụng quá nhiều có thể gây ra tác dụng phụ. Nên sử dụng liều lượng hợp lý để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Tránh sử dụng cho phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng thạch quyết minh, vì có thể gây ra các tác dụng không mong muốn.

Thạch quyết minh không chỉ là một loại thực phẩm bổ dưỡng mà còn là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Với nhiều công dụng hữu ích, từ việc chữa bệnh mắt, hỗ trợ điều trị ho đến giảm triệu chứng tiêu hóa, cây thạch quyết minh xứng đáng được biết đến và áp dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày. Hãy thử ngay những cách sử dụng cây thạch quyết minh để chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình!

Xem thêm: Những Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (TS Đỗ Tất Lợi)

Thúy Hà (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn

Tags:

Tin liên quan

WHO ra mắt thư viện số toàn cầu về y học cổ truyền với hơn 1,6 triệu hồ sơ khoa học

15:14 | 13/12/2025 Tin tức

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa chính thức ra mắt thư viện số toàn cầu về y học cổ truyền, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng y học cổ truyền trên thế giới. Với hơn 1,6 triệu hồ sơ khoa học, đây là một nguồn tài nguyên khổng lồ giúp hỗ trợ tri thức bản địa, bảo tồn đa dạng sinh học và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Rau củ mùa đông: Những “vị thuốc” quen thuộc giúp bồi bổ và tăng cường sức khỏe

08:00 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ suy giảm sức đề kháng, khô da, nhiễm lạnh và rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, thiên nhiên cũng ưu ái ban tặng nhiều loại rau củ đặc trưng cho mùa này, vừa giàu dinh dưỡng theo y học hiện đại, vừa có giá trị như “vị thuốc” theo y học cổ truyền. Dưới đây là những loại rau củ phổ biến trong mùa đông và lợi ích sức khỏe nổi bật.

Những lợi ích tuyệt vời từ hoa đậu biếc đối với sức khỏe

15:08 | 30/11/2025 Khỏe - Đẹp

Hoa đậu biếc, còn được biết đến với các tên gọi khác như đậu hoa tím hay bông biếc, là một loài cây leo thân thảo, sống lâu năm và thường được trồng làm rào hoặc giàn hoa. Không chỉ mang vẻ đẹp rực rỡ, hoa đậu biếc còn là một nguyên liệu quý giá với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.

Cùng chuyên mục

Bài thuốc dân gian từ cốt khí củ

10:02 | 15/12/2025 Y học cổ truyền

Cây cốt khí hay còn gọi là hổ trượng căn, điền thất, hoạt huyết đan, ban trượng căn…có vị đắng, tính ấm. Cây cốt khí thường mọc hoang ở các vùng đồi núi nước ta, rễ củ của loại cây này có khả năng kháng khuẩn, kháng virus, chống u xơ, chống huyết khối. Thường được dùng để chữa phong thấp, chấn thương, huyết áp, viêm gan, điều hoà kinh nguyệt,… Dưới đây là những bài thuốc dân gian từ cốt khí củ để bà con tham khảo.

Lá lốt - Vị thuốc dân gian giúp giảm đau xương khớp hiệu quả

07:00 | 15/12/2025 Y học cổ truyền

Lá lốt là loại thảo dược gần gũi, dễ sử dụng và mang lại nhiều lợi ích cho hệ xương khớp nhờ khả năng chống viêm, giảm đau, tán hàn và hoạt huyết. Khi được dùng đúng cách, lá lốt có thể trở thành giải pháp tự nhiên giúp nhiều người giảm bớt đau nhức và cải thiện chất lượng cuộc sống, đặc biệt trong những ngày thời tiết lạnh ẩm.

Hội đông Y Việt Nam: Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý của Thái Y viện triều Nguyễn

18:00 | 12/12/2025 Thông tin đa chiều

SKV - Ngày 11-12 tại Hà Nội, Hội Đông y Việt Nam tổ chức Hội nghị khoa học toàn quốc “Về thân thế, sự nghiệp của Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý, hiệu quả cao chăm sóc sức khỏe Vua Minh Mạng của Thái Y viện triều Nguyễn”.

Kỳ 3: Công dụng và các bài thuốc từ cây cúc tần

08:37 | 10/12/2025 Y tế 24h

Trong y học cổ truyền, cúc tần được xem là một trong những vị thuốc có giá trị bởi đặc tính mát, vị đắng nhẹ, quy kinh vào phế và thận. Với khả năng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, hoạt huyết và giảm đau, loài cây này xuất hiện trong nhiều bài thuốc dân gian dùng để chữa cảm sốt, đau nhức xương khớp, viêm phế quản hay các chứng bệnh do phong hàn gây nên. Y học hiện đại cũng đã có những nghiên cứu bước đầu chứng minh một số tác dụng sinh học của tinh dầu cúc tần, củng cố thêm giá trị của loài cây này trong điều trị hỗ trợ.

Bạn có biết: Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ quả trám

08:00 | 10/12/2025 Y học cổ truyền

Trám là một loại quả nhỏ nhưng giàu giá trị dinh dưỡng và công dụng y học cổ truyền. Từ lâu, trám đã được dùng trong ẩm thực và làm thuốc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Kỳ 2 – Thành phần hóa học và cách thức khai thác dược liệu cây cúc tần

16:12 | 09/12/2025 Y học cổ truyền

Cúc tần không chỉ là loài cây quen thuộc trong đời sống dân gian mà còn là một trong những dược liệu được sử dụng phổ biến trong Đông y nhờ thành phần hoạt chất phong phú. Chính sự đa dạng này đã tạo nên giá trị y học của cúc tần và khiến loài cây này trở thành nguồn dược liệu dễ khai thác, đáp ứng nhiều mục đích chăm sóc sức khỏe.

Các tin khác

Kỳ 1: Đặc điểm sinh học của cây cúc tần

09:40 | 08/12/2025 Y học cổ truyền

Cây cúc tần, còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như đại ngải, băng phiến ngải, đại bi, từ bi hay lức ấn, là một loài cây thuộc họ Cúc (Asteraceae). Từ lâu, cúc tần đã quen thuộc với người dân ở nhiều vùng quê Việt Nam nhờ đặc tính dễ trồng, mọc khỏe và có mùi thơm dịu từ tinh dầu. Xét về nguồn gốc, loài cây này được cho là xuất phát từ khu vực Malaysia và Ấn Độ, sau đó lan rộng sang nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam.

10 loại thảo dược giúp an thần, giảm căng thẳng theo y học cổ truyền

08:00 | 07/12/2025 Y học cổ truyền

Trong cuộc sống hiện đại, áp lực công việc và nhịp sống nhanh khiến nhiều người rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu kéo dài. Y học cổ truyền Việt Nam vốn có kho tàng phong phú các vị thuốc Nam có tác dụng an thần, dưỡng tâm, giúp cân bằng tinh thần. Dưới đây là một số dược liệu thường dùng, cùng phân tích và cách áp dụng trong đời sống.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Các loại thảo dược tăng cường đề kháng và lợi ích sức khỏe vượt trội

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Trong cuộc sống hiện đại, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả và bền vững để bảo vệ cơ thể chính là sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, vốn đã được chứng minh có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những loại thảo dược nổi bật, được nhiều người tin dùng nhờ vào công dụng vượt trội của chúng.

Xem thêm

Hoạt động hội

Hội Nam Y Việt Nam và hành trình lan tỏa yêu thương đến 250 hộ đồng bào Rục ở Kim Phú (Quảng Trị)

1 ngày trước Hoạt động hội

Trong hai ngày 12 và 13/12/2025, Hội Nam Y Việt Nam đã thực hiện một hành trình thiện nguyện đặc biệt, mang theo khoảng 20 tấn hàng hóa với tổng trị giá hơn 500 triệu đồng đến với đồng bào Rục tại xã Kim Phú, tỉnh Quảng Trị.

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.