Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây xương sông

16:37 | 20/05/2025 Y học cổ truyền Theo dõi Tạp chí Sức khỏe Việt trên

Cây xương sông là một loại thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền Việt Nam. Với hương thơm đặc trưng và hình dáng lá giống như lá rau răm, cây xương sông không chỉ được sử dụng trong ẩm thực mà còn có nhiều công dụng chữa bệnh quý giá. Cây thường mọc ở các vùng đất ẩm, ven sông, và được biết đến với nhiều đặc tính dược liệu có lợi cho sức khỏe.

Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây ngũ trảo Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây sương sáo Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây cam xũng Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây thanh ngâm Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây hồi đầu thảo Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây lưỡi rắn

Đặc điểm và phân bố của cây xương sông

Cây xương sông là một cây thân thảo sống dai, thường cao khoảng 1m hoặc hơn. Lá xương sông hình ngọn giáo, phần gốc thuôn dài, phần nhọn, mép lá có răng cưa; cuống lá có khi có tai ngắn. Cụm hoa xương sông có màu vàng nhạt, tập hợp 2-4 cái ở nách các lá. Quả xương sông bé hình trụ, có 5 cạnh. Cây xương sông thường ra hoa vào tháng 1-2, có quả tháng 4-5.

Bộ phận dùng làm thuốc của cây xương sông là lá, toàn cây trên mặt đất. Có thể dùng tươi hoặc phơi khô trong bóng râm hoặc sấy nhẹ cho đến khô.

Trong lá xương sông có chứa 0,24% tinh dầu mà thành phần chủ yếu là methylthymol (94,96%), ngoài ra còn có p-cymene (3,28%), limonen (0,12%).

Theo Y học cổ truyền, lá xương sông có vị đắng cay, tính ấm, đi vào kinh vị, phế, đại trường. Công dụng của cây xương sông là trừ tanh hôi, khu phong trừ thấp, chỉ thống, tiêu thũng, thông kinh hoạt lạc, tiêu đàm thấp, kích thích tiêu hóa.

Cây xương sông thường được sử dụng để chữa cảm sốt, ho, viêm họng, mề đay, nôn mửa, đầy bụng,...

Công dụng và các bài thuốc chữa bệnh từ cây xương sông

Công dụng của cây xương sông trong y học cổ truyền

Tính vị

Vị cay, tính bình.

Qui kinh

Chưa có nghiên cứu.

Tác dụng dược lý và chủ trị

Theo y học hiện đại:

Điều trị ho hen, đau họng, cảm cúm, sổ mũi và viêm họng.

Theo Đông y:

Tác dụng trừ tanh hôi, tiêu thũng chỉ thống, tiêu đàm thấp, khu phong trừ thấp, thông kinh, hoạt lạc, kích thích tiêu hóa.

Chủ trị trúng phong hàn, ho suyễn, nôn mửa, mẩn ngứa, cấm khẩu,…

Cách dùng – liều lượng

Có thể dùng lá xương sống trực tiếp hoặc dùng ngoài, ngâm, cách thủy,… Chưa có đủ tài liệu để khuyến cáo liều dùng mỗi ngày. Nếu có ý định dùng lá xương sống trong điều trị dài hạn, bạn nên tham vấn y khoa.

Công dụng của cây xương sông trong y học cổ truyền

Cách dùng cây xương sông trị bệnh hiệu quả

1. Bài thuốc chữa thấp khớp

Chuẩn bị: Dùng 1 nắm lá xương sông vừa đủ.
Thực hiện: Đem lá rửa sạch, giã nát và xào nóng. Sau đó đắp trực tiếp lên vùng khớp bị viêm và đau nhức. Có thể dùng vải quấn qua đêm để tăng khả năng giảm đau.

2. Bài thuốc chữa bệnh viêm họng

Chuẩn bị: Giấm 20 – 30ml và khoảng 10 lá xương sống.
Thực hiện: Đem lá xương sông rửa sạch, ráo nước và đập nhẹ cho lá giải phóng tinh dầu. Sau đó đem lá nhúng qua giấm và ngậm. Thực hiện liên tục trong 5 – 7 ngày.

3. Bài thuốc chữa nôn trớ và ho có đờm ở trẻ em

Chuẩn bị: 5 thìa cà phê mật ong và 2 – 3 lá xương sông.
Thực hiện: Đem lá xương sông rửa sạch, để ráo, thái nhỏ và cho vào chén. Thêm mật ong vào chén và đem hấp cách thủy khoảng 10 phút. Dùng nước uống nhiều lần trong ngày, người lớn bị ho có thể nhai có lá để nhanh giảm bệnh.

4. Bài thuốc chữa ho

Chuẩn bị: Lá hẹ, xương sông và húng chanh mỗi thứ 10g, 1 ít mật ong.
Thực hiện: Đem các thảo dược rửa sạch, để ráo, thái nhỏ và hấp cách thủy với 1 ít mật ong.

5. Bài thuốc chữa khó tiêu, đầy bụng

Chuẩn bị: Tía tô 30g, hậu phác 10g, chỉ xác 10g, lá xương sông 30g, sinh khương 10g, trần bì 10g.
Thực hiện: Đem sắc với 3 chén nước, đun sôi trong 10 phút và lấy nước uống.

6. Bài thuốc chữa đau nhức răng

Chuẩn bị: Hoàng liên 10g với rễ xương sông phơi khô 20g và rượu.
Thực hiện: Đem các vị ngâm với rượu trong 10 ngày. Dùng bông gòn thấm rượu và xát vào vùng răng đau.

7. Bài thuốc chữa trúng phong cấm khẩu

Chuẩn bị: Dùng lá xương bố và lá xương sông.
Thực hiện: Đem nguyên liệu rửa sạch và giã nát, hòa với nước nóng lấy nước cốt uống.

8. Bài thuốc tăng khả năng tình dục và chống dị ứng

Chuẩn bị: Thịt heo, chem chép và lá xương sông.
Thực hiện: Bằm thịt heo và chem chép, sau đó dùng lá xương sống gói và nước lại.

9. Bài thuốc chữa ho cho trẻ em

Chuẩn bị: Hoa đu đủ đực, lá hẹ và lá xương sông.
Thực hiện: Đem sắc uống cho đến khi hết ho.

10. Bài thuốc trị trẻ sốt cao, thở gấp và co giật

Chuẩn bị: Me chua đất và xương sông.
Thực hiện: Giã nát xương sống và me chua, hòa vào nước nóng và vắt lấy nước uống.

Cách dùng cây xương sông trị bệnh hiệu quả

Lưu ý quan trọng khi sử dụng cây xương sông

Lá xương sông có khả năng làm giảm các triệu chứng ở đường hô hấp như ho, nhiều đàm, viêm họng,… Tuy nhiên nếu triệu chứng kéo dài, bạn cần đến bệnh viện để xác định căn nguyên bệnh và tiến hành các phương pháp phù hợp.

Thông tin về dược liệu xương sông trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Trước khi thực hiện những cách chữa từ dược liệu này, bạn cần gặp trực tiếp bác sĩ để được tư vấn cụ thể. Tránh tình trạng áp dụng sai cách khiến bệnh tình chuyển biến theo chiều hướng xấu.

Xem thêm: Những Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (TS Đỗ Tất Lợi)

Thúy Hà (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn

Tags:

Tin liên quan

Kỳ cuối: Bài thuốc ngoài da và lưu ý khi sử dụng cây bầu đất tím

09:55 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Sau khi tìm hiểu đặc điểm, công dụng và các bài thuốc ăn uống từ cây bầu đất tím, kỳ 3 sẽ giới thiệu các bài thuốc dùng ngoài da và những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại dược liệu này để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tác dụng – công dụng chung của cây Bách hợp

11:15 | 16/07/2025 Y học cổ truyền

Tác dụng chung của cây Bách hợp là trị ho, ho ra máu, trong đờm có lẫn máu, nôn ra máu, viêm khí quản cấp, mạn tính; hồi hộp, phiền muộn, mất ngủ, ngủ mơ, nhất là sau khi ốm dậy, tai ù, đau tai; đại tiện bí kết, tiểu tiện ngắn đỏ.

Cây một dược: Công dụng, cách dùng trị bệnh theo y học cổ truyền

14:33 | 26/05/2025 Y học cổ truyền

Cây một dược là một loại thảo dược quý hiếm trong y học cổ truyền Việt Nam. Với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả, cây một dược đã trở thành một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe của người dân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về công dụng, cách dùng cây một dược trị bệnh theo y học cổ truyền.

Cùng chuyên mục

Bài 3: Những lưu ý khi dùng dây gắm chữa bệnh

14:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Dây gắm là một trong những dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp, phong tê thấp, đau nhức mạn tính… Nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, dây gắm được nhiều người tin dùng như một giải pháp tự nhiên, lành tính. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị tốt và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần nắm rõ những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thảo dược này.

Bài 2: Một số bài thuốc Đông y từ cây gắm phổ biến

14:41 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Từ những thông tin trên, chúng ta có thể thấy được cây gắm đối với sức khỏe của chúng ta là vô cùng có lợi. Dưới đây là một vài bài thuốc phổ biến từ cây gắm cho một vài loại bệnh lý điển hình, tuy nhiên, các bài thuốc chỉ mang tính chất tham khảo, việc sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ.

Bài 1: Những lợi ích tuyệt vời của cây gắm

11:09 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Cây gắm là một loại cây mọc khá nhiều ở Việt Nam. Không đơn thuần chỉ là một loại thực vật, cây gắm còn được biết đến là một loại dược liệu có hiệu quả điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Đó cũng là lý do vì sao cây gắm có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y từ xưa đến nay.

Bài 3: Những lưu ý khi dùng cây chìa vôi làm thuốc chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:42 | 05/12/2025 Y học cổ truyền

Trong quá trình áp dụng các bài thuốc từ cây chìa vôi để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn. Việc sử dụng dược liệu tự nhiên tuy an toàn nhưng vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng, đặc biệt khi người bệnh đang trong giai đoạn đau nặng hoặc có bệnh lý nền phức tạp.

Bài 2: Có thể dùng cây chìa vôi chữa thoát vị đĩa đệm theo các cách sau

09:14 | 04/12/2025 Y học cổ truyền

Dược liệu cây chìa vôi khi được dùng đúng cách sẽ tác động trực tiếp đến phần đĩa đệm đang bị tổn thương, hỗ trợ quá trình hồi phục từ bên trong. Khi đi vào cơ thể, các hoạt chất có trong dược liệu giúp tăng độ bền thành mạch, giảm co cứng cơ, từ đó bổ sung dưỡng chất cho vùng đĩa đệm bị tổn thương và cải thiện lưu thông khí huyết. Nhờ những tác động này, cơn đau do thoát vị đĩa đệm được giảm thiểu dần theo thời gian.

Kỳ 2: Công dụng – cách dùng và các bài thuốc từ cây bầu đất tím

09:22 | 03/12/2025 Y học cổ truyền

Tiếp nối những đặc điểm chung đã giới thiệu ở kỳ 1, kỳ này tập trung vào công dụng, cách dùng và các bài thuốc dân gian có sử dụng cây bầu đất tím. Từ lâu, đây không chỉ là loại rau quen thuộc mà còn là vị thuốc gần gũi, được người dân nhiều vùng miền sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thông thường.

Các tin khác

Bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện để chăm sóc sức khỏe mùa đông

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá, khô hanh và các bệnh liên quan đến đường hô hấp, da và hệ miễn dịch. Từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng các bài thuốc dân gian để phòng và trị bệnh một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu những bài thuốc dân gian đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe mùa đông.

Các loại thảo dược tăng cường đề kháng và lợi ích sức khỏe vượt trội

18:18 | 02/12/2025 Thông tin đa chiều

Trong cuộc sống hiện đại, việc chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những cách hiệu quả và bền vững để bảo vệ cơ thể chính là sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, vốn đã được chứng minh có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những loại thảo dược nổi bật, được nhiều người tin dùng nhờ vào công dụng vượt trội của chúng.

Những tác dụng của cây chìa vôi trong chữa bệnh thoát vị đĩa đệm

09:58 | 01/12/2025 Y học cổ truyền

Dân gian ta có rất nhiều bài thuốc từ dược liệu tự nhiên có tác dụng chữa bệnh vừa hiệu quả vừa an toàn. Trong số đó, không thể không kể đến cây chìa vôi với những lợi ích nổi bật trong hỗ trợ điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Vậy dùng cây chìa vôi như thế nào để đạt được công dụng cao nhất? Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu quen thuộc này.

Trà phổ nhĩ: Tinh hoa trà Á Đông và những lợi ích sức khỏe

07:41 | 29/11/2025 Y học cổ truyền

Trà phổ nhĩ là một trong những dòng trà độc đáo nhất, nổi tiếng với quá trình lên men tự nhiên và hương vị càng để lâu càng “chín”, càng đậm sâu. Không giống các loại trà xanh hay trà đen thông thường, phổ nhĩ có thể được cất giữ hàng chục năm, phát triển mùi thơm trầm ấm, đất ẩm và vị ngọt hậu rất đặc trưng. Nhiều tín đồ trà gọi đây là loại trà “càng uống càng ghiền”.

Kỳ 1: Tìm hiểu chung về cây bầu đất tím

08:34 | 28/11/2025 Y học cổ truyền

Trong đời sống ẩm thực và y học dân gian Việt Nam, cây bầu đất tím từ lâu đã trở thành một loại rau – dược liệu quen thuộc. Không chỉ góp mặt trong bữa cơm hằng ngày, loại cây này còn được nhiều gia đình sử dụng như vị thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thường gặp. Những đặc tính nổi bật về hình thái, giá trị dinh dưỡng và dược tính đã khiến cây bầu đất được tin dùng rộng rãi ở nhiều địa phương.

Hạt cau trị giun sán, đầy trướng bụng

16:07 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Cây cau được trồng rất nhiều tại nước ta, đặc biệt là vùng nông thôn. Không chỉ được sử dụng nhiều trong các ngày lễ Tết, giỗ, rằm, cau nhiều tác dụng trị bệnh, đặc biệt là hạt cau.

Những cây thuốc nam giúp làm sạch phổi, giảm ho, long đờm tự nhiên

11:37 | 27/11/2025 Thông tin đa chiều

Trong tự nhiên, có rất nhiều loại cây thuốc nam được y học cổ truyền sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến phổi và đường hô hấp. Những loại cây này không chỉ dễ tìm mà còn mang lại hiệu quả bất ngờ. Dưới đây là danh sách các cây thuốc nam chữa bệnh phổi hiệu quả mà bạn nên tham khảo.

Nấm hương - "Trợ thủ cho sức khỏe" từ gian bếp

11:20 | 27/11/2025 Y học cổ truyền

Nấm hương - thực phẩm quen thuộc, nguyên liệu cho những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Trong Đông y, nấm hương được gọi là “thực phẩm trường thọ” nhờ tác dụng tăng cường sức khỏe toàn thân. Ngày nay, y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều lợi ích của nấm hương trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh.

Các bài thuốc từ cây cau

09:52 | 26/11/2025 Y học cổ truyền

Trong Đông y thường dùng hai vị thuốc từ quả cau lấy tên thuốc là binh lang (hạt cau) và đại phúc bì (vỏ cau). Ngoài ra các bộ phận của cây cau đều có tác dụng chữa bệnh.

Bụp Giấm – Loại thảo dược đỏ sẫm hỗ trợ đường huyết, giảm mỡ máu

16:53 | 24/11/2025 Thông tin đa chiều

Bụp giấm, một loại thảo dược với sắc đỏ sẫm như rượu vang, đang ngày càng được chú ý nhờ những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Từng bị nhầm lẫn với Actiso Đà Lạt do hình dáng lá đài tương tự, nhưng thực chất đây là hai loài hoàn toàn khác biệt. Bụp giấm không chỉ là một loại hoa đẹp mắt mà còn mang lại nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe, đặc biệt đối với người tiểu đường và những ai muốn cải thiện mỡ máu.

Xem thêm

Hoạt động hội

Diễn đàn quốc tế Lạc Bệnh Học lần thứ 21: Hội Nam Y Việt Nam làm cầu nối đưa Lạc Bệnh Học vươn tầm thế giới

23-11-2025 07:00 Tin tức

TTND. GS. TS. Trương Việt Bình khẳng định, Hội Nam Y Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với các cơ sở nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, nhằm đưa Lạc bệnh học cũng như y học cổ truyền Việt Nam lên tầm cao mới.

Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ” - Cùng hành động và chăm sóc sức khỏe cộng đồng

09-11-2025 17:00 Hoạt động hội

Ngày 9/11, tại Khu Du lịch Ao Vua (Hà Nội), hơn 200 đại biểu, chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học hiện đại và y học cổ truyền đã tham dự Hội thảo khoa học “Sức khỏe não bộ: Phòng ngừa suy giảm và tăng cường trí nhớ”.

Chi hội Nam y Trà Vinh tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025-2030

04-11-2025 10:14 Hoạt động hội

SKV - Vĩnh Long, ngày 3/11/2025 – Trong không khí hân hoan và trang trọng, Chi Hội Nam Y Trà Vinh trực thuộc Hội Nam Y Việt Nam đã long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đánh dấu bước phát triển mới sau 5 năm hoạt động tích cực, hiệu quả trong công tác khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Chi hội Nam y tỉnh An Giang lan tỏa yêu thương – trao gửi niềm tin tới người dân khó khăn khóm Long Thạnh

17-10-2025 21:58 Hoạt động hội

Thực hiện kế hoạch công tác thường niên quý III năm 2025, Chi Hội Nam y tỉnh An Giang đã tổ chức chương trình thiện nguyện ý nghĩa tại khóm Long Thạnh, phường Long Phú, tỉnh An Giang.

“Trái tim yêu thương” – Chi hội Nam y Kon Tum mang Trung thu về thôn nghèo Đăk Hà

05-10-2025 14:21 Hoạt động hội

Ngày 4/10/2025, tại thôn 10, xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi, Chi hội Nam Y Kon Tum đã tổ chức chương trình thiện nguyện đầy ý nghĩa mang tên “Trái tim yêu thương”