Cây mã đề: Dược liệu lợi tiểu, hỗ trợ điều trị sỏi thận

10:00 | 11/04/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Cây mã đề, một loại thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền, được biết đến với công dụng lợi tiểu, hỗ trợ điều trị sỏi thận và nhiều bệnh lý khác. Với thành phần dược tính đa dạng, cây mã đề đã trở thành lựa chọn hàng đầu trong việc chăm sóc sức khỏe tự nhiên. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công dụng, cách sử dụng và những lưu ý khi dùng loại dược liệu này.

Cây lược vàng: Dược liệu kháng viêm, hỗ trợ điều trị bệnh dạ dày Cây an xoa: Dược liệu tốt giúp giải độc gan, hỗ trợ điều trị viêm gan Thu hồi và tiêu hủy lô dầu gội dược liệu sạch chấy Aladin của Công ty CP Sao Thái Dương Sâm đương quy: Dược liệu bổ huyết, điều hòa kinh nguyệt Cây cỏ ngọt: Dược liệu thay thế đường lý tưởng cho người tiểu đường

Cây mã đề

Tên Tiếng Việt: Mã đề (Lá).

Tên gọi khác: Cây bông mã đề, rau mã đề, xạ tiền thảo, bông lá đề.

Tên khoa học: Plantago major L là một loại thực vật có hoa thuộc họ Plantaginaceae (họ Mã đề).

Cây mã đề, còn được gọi là mã đề thảo, là một loại cây thân thảo mọc phổ biến ở các vùng nhiệt đới và ôn đới, trong đó có Việt Nam. Cây có lá hình bầu dục, hoa mọc thành chùm và hạt nhỏ. Thành phần chính của cây mã đề bao gồm các hợp chất flavonoid, aucubin, và chất nhầy, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Cây mã đề là một loại thảo dược sống quanh năm, có thân ngắn. Lá cây mọc thành hình hoa thị, hình trứng với độ dài khoảng 5 – 12cm, rộng 3,5 – 8cm, đầu hơi tù có mũi nhọn, mép lá uốn lượn, gân lá hình cung, nguyên hoặc có răng cưa nhỏ, không đều, cuống lá dài khoảng từ 5 – 10cm, loe ở gốc.

Cụm hoa có cán dài hơn lá, mọc ở kẽ lá. Hoa Mã đề nhỏ và có lá bắc hình trứng, ngắn hơn đài. Đài dính nhau ở gốc, gồm 4 thuỳ hơi có gờ. Tràng hoa xếp xen kẽ với lá đài, mỏng và khô xác, có 4 thuỳ hình tam giác nhọn. Nhị 4, chỉ nhị mảnh, bầu 2 ô hình cầu.

Quả nang dài từ 3,5 – 4 mm, hình chóp thuôn, mở bằng một nắp nứt ngang trên các lá đài. Hạt cây màu nâu hoặc đen bóng, hơi dẹt.

Mùa hoa quả rơi vào tháng 5 – 8.

Cây mã đề: Dược liệu lợi tiểu, hỗ trợ điều trị sỏi thận

Đặc điểm phân bố, thu hái, chế biến

Phân bố: Cây mã đề mọc hoang ở vùng núi, phân bố ở độ cao lên đến hơn 1600 m như ở Mèo Vạc và Đồng Văn (tỉnh Hà Giang). Hơn nữa, cây còn mọc ở một số đảo lớn như Cô Tô (Quảng Ninh), Cát Bà (Hải Phòng), Hòn Mê (Thanh Hóa)…

Thu hái: Thu hoạch lá sau 7 – 8 tháng kể từ khi trồng (thời điểm cây sắp hoặc đang ra hoa).

Chế biến: Rửa sạch đất cát, đem phơi khô hoặc sấy khô.

Bảo quản: Để nơi khô thoáng, tránh mốc, mọt.

Thành phần hóa học trong cây mã đề

Mỗi bộ phận của cây mã đề sẽ có thành phần hóa học tương đối khác nhau:

Trong lá cây mã đề có chứa iridoid ( catalpol, aucubosid), acid phenolic và este phenyl propanoic của glycosid, majorosid cùng với 20% là chất nhầy.

Trong hạt mã đề (xa tiền tử) có chứa một số thành phần như: D-galactose, L-arabinose và khoảng 40% acid uronoic, dầu béo trong đó có acid 9-hydroxy-cis-11-octadecenoic.

Hơn thế nữa, cây mã đề còn có nhiều flavonoid và các chất khác như caroten, acid cimaric, vitamin K, vitamin C,…

Công dụng của cây mã đề

Lợi tiểu, hỗ trợ điều trị sỏi thận

Lợi tiểu: Cây mã đề giúp tăng cường chức năng thận, thúc đẩy quá trình bài tiết nước tiểu và đào thải độc tố.
Hỗ trợ điều trị sỏi thận: Nhờ đặc tính lợi tiểu và kháng viêm, cây mã đề được sử dụng trong hỗ trợ điều trị sỏi thận và ngăn ngừa tái phát.

Hỗ trợ tiêu hóa

Giảm triệu chứng rối loạn tiêu hóa: Cây mã đề giúp giảm đầy hơi, khó tiêu và hỗ trợ điều trị các bệnh về đường tiêu hóa.
Làm dịu niêm mạc dạ dày: Chất nhầy trong cây mã đề giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, giảm viêm loét và kích ứng.

Hỗ trợ điều trị bệnh ngoài da

Trị mụn và viêm da: Nhờ đặc tính kháng khuẩn và kháng viêm, cây mã đề được dùng để điều trị mụn trứng cá, viêm da, và các bệnh ngoài da khác.
Làm lành vết thương: Dịch chiết từ cây mã đề giúp thúc đẩy quá trình làm lành vết thương và ngăn ngừa nhiễm trùng.

Cách sử dụng cây mã đề hiệu quả

Sắc nước uống

Chuẩn bị: 20-30g cây mã đề khô hoặc tươi.
Cách làm: Rửa sạch cây, đun sôi với 1 lít nước trong 15-20 phút. Uống hàng ngày để lợi tiểu và hỗ trợ điều trị sỏi thận.

Đắp ngoài da

Chuẩn bị: Lá cây mã đề tươi.
Cách làm: Giã nát lá, đắp lên vùng da bị mụn hoặc viêm trong 15-20 phút, sau đó rửa sạch.

Sử dụng dạng viên uống

Viên uống chiết xuất: Để tiện lợi, bạn có thể sử dụng các sản phẩm viên uống chiết xuất từ cây mã đề, đảm bảo liều lượng và hiệu quả.

Cây mã đề có rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe

Lưu ý khi sử dụng cây mã đề

Liều lượng hợp lý: Không nên sử dụng quá nhiều trong thời gian dài để tránh tác dụng phụ như đau bụng hoặc tiêu chảy.
Kiểm tra dị ứng: Trước khi sử dụng, nên thử một lượng nhỏ để đảm bảo không bị kích ứng.
Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu đang điều trị bệnh hoặc mang thai, cần tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng.

Cây mã đề là một dược liệu quý với nhiều công dụng cho sức khỏe, đặc biệt là lợi tiểu, hỗ trợ điều trị sỏi thận và các bệnh ngoài da. Bằng cách sử dụng đúng cách và hợp lý, bạn có thể tận dụng tối đa những lợi ích mà loại cây này mang lại. Hãy bắt đầu kết hợp cây mã đề vào chế độ chăm sóc sức khỏe hàng ngày để cảm nhận sự thay đổi tích cực.

Thúy Hà (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn

Tags:

Tin liên quan

Giải độc gan từ cây mã đề – Bài thuốc dân gian quý từ thiên nhiên

08:35 | 20/10/2025 Y học cổ truyền

Trong kho tàng dược liệu Việt Nam, cây mã đề (tên khoa học Plantago major) từ lâu đã được biết đến như một “vị thuốc vàng” giúp thanh nhiệt, giải độc, đặc biệt có lợi cho gan và thận. Dù chỉ là loài cỏ mọc hoang ven đường, trên nương rẫy hay bờ ruộng, mã đề lại ẩn chứa nhiều giá trị y học quý báu được cả Đông y lẫn y học hiện đại công nhận.

Có nên dùng cây mã đề làm nước uống hàng ngày không?

10:23 | 09/08/2025 Y học cổ truyền

Cây mã đề (Plantago major hoặc Plantago asiatica) là một vị thuốc dân gian quen thuộc, mọc phổ biến khắp các vùng quê Việt Nam. Với vị ngọt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt – lợi tiểu – tiêu viêm, mã đề thường được người dân hái về nấu canh, sắc thuốc hoặc pha nước uống. Tuy nhiên, câu hỏi “Có nên dùng cây mã đề làm nước uống hàng ngày hay không?” vẫn khiến nhiều người băn khoăn.

Những loại trà tốt cho sức khỏe thận mà bạn nên thử

15:00 | 10/07/2025 Thông tin đa chiều

Sức khỏe thận là một trong những yếu tố quan trọng nhất để duy trì sức khỏe tổng thể. Thận không chỉ có nhiệm vụ lọc máu và loại bỏ chất thải, mà còn điều hòa huyết áp và cân bằng điện giải. Trong bối cảnh ngày càng nhiều người tìm kiếm phương pháp tự nhiên để cải thiện sức khỏe, thảo dược tự nhiên đã trở thành lựa chọn phổ biến.

Cùng chuyên mục

Bài thuốc dân gian từ cốt khí củ

10:02 | 15/12/2025 Y học cổ truyền

Cây cốt khí hay còn gọi là hổ trượng căn, điền thất, hoạt huyết đan, ban trượng căn…có vị đắng, tính ấm. Cây cốt khí thường mọc hoang ở các vùng đồi núi nước ta, rễ củ của loại cây này có khả năng kháng khuẩn, kháng virus, chống u xơ, chống huyết khối. Thường được dùng để chữa phong thấp, chấn thương, huyết áp, viêm gan, điều hoà kinh nguyệt,… Dưới đây là những bài thuốc dân gian từ cốt khí củ để bà con tham khảo.

Lá lốt - Vị thuốc dân gian giúp giảm đau xương khớp hiệu quả

07:00 | 15/12/2025 Y học cổ truyền

Lá lốt là loại thảo dược gần gũi, dễ sử dụng và mang lại nhiều lợi ích cho hệ xương khớp nhờ khả năng chống viêm, giảm đau, tán hàn và hoạt huyết. Khi được dùng đúng cách, lá lốt có thể trở thành giải pháp tự nhiên giúp nhiều người giảm bớt đau nhức và cải thiện chất lượng cuộc sống, đặc biệt trong những ngày thời tiết lạnh ẩm.

Hội đông Y Việt Nam: Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý của Thái Y viện triều Nguyễn

18:00 | 12/12/2025 Thông tin đa chiều

SKV - Ngày 11-12 tại Hà Nội, Hội Đông y Việt Nam tổ chức Hội nghị khoa học toàn quốc “Về thân thế, sự nghiệp của Lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý, hiệu quả cao chăm sóc sức khỏe Vua Minh Mạng của Thái Y viện triều Nguyễn”.

Kỳ 3: Công dụng và các bài thuốc từ cây cúc tần

08:37 | 10/12/2025 Y tế 24h

Trong y học cổ truyền, cúc tần được xem là một trong những vị thuốc có giá trị bởi đặc tính mát, vị đắng nhẹ, quy kinh vào phế và thận. Với khả năng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, hoạt huyết và giảm đau, loài cây này xuất hiện trong nhiều bài thuốc dân gian dùng để chữa cảm sốt, đau nhức xương khớp, viêm phế quản hay các chứng bệnh do phong hàn gây nên. Y học hiện đại cũng đã có những nghiên cứu bước đầu chứng minh một số tác dụng sinh học của tinh dầu cúc tần, củng cố thêm giá trị của loài cây này trong điều trị hỗ trợ.

Bạn có biết: Lợi ích sức khỏe và bài thuốc từ quả trám

08:00 | 10/12/2025 Y học cổ truyền

Trám là một loại quả nhỏ nhưng giàu giá trị dinh dưỡng và công dụng y học cổ truyền. Từ lâu, trám đã được dùng trong ẩm thực và làm thuốc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Kỳ 2 – Thành phần hóa học và cách thức khai thác dược liệu cây cúc tần

16:12 | 09/12/2025 Y học cổ truyền

Cúc tần không chỉ là loài cây quen thuộc trong đời sống dân gian mà còn là một trong những dược liệu được sử dụng phổ biến trong Đông y nhờ thành phần hoạt chất phong phú. Chính sự đa dạng này đã tạo nên giá trị y học của cúc tần và khiến loài cây này trở thành nguồn dược liệu dễ khai thác, đáp ứng nhiều mục đích chăm sóc sức khỏe.

Các tin khác

Kỳ 1: Đặc điểm sinh học của cây cúc tần

09:40 | 08/12/2025 Y học cổ truyền

Cây cúc tần, còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như đại ngải, băng phiến ngải, đại bi, từ bi hay lức ấn, là một loài cây thuộc họ Cúc (Asteraceae). Từ lâu, cúc tần đã quen thuộc với người dân ở nhiều vùng quê Việt Nam nhờ đặc tính dễ trồng, mọc khỏe và có mùi thơm dịu từ tinh dầu. Xét về nguồn gốc, loài cây này được cho là xuất phát từ khu vực Malaysia và Ấn Độ, sau đó lan rộng sang nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam.

10 loại thảo dược giúp an thần, giảm căng thẳng theo y học cổ truyền

08:00 | 07/12/2025 Y học cổ truyền

Trong cuộc sống hiện đại, áp lực công việc và nhịp sống nhanh khiến nhiều người rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu kéo dài. Y học cổ truyền Việt Nam vốn có kho tàng phong phú các vị thuốc Nam có tác dụng an thần, dưỡng tâm, giúp cân bằng tinh thần. Dưới đây là một số dược liệu thường dùng, cùng phân tích và cách áp dụng trong đời sống.

Rau củ mùa đông: Những “vị thuốc” quen thuộc giúp bồi bổ và tăng cường sức khỏe

08:00 | 06/12/2025 Khỏe - Đẹp

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ suy giảm sức đề kháng, khô da, nhiễm lạnh và rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, thiên nhiên cũng ưu ái ban tặng nhiều loại rau củ đặc trưng cho mùa này, vừa giàu dinh dưỡng theo y học hiện đại, vừa có giá trị như “vị thuốc” theo y học cổ truyền. Dưới đây là những loại rau củ phổ biến trong mùa đông và lợi ích sức khỏe nổi bật.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Xem thêm

Hoạt động hội

Hội Nam Y Việt Nam và hành trình lan tỏa yêu thương đến 250 hộ đồng bào Rục ở Kim Phú (Quảng Trị)

2 ngày trước Hoạt động hội

Trong hai ngày 12 và 13/12/2025, Hội Nam Y Việt Nam đã thực hiện một hành trình thiện nguyện đặc biệt, mang theo khoảng 20 tấn hàng hóa với tổng trị giá hơn 500 triệu đồng đến với đồng bào Rục tại xã Kim Phú, tỉnh Quảng Trị.

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.