Cây bụp giấm: Công dụng, cách dùng trị bệnh theo y học cổ truyền

Đặc điểm của cây bụp giấm

Cây bụp giấm (Hibiscus sabdariffa) còn có nhiều tên gọi khác như atiso đỏ, đay nhật, lạc thần hoa, là loài cây thuộc họ cẩm quỳ (Malvaceae). Đây là loài cây sống hàng năm, cao từ 1.5 - 2m, phân nhánh ở gốc, thân có màu tím đỏ nhạt, lá bụp giấm nguyên, phiến lá có mép có răng cưa nhỏ. Hoa bụp giấm mọc ở nách lá, có màu vàng hồng hoặc đỏ tía, không có cuống, quả nang, hình trứng.

Cây bụp giấm bắt nguồn từ Tây Phi, sau đó được đưa đến các châu lục khác trồng với mục đích là thực phẩm và làm thuốc chữa bệnh. Cây thường được thu hái vào tháng 9 - tháng 11 hàng năm, có thể dùng tươi hoặc phơi, sấy khô để dùng dần. Bụp giấm dễ bị ẩm mốc nên cần bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh mối mọt và môi trường ẩm thấp.

Thành phần hóa học

Thành phần hóa học chính của Bụp giấm là:

• Chiếm phần lớn là vitamin C, ngoài ra còn có các acid như acid citric, acid malic, acid tartaric và acid hibiscus.

• Gossypetin và clorid hibiscin.

• Flavonol glucosid hibiscitrin; hibiscetin; gossypitrin và sabdaritrin.

• Oxalat Ca, gossypetin, anthocyanin.

• Dầu, protein, chất xơ, chất khoáng, vitamin.

Cây bụp giấm: Công dụng, cách dùng trị bệnh theo y học cổ truyền

Công dụng của cây bụp giấm trong y học cổ truyền

Hỗ trợ tiêu hóa

Cây bụp giấm được biết đến với khả năng hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Các thành phần trong cây giúp kích thích tiêu hóa, giảm triệu chứng đầy hơi, khó tiêu và táo bón. Uống trà từ hoa bụp giấm có thể giúp cải thiện chức năng tiêu hóa.

Giảm huyết áp

Một trong những công dụng nổi bật của cây bụp giấm là khả năng giảm huyết áp. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng trà từ hoa bụp giấm có thể giúp hạ huyết áp trong những người bị tăng huyết áp. Điều này nhờ vào khả năng làm giãn mạch và cải thiện lưu thông máu.

Tăng cường hệ miễn dịch

Cây bụp giấm giàu vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Việc bổ sung cây bụp giấm vào chế độ ăn uống có thể giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng và tăng cường sức đề kháng.

Chống viêm và kháng khuẩn

Các nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ cây bụp giấm có tác dụng chống viêm và kháng khuẩn. Điều này giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm, đồng thời hỗ trợ điều trị các vấn đề về da như viêm da, mụn nhọt.

Hỗ trợ giảm cân

Cây bụp giấm cũng được biết đến với khả năng hỗ trợ giảm cân. Các hợp chất trong cây giúp kiểm soát cảm giác thèm ăn và tăng cường quá trình trao đổi chất, từ đó hỗ trợ quá trình giảm cân hiệu quả.

Hoa bụp giấm.

Bài thuốc từ cây bụp giấm

Hoa bụp giấm thường được sử dụng để pha trà, ngâm rượu, làm mứt, siro. Hiện chưa có thống kê về liều dùng hoa bụp giấm trong điều trị bệnh vì nó còn phụ thuộc vào từng đối tượng và mục đích sử dụng, nhưng đa số các chuyên gia cho rằng không nên sử dụng quá 2 gram/ngày. Những bài thuốc phổ biến từ hoa bụp giấm gồm:

Pha trà bụp giấm: Trà bụp giấm có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, hạ huyết áp, lợi tiểu, nhuận tràng, giảm mỡ máu và giảm cân. Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị nguyên liệu gồm 70 gram hoa bụp giấm tươi và 30 gram hoa bụp giấm khô. Sau đó, làm sạch toàn bộ hoa, cho vào ấm cùng với 650 - 700ml nước sôi, chắt lọc lấy phần nước, thêm ít đường, khuấy đều, có thể sử dụng thay thế cho nước trà.

Siro hoa bụp giấm: Siro hoa bụp giấm có thể giúp phòng cảm cúm, hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị hoa bụp giấm tươi và một lọ đường. Sau đó, rửa sạch toàn bộ ho, cho hoa vào bình thủy tinh với một lượng đường vừa đủ sao cho cứ một lớp hoa có một lớp đường. Cuối cùng, đậy kín nắp bình và bảo quản nơi thoáng mát, sau 15 ngày là có thể sử dụng, mỗi lần uống hàm lượng 30ml.

Rượu hoa bụp giấm: Ngâm rượu hoa bụp giấm có tác dụng lợi mật, nhuận tràng, hỗ trợ hệ tiêu hóa. Đầu tiên, cần chuẩn bị 1kg hoa bụp giấm tươi hoặc 600gr ở dạng khô, 150ml mật ong, 3 lít rượu trắng 40 độ. Tiếp đến, làm sạch toàn bộ hoa, vớt cho ráo nước, cho toàn bộ vào bình thủy tinh. Cho mật ong với rượu trắng vào sao cho ngập hoa bụp giấm, sau 10 ngày ngâm là có thể sử dụng, mỗi lần uống một lượng 30ml.

Bài thuốc từ cây bụp giấm

Lưu ý khi sử dụng

Mặc dù cây bụp giấm mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng cần lưu ý một số điều sau:

Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi sử dụng cây bụp giấm cho mục đích điều trị, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng thuốc khác.

Kiểm tra dị ứng: Một số người có thể bị dị ứng với các thành phần trong cây bụp giấm. Hãy thử nghiệm trên một vùng da nhỏ trước khi sử dụng rộng rãi.

Không lạm dụng: Sử dụng cây bụp giấm với liều lượng hợp lý để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Cây bụp giấm là một loại thảo dược quý giá trong y học cổ truyền với nhiều công dụng nổi bật. Từ việc hỗ trợ tiêu hóa, giảm huyết áp, tăng cường hệ miễn dịch đến chống viêm và hỗ trợ giảm cân, cây bụp giấm xứng đáng được biết đến và áp dụng trong cuộc sống hàng ngày. Hãy tìm hiểu và sử dụng cây bụp giấm một cách hợp lý để tận dụng tối đa những lợi ích mà nó mang lại cho sức khỏe của bạn.